به گزارش صدای بورس، هلدینگ دارویی تأمین، «تی‌پی‌کو»، با سهم ۷۰درصدی از مواد اولیه دارویی، شبکه پخش و توزیع نیمی از محصولات دارویی و تولید ۱۸ درصد از سهم تولید دارو (محصول نهایی) نقشی راهبردی در راهبری صنعت داروی کشور را دارد و به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه دارویی ایران، بخش عظیمی از تولید و توزیع را به عهده دارد. بر این اساس حسین عطار؛ سرپرست هلدینگ دارویی تأمین، «تی‌پی‌کو» در گفت‌وگو با هفته‌نامه اطلاعات بورس به تشریح وضعیت این هلدینگ، چالش‌ها و فرصت‌های آن پرداخته است.
* ارزیابی‌ها از وضعیت این هلدینگ بزرگ به چه صورت است؟
هلدینگ دارویی تأمین «تی‌پی‌کو»، با سهم ۷۰درصدی از مواد اولیه دارویی، شبکه پخش و توزیع نیمی از محصولات دارویی و تولید ۱۸ درصد از سهم تولید دارو (محصول نهایی) نقشی راهبردی در راهبری صنعت داروی کشور را دارد و به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه دارویی ایران، بخش عظیمی از تولید و توزیع را به عهده دارد.
««تی‌پی‌کو»» به عنوان نهادی استراتژیک و یکی از بازیگران اصلی دارو، در دوره جدید مدیریتی خودش، دو اولویت را تعریف کرده است، اول امیدبخشی و ایجاد نگاه‌های امیدوارانه آحاد جامعه، متخصصین نظام سلامت و اهالی فن نسبت به دارو و درمان است که قطعا در این گام، رسانه‌ها نقش بسیار مهمی دارند و با کمک و همکاری و همفکری در شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی اهداف و برنامه‌های شرکت‌ها، یاری‌گر ما در حل مشکلات صنعت دارو باشند.
* گام دوم هلدینگ «تی‌پی‌کو» تحول است؟
دقیقا؛ گام دوم یا شعار دوم ما، تحول است، یعنی تغییر بر اساس تحولات جهانی، تغییر در اندیشه‌ها، سیاست‌ها، رویکردها، عملکردها، راهبردها و اقدامات. ما مجبوریم با دنیا جلو برویم. چاره‌ای نداریم جز تغییر بر مبنای علم روز و واقعیات بیرونی. نمی‌توانیم با همان راهبردهای قبلی تحقیق‌وتوسعه، تولید، فروش، بازاریابی، پخش و حتی مدیریت مالی، راهی بازار شویم. مثلا در مورد فروش، راهبردهای قبلی منسوخ شده و بی‌فایده است، دیگر فقط فروختن مهم نیست، چگونه فروختن و شرایط آن حرف اول را می‌زند. در شرایطی که نقدینگی حرف اول را در شرکت‌ها می‌زند، اینکه ۳۰۰ روزه بفروشیم و پول برنگردد، درواقع وقتی نزدیک یک‌سال دیرتر به پول می‌رسی انگار اصلا نرسیده‌ای، نه علمی است و نه اجرایی و نه به‌درد می‌خورد. اینکه بگویی «من فروختم» و شرایط و زمان پرداخت را لحاظ نکنی، سود سهامدار باید از کجا تأمین شود؟ مواد اولیه از چه محلی تأمین شود؟ واحدهای فروش در « «تی‌پی‌کو»»، باید تغییر نگاه و عملکرد دهند و نقدینگی برای شرکت‌ها ایجاد کنند.
مورد دیگر در خصوص بازاریابی است. مارکتینگ دارو هم باید تغییر کند و تمرکزش را از «تخفیف» به سمت «برندینگ» ببرد. بازاریابی دانش است، تخصص است و باید با توجه به تجربه جهانی و الگوهای به‌روز، دائما نوآور و تحولی باشد نه اینکه متکی به ابزارهای سنتی و تخفیف و این مسائل. ما معتقدیم اگر در نگرش و کنش خودمان تغییر ندهیم باید از بازار بیرون برویم. پس به‌جای نق‌زدن و شکایت از شرایط، روش‌ها را تغییر دهیم تا نقدینگی بیشتری جذب شود و گردش سرمایه، مشکلات فعلی را مرتفع کند.
