به گزارش صدای بورس، شرکت‌های کوچکی که در جهان توانسته‌اند به درآمدهای چندده میلیاردی برسند. شرکت‌های دانش بنیان یا همان شرکت‌های متمرکز بر دانش به آن دسته از شرکت‌هایی گفته می‌شود که دارای ارزش‌هایی هستند که بر اساس دانش و فناوری اطلاعات بنا شده است. در واقع می‌توان اینگونه گفت که این دسته از شرکت‌ها موتور رشد و توسعه هر کشور در حال توسعه‌ای محسوب می‌شوند و موجب رونق و شکوفایی هستند و قطعا باعث پیشرفت دانش کشور می‌شوند.
در همین راستا می‌توان گفت که در سطح جهان بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان با وجود حمایت‌ها و برنامه‌هایی که از سمت و سوی دولت و همچنین سیاست‌های مالی و مالیاتی که برای آنها وجود دارند، موفق شده‌اند با خلاقیت و نوآوری خدمات بسیار بزرگی به جامعه ارائه کنند و در عین حال نیز به درآمدهای چند ده میلیاردی برسند.
در کشور ما نیز مسئولان و مدیران عالی رتبه مدام از ضرورت ورود دانش بنیان‌ها به بورس و اهمیت حمایت از آنها سخن می‌گویند، برای نمونه هم می‌توان به تعدد همایش‌هایی که در این راستا برگزار می‌شود اشاره داشت، با این حال آنچه ما شاهد هستیم نشانگر وجود موانع متعدد و بی‌شماری در راستای ورود این نوع شرکت‌ها به بورس است و آنچه که بیش از هر چیزی مشخص است نبود هیچگونه حمایتی در عمل است. چرا که به نظر می‌رسد تاکنون تعداد شرکت‌های دانش بنیانی که توانسته‌اند وارد بازارسرمایه شوند کم هستند.
همایش شرکت‌های دانش‌بنیان، بازار سرمایه، دورنمای آینده
همایش شرکت‌های دانش‌بنیان، سال گذشته برگزار شد و در آن محمود گودرزی به عنوان اولین سخنران گفت: ۷۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور داریم که ۶۵ درصد آنها به درآمد عملیاتی رسیده‌اند. با توجه به قانونی که در سال ۹۲تصویب شد، شاهد تحول بزرگی در شرکت‌های دانش‌بنیان بودیم چراکه نیمی از این شرکت‌ها در هفت هشت سال گذشته تاسیس شده‌اند.
همچنین مجید عشقی با اشاره به راهکارهای شرکت‌های دانش بنیان برای ورود به بازار سرمایه گفت: با مقایسه شرکت‌های بزرگ داخلی با نمونه‌های خارجی به این نتیجه می‌رسیم که سهم عمده بازار سرمایه ایران را شرکت‌های دارایی محور تشکیل می‌دهند و تقریبا ۳۰شرکت برتر فقط دارایی مشهود زیادی دارند، در حالی که این موضوع در دنیا متفاوت است.
وی افزود: استراتژی خروج یکی از بحث‌های شرکت‌های دانش‌بنیان است و با عرضه اولیه شرکت‌های فناوری محور مثل تپسی این روند آغاز شده است. انتشار اوراق تامین مالی بحث دیگری است که در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح است که برای انجام این مهم باید تغییراتی در قوانین بازار سرمایه اتفاق بی‌افتد.
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری نیز بیان کرد: بزرگترین شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه بیوتکنولوژی کار می‌کنند اما همین شرکت‌ها برای تامین سرمایه اگر به بانک مراجعه کنند با قوانین سخت‌گیرانه مواجه می‌شوند زیرا بانک‌ها درکی از دارایی نامشهود ندارند و برای اعطای وام، زمین و دارایی مشهود را برای ضمانت طلب می‌کنند. بورس محل تخلیه شرکت‌های دانش‌بنیان است که نمونه موفق آن عرضه اولیه تپسی است.
