به گزارش صدای بورس،بسیاری از قراردادهای آتی در دنیا با مکانیزم EFP مورد تحویل قرار می‌گیرند. تبدیل قرارداد آتی به تحویل فیزیکی یا EFP به معاملاتی اشاره دارد که به صورت خصوصی مذاکره می‌شوند و شامل اجرای همزمان معامله آتی در بورس و معامله در بازار نقد است. EFP ها به فعالان بازار امکان انعطاف در انتخاب شریک معاملاتی، مکان تحویل، زمان و قیمت می‌دهند. از طرفی باتوجه به مولفه آتی EFP ها سازوکاری جهت دستیابی به معیاری برای قیمت‌گذاری طی مذاکرات خصوصی به فعالان بازار می‌دهند.
تفاوت اساسی بین EFP و تحویل استاندارد در این است که ضمانت عملکرد بورس در آنها اعمال نمی‌شود زیرا EFP قراردادی است که به صورت خصوصی مذاکره می‌شود. اگرچه این الزام وجود دارد که کالای فیزیکی تحویل شده همان دارایی پایه مندرج در مشخصات قرارداد آتی یا مرتبط با همان دارایی پایه باشد. همچنین مقدار کالای فیزیکی تحویل‌شده تقریبا معادل مقدار مندرج در مشخصات قرارداد آتی است.
فرض کنید یک خریدار و فروشنده می‌خواهند معامله‌ای انجام دهند که در آن تحویل فرآورده برای شش ماه آینده درنظر گرفته شده اما نمی‌توانند بر روی قیمت به توافق برسند. فروشنده می‌خواهد معامله را در قیمت فعلی تثبیت کند اما خریدار احساس می‌کند که قیمت‌ها در آینده کاهش خواهد یافت. راه‌حل این مساله استفاده از راهکار EFP است. این راهکار به این شکل اجرا می‌شود که دو طرف بر انجام معامله در قیمت تسویه روزانه قرارداد آتی مشخصی در تاریخ مشخص در حدود شش ماه آینده توافق می‌کنند. فروشنده در بازار آتی موقعیت تعهدی فروش و خریدار موقعیت تعهدی خرید اتخاذ می‌کند. هیچ‌یک از طرفین از قیمت‌های قرارداد طرف دیگر اطلاعی ندارند. فرآورده در تاریخ از پیش‌تعیین شده بین خریدار و فروشنده و قیمت تسویه روزانه قرارداد آتی در آن تاریخ معین جابه‌جا می‌شود. همچنین دو طرف وارد یک معامله EFP از پیش تنظیم شده در همان قیمت می‌شوند تا موقعیت‌های آتی خریدار و فروشنده در مقابل هم تسویه شود. سازوکار EFP در بورس اتفاق می‌افتد. با استفاده از EFP ها بازار آتی مانند مجرایی است که در آن خریداران و فروشندگان می‌توانند به شرایط مالی مطلوب دست یابند.
- فریده سعادتی - مدیر عملیات بازار مشتقه بورس انرژی ایران
- شماره ۵۱۲ هفته نامه اطلاعات بورس