* برنامه‌های شما برای تأمین نقدینگی چیست؟
سیاست امروز بانک‌ها براساس مصالح کشور، انقباضی است، هرچند ماهم معتقدیم باید تسهیلات بانکی بیشتر شوداما برای تأمین نقدینگی راه‌های دیگری هم باید رفت. واقعا چرا تخفیف؟ می‌روی سازمان غذاودارو تا فیمت جدید بگیری، آن‌ها اعلام می‌کنند اگر قیمتت کم است چرا تخفیف می‌دهی؟ درست هم است. باید براساس شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، وضعیت تحریم‌ها و... خودمان و سیاست‌های‌مان را بازسازی کنیم و گرنه قطعا شکست می‌خوریم. جای شعارهای کلیشه‌ای دادن، صنعت دارو نیست!
* رسالت و مسئولیت اجتماعی شما جلوگیری از کمبود داروست...
بله؛ ما معتقدیم مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی، جلوگیری از کمبود دارو است. CSR که فقط کمک‌های خیریه نیست. در اولین جلساتی که با مدیران عامل شرکت‌های زیرمجموعه گذاشتیم گفتیم درست است که بنگاه اقتصادی هستیم، اما اگر دارویی مورد نیاز مردم است حتی اگر زیان هم دارد، باید تولید شود. این مسئولیت اجتماعی و اخلاقی و حرفه‌ای و شرعی ماست و چه چیزی مهم‌تر از تولید داروهای مورد نیاز مردم. پس رفع کمبودهای دارویی مهم‌ترین رسالت ماست.
* داروسازی از صنایعی است که به شدت وابسته به فناوری است...
درست است؛ از طرفی داروسازی صنعتی است که شدیدا وابسته به فناوری است و اگر ما ورود نکنیم به تکنولوژی‌های نوین، از بازار حذف خواهیم شد. یکی از رسالت‌های مهم ما ورود به حوزه فناوری‌های نوین است ازجمله کاربرد هوش مصنوعی، جاپ سه‌بعدی، سلول‌درمانی، ژن‌تراپی و در این‌دست تکنولوژی‌ها، ورود کنیم و ماهر شویم. قطعا آینده فناوری، بسیاری از فرآیندهای دارویی را تغییر خواهد داد، نه‌تنها در تولید که توزیع دارو را نیز تغییر می‌دهد.
ما در «تی‌پی‌کو» می‌خواهیم ترسیم کنیم جایگاه جدید داروسازی در جهان کجاست و داروسازان نو چه کسانی هستند. ما روی مطالعاتی کار می‌کنیم که برمبنای این پیشرفت‌های سریع تکنولوژی و دنیای دیجیتال، چگونه با تغییرات جهان جلو برویم و براساس فرهنگ خودمان، به آن‌ها ورود پیدا کنیم. ازطرفی ما بازار داروی کشور را گام به گام رصد می‌کنیم. غیر از کمبودهای دارویی که سازمان غذاودارو رصد می‌کند، خود ما هم مرتبا از بازار گزارش می‌گیریم و به شرکت‌ها اعلام می‌کنیم تا به‌طور واقعی به رفع کمبودها کمک کنند.
* در رابطه با کیفیت و برندینگ چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
برند «تی‌پی‌کو» و شرکت‌هایش قابل اعتنا و اعتماد است. محصولات تولید شده در این هلدینگ ازنظر کیفیت، در سطح بسیار بالایی قرار دارد و براساس آخرین استانداردهای جهانی است. تولیدات ما براساس تازه‌ترین ویژگی‌ها و ورژن‌های فارماکوپه آمریکا و انگلستان است و قطعا پایین‌تر از این را قبول نمی‌کنیم. علاوه بر نظارت‌های نهادهای بالادست، ما هم خودمان شدیدترین نظارت‌های کیفی را بر شرکت‌ها و محصولات انجام می‌دهیم. اما کیفیت، ایستایی ندارد و می‌توانیم بهبود پیدا کنیم.