همایش نظاره جهش تولید دانش بنیان
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار چندی پیش در این همایش گفت: ما در بازار سرمایه اعتقاد داریم که چیزی به عنوان حمایت از شرکت‌های دانش بنیان نداریم و بیشتر درصدد این هستیم که از فرصت‌های شرکت‌ها در بازار سرمایه استفاده کنیم به واقع شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند ایجاد ارزش کرده و به بازار سرمایه کمک کنند. وی تاکید کرد: شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند گزینه‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران ایجاد کنند و اتفاقاً در یک سال و نیم گذشته، استقبال خوبی از گزینه‌های جدید سرمایه‌گذاری در این بخش صورت گرفته است. بنابراین ما این موضوع را به عنوان یک فرصت قلمداد می‌کنیم و می‌دانیم با توجه به ساختارهای ایجاد شده، این موضوع امکان‌پذیر است. از نظر تعداد و ارزش روز شرکت‌های دانش بنیان ۵ درصد بورس را به خود اختصاص می‌دهند، امید داریم با کمک قانون فوق این سهم افزایش پیدا کند. وی با بیان اینکه انتظار بیشتری نسبت به سرعت عملکرد شرکت‌های دانش بنیان داریم ادامه داد: البته با وجود برخی از موانع نتایج کار کاملاً امیدوار کننده است.
رئیس سازمان بورس با اشاره به برخی از موانع جدی پیش روی شرکت‌های دانش بنیان تاکید کرد: یکی از موانع مربوط به زبان مشترک بین بازار سرمایه و اکوسیستم نوآوری در کشور است که متاسفانه این زبان مشترک ضعیف است. ما در یک سال گذشته سعی کردیم با ایجاد کمیته و تفاهم نامه با معاونت علمی و فناوری در این مسیر حرکت کنیم تا این زبان مشترک ایجاد شود.
استثنا در دستورالعمل پذیرش
محمدامین قهرمانی، مدیر پذیرش شرکت بورس اوراق بهادار تهران در پاسخ به این سوال که چرا شرکتی مانند دیجی کالا که به گفته مدیرعامل خود شرکت بیش از پنج سال است که کارهای ورود به بورس را انجام داده است، اما تاکنون موفق به دریافت تاییدیه نشده‌اند و یا به طور کل موانع ورود دانش بنیان‌ها به بورس چیست، گفت: در بحث شرکت‌های دانش بنیان هیچ محدودیت خاصی برای ورود به بازار وجود ندارد و تنها باید الزامات و دستورالعمل پذیرش را رعایت کنند.
وی افزود: استثنایی که در دستورالعمل پذیرش وجود دارد، مربوط به شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال است که اگر دستورالعمل پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران مشاهده شود، یک پیوست هفت وجود دارد که یکسری شرایط اختصاصی برای شرکت‌هایی است که در حوزه اقتصاد دیجیتال فعال هستند، آنها علاوه بر مقررات و دستورالعمل‌های پذیرش گفته شده یکسری الزامات دیگر نیز در مورد آنها باید رعایت شود و البته این پیوست سال گذشته اضافه شده است و برای سال جاری یکبار اصلاح در جهت ورود و تسهیل این شرکت‌ها انجام شد و شرایط مقداری آسان تر شد. مدیر پذیرش شرکت بورس اوراق بهادار تهران در ادامه بیان داشت: باقی شرکت‌هایی که دانش بنیان هستند و در حوزه اقتصاد دیجیتال نیز نباشند، هیچ گونه نکته خاصی ندارد و می‌توانند مانند یک شرکت عادی به شرط داشتن شرایط پذیرش، فرآیند آنها شروع شود و در جریان پذیرش قرار بگیرند.
آمار شرکت‌های دانش‌بنیان پذیرش شده
قهرمانی در ادامه با نگاهی به آمار شرکت‌های دانش بنیان پذیرش شده در بازار، عنوان کرد: در بورس تهران و در حوزه ناشران تعداد ۴۷ عدد از ناشران که سهام آنها در حال معامله است، دانش بنیان هستند که از این‌ها تقریبا تعداد ۳۳ عدد نوآور هستند و تعداد ۱۴ عدد فناور هستند. همچنین شرکت‌هایی که در حال حاضر نیز در صف عرضه هستند، تقریبا تعداد ۱۳ شرکت دانش بنیان وجود دارند که از این تعداد یک شرکت در جریان عرضه است و دو شرکت دیگر در جریان درج هستند و ده شرکت در جریان پذیرش هستند که در آنها هم شرکت‌های نوآور است و هم شرکت‌های فناور که در جریان عرضه اولیه هستند.
شرکت‌های دانش بنیان فرابورسی
در بازار فرابورس ایران از سال ۱۳۹۰ تاکنون تعداد ۲۲ شرکت دانش بنیان عرضه اولیه شده است، همچنین تعداد ۵ شرکت از سال ۱۴۰۱ تاکنون درانتظار درج در بازار فرابورس ایران هستند و در نهایت تعداد ۲ شرکت از سال ۱۳۹۹ تاکنون در انتظار عرضه در بازار فرابورس ایران هستند.
- مرضیه حیدری - خبرنگار
- شماره ۵۱۱هفته نامه اطلاعات بورس