درکل دانش داروسازی ایران پیشرفت خوبی کرده است و بخش معظمی از داروها را با بهترین کیفیت، خودمان می‌سازیم. آن‌هایی را هم که در داخل تولید نمی‌کنیم به‌خاطر اقتصادی نبودن است، چون به‌هرحال شرکت‌ها بنگاه‌های اقتصادی هستند و به‌دلیل زیان‌ده بودن به‌سراغ برخی محصولات نمی‌روند. اینجاست که نهادهای بالادست باید با تغییر قیمت داروهایی که اقتصادی نیستند، که بعضا داروهای ساده‌ای هم هستند وکمبود هم داریم، اقتصاد شرکت‌ها را تأمین کنند.
در خصوص برندسازی واعتمادزایی، علاوه بر کیفیت محصول، نوآوری و ابتکار هم بسیار مهم است. باید برای مارکتینگ، برندینگ و رسانه، اهمیت بالایی قائل بود و به‌جای مخفی کردن هزینه‌های این بخش‌ها، آن‌ها را جهت‌دهی کرد. قطعا هزینه‌های برند و بازار خیلی بهتر است از هزینه‌های تخفیفات. می‌خواهی ۱۰درصد تخفیف بدهی، همان را ارائه نکن و همان مبلغ را روی مارکتینگ کار کن. نتیجه شگفت‌انگیز خواهد شد.
* یکی از موضوعات همیشگی در صنعت دارو ارز و تسهیلات بانکی است.
صحیح است؛ داستان تخصیص ارز و تسهیلات بانکی هم البته موضوعات جدیدی نیستند و چالش نقدینگی بزرگی در صنعت ایجاد کرده‌اند. اینجا واقعا بانک‌ها می‌توانند با کمک به شرکت‌های دارویی و اولویت قراردادن آن‌ها به عنوان یک مسئولیت اجتماعی که دارند، رسالت مهم خودشان را ایفا کنند. بیایند و روند اعطای تسهیلات داروسازی را سرعت ببخشند. البته که بانک‌ها با موضوع خلق پول و تورم مواجه هستند، اما شرکت‌های دارویی را با نگاهی دیگر ببینند تا بتوانند با این نقدینگی جهت خرید سریع مواد اقدام کنند. شرکت‌های داروساز هم به این پول و تسهیلات به چشم امانت نگاه کنند، بیت‌المال، و آن را به جای صرف در موارد کم‌اولویت، برای خرید سریع مواد اولیه بکارگیرند.
ازطرفی معتقدیم بستر تخصیص ارز دارو، بستر سخت‌گیرانه‌ای است که مناسب با وضعیت و شرایط کشور نیست. به جای اینکه اینچنین ارز را قطره چکانی و موردی توزیع کنند، بیایند بگویند اصلا چه‌قدر ارز دارند؟ بعد هم چرا مستمر تخصیص نمی‌یابد؟ حالا یک نفری یک جایی تخلفی کرده، چرا بقیه باید تاوان پس بدهند؟ برای یکی، ۹۹ تای دیگر را در صف نگه می‌دارید و این ضربه به صنعت می‌زند. قوانین و آئین‌نامه‌هایی که تصویب شده، سخت‌گیرانه است که اکثر شرکت‌ها را به دردسر می‌اندازد.
این وضعیت دست‌انداز برای شرکت‌هاست. مدیر تولیدی کشور، مدیرعامل شرکت داروساز به‌جای اینکه وقتش را بگذارد برای نوآوری و کیفیت و بازار، باید وقت بگذارد از خاکریزهایی که سر راهش می‌گذارند رد شود. مدیران ما را دچار مسائل و پیشامدهای روزانه کرده‌اند. با بیش‌بود یا کمبود، تخصیص ارز را متوقف می‌کنند و پای دادگاه جرائم اقتصادی و تعزیرات و... وسط می‌آید. به‌دلیل عدم همکاری نهادهای بالادست و بانک‌ها، ارز را قفل می‌کنند و عملیات بانکی را می‌بندند و برسر اختلافات ارزی که خود مسبب آن هستند، وقت و انرژی شرکت‌ها را می‌گیرند. یک مدیر مگر چقدر وقت دارد؟ بهتر است روی تولیدش بگذارد یا بندبازی؟
همیشه مشکل به دست دیگران ایجاد نمی‌شود، خودمان می‌آفرینیم. درباره آئین‌نامه‌هایی که نوشته می‌شود درباره تولید، چرا از یک تولیدی کمک نمی‌گیرند برای آن؟ تا اینگونه قوانین متناقض نداشته باشد. آیا اگر تسهیل‌گری صورت می‌گرفت بهتر نبود؟ در خیلی از کشورها به خاطر منافع ملی، پروتکل‌های مهم، منتفی می‌شوند، اما ما اینجا به‌خاطر برخی ملاحظات، بسترهای پیچیده‌ای درست کردیم. ما ایرانی‌ها فیلسوفان بزرگی بوده‌ایم برای همین آئین‌نامه‌های ما هم فیلسوفانه است و نه برای تسهیل و ساده‌سازی. برخی آئین‌نامه‌ها را که می‌خوانیم حتی نمی‌فهمیم، چون یک فیلسوف آن را نوشته! و شاید بهتر بود نویسنده آن می‌رفت در رشته فلسفه ادامه تحصیل می‌داد. مسائل ساده را پیچیده می‌کنند درحالی که باید برعکس آن باشد.
* سخن پایانی...
یکی از اولویت‌های «تی‌پی‌کو» در دوره جدید، توجه ویژه و جدی به سرمایه انسانی در هلدینگ است. هیأت مدیره، مدیرعامل، مدیران، کارشناسان و کارگران، اصلی‌ترین داشته و سرمایه ما هستند و ما باید در نگه‌داشت آن‌ها حداکثر تلاش خود را انجام دهیم. ایجاد امنیت شغلی، فرصت دیده‌شدن افراد، بحث‌های مالی و درآمدی و امتیازات و... تلاش ما حفظ حداکثری نیروها و افزایش رضایتمندی، تعهد سازمانی و مشارکت است.
از طرفی «تی‌پی‌کو» باید جاذبه بیشتری برای ورود نخبگان به صنعت دارو داشته باشد. صنعت ما فناورانه و نوآورمحور است بنابراین نیازمند هستیم که نخبگان به آن ورود پیدا کنند که الان مقداری جای آن‌ها خالیست. ما حرف حمایت از نخبگان را می‌زنیم اما بیشترشان بیمار هستند. درهای «تی‌پی‌کو» به روی همه دانشمندان و نخبگان باز است و دست همکاری به‌سوی همه آن‌ها دراز می‌کنیم. مدیران عامل سرمایه‌های بزرگ هلدینگ هستند. اعتقادی به تغییر آدم‌ها نداریم و بیشتر به‌دنبال ارزش‌آفرینی و توانمندسازی هستیم. به جای آفت تغییرات پیاپی مدیران، ما سیاست حمایت، آموزش و توانمندسازی را پیاده کرده‌ایم و معتقدیم «تی‌پی‌کو» باید یک مرکز مدیرساز در صنعت دارو شود، که با آموزش و تجربه و سرمایه‌گذاری، مدیر متخصص و ماهر بسازد.
شاید در ابتدا خیلی‌ها فضا را ملتهب جلوه دادند که قرار است تغییرات گسترد باشد، اما اینگونه نیست. برای مدیران ما هزینه شده و نباید به‌راحتی آن را زائل کرد. حتی اگر مدیری ضعیف‌تر بود نیز، به جای حذف، باید توانمند شود. در تمام انتخاب‌هایی هم که داشتیم نشان دادیم تخصص، عملکرد گذشته و نگاه تحولی اساس انتصاب‌ها بوده است.
درخصوص هیأت مدیره شرکت‌ها هم به‌دنبال اصلح هستیم. به‌عنوان فوریت بنا داریم سریع‌تر آن‌ها را تعیین تکلیف کنیم بدون هیچ خط‌کشی سیاسی و انتفاع گروهی. بنابراین در اینجا هم از همه کسانی که علاقه دارند و می‌توانند مثمرثمر باشند، دعوت می‌کنم برای کرسی‌های هیأت مدیره شرکت‌ها، اعلام آمادگی کنند و رزومه خود را به ایمیل رسمی «تی‌پی‌کو» ارسال کنند. مطمئن باشید ما بدون سیاسی‌کاری یا ملاحظات تیمی، سعی می‌کنیم از افرادی که در این حوزه صاحب‌نظر و توانمند هستند استفاده کنیم.
- علیرضا نجفی - خبرنگـار
- شماره ۵۱۰ هفته نامه اطلاعات بورس