به گزارش صدای بورس، شرکت داروسازی شهید قاضی از بزرگترین شرکت‌های تولید کننده محصولات تزریقی در کشور است. این شرکت با توجه به وضعیت صنعت داروسازی در کشور از مشکلات عدیده‌ای رنج می‌برد. به گفته سعید باسمنجی، مدیرعامل شرکت داروسازی شهید قاضی ، «تغییرات مکرر و متعدد در قوانین و بخشنامه‌های سازمان‌های مرتبط، همچنین تغییرات مکرر مدیران و مسئولان تصمیم‌گیر و برنامه ریز، ادامه روند نامناسب قیمت‌گذاری دستوری و دخالت نهادهای غیرمسئول، حل نشدن معضل تخصیص ارز به موقع و عدم شفافیت در نحوه تقسیم و تخصیص ارز حمایتی و ورود نهادهای متعدد و موازی نظارتی مشکلات فزاینده‌ای هستند که امکان هرگونه برنامه‌ریزی استراتژیک و طولانی مدت را از مدیران و تصمیم‌گیران سلب کرده است.» در ادامه توضیحات وی را در مورد وضعیت این مجموعه، چالش‌های پیش روی صنعت دارو سازی، تاثیرات حذف ارز ترجیحی بر این صنعت، چشم انداز صنعت دارو و مشکلات واردات دارو را می‌خوانید.
* درباره وضعیت کلی شرکت داروسازی شهید قاضی در بازار دارو توضیح دهید.
شرکت داروسازی شهید قاضی بزرگترین تولید کننده محصولات تزریقی در کشور است که امسال نیز در ۶ ماه اول با تولید بیشتر از ۲۶ میلیون و ۵۳۴ هزار واحد انواع سرم‌های تزریقی، ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد انواع ویال مایع و ۳۴ میلیون و ۹۶۱ هزار عدد آمپول آب مقطر تزریقی در سه گروه لیدر بازار بوده و همچنین در طی این مدت ۹ میلیون و ۳۷۴ هزار عدد انواع آمپول‌های دارویی نیز تولید و روانه بازار دارویی ایران کرده است. امسال نیز کلیه خطوط تولید این شرکت با حد اکثر ظرفیت ممکن و به صورت سه شیفت در حال تولید و تأمین محصولات تزریقی مورد نیاز کشور بوده و عملکرد فروش ۶ ماهه این شرکت با بیش از ۴۰ درصد افزایش نسبت به دوره مشابه سال قبل قریب به ۷،۴۲۰ میلیارد ریال شده است.
* بزرگترین چالش‌ها و موانع پیش روی صنعت دارویی کشور را چه می‌دانید.
صنعت دارویی از یک بی برنامگی، آشفتگی و بلاتکلیفی شدید رنج می‌برد. تغییرات مکرر و متعدد در قوانین و بخشنامه‌های سازمان‌های مرتبط، همچنین تغییرات مکرر مدیران و مسئولان تصمیم‌گیر و برنامه‌ریز، ادامه روند نامناسب قیمت‌گذاری دستوری و دخالت نهادهای غیرمسئول، حل نشدن معضل تخصیص ارز به موقع و عدم شفافیت در نحوه تقسیم و تخصیص ارز حمایتی و ورود نهادهای متعدد و موازی نظارتی مشکلات فزاینده ای هستند که امکان هرگونه برنامه ریزی استراتژیک و طولانی مدت را از مدیران و تصمیم‌گیران سلب کرده است. پول و سرمایه موجودهای هوشمندی هستند و هرجا ریسک سرمایه‌گذاری بالا باشد از آن گریزان خواهند بود. متاسفانه فضای کنونی باعث شده در سال‌های اخیر میزان نرخ استهلاک در صنایع داروسازی کشور بالاتر از نرخ‌های سرمایه‌گذاری، بازسازی و نوسازی بوده و ماشین آلات و فضاهای تولیدی به سرعت در حال استهلاک هستند. این خطر وجود دارد که در آینده نه چندان دور برخی از خطوط تولید از دور خارج شده و ناچار به واردات محصولاتی که در حال حاضر در داخل تولید می‌شوند، با چند برابر ارز بری بیشتر شویم.
* حذف ارز ترجیحی چه تأثیری بر صنعت داروی کشور گذاشته است؟
حذف ارز ترجیحی اقدام صحیح و مناسبی بود که خواست خود صنعت دارو و فعالان این حوزه بود. ولی در عمل اهدافی که باید با این اقدام در قالب طرح دارو یار صورت می‌گرفت به دلایل متعددی محقق نشد. اجرای این طرح با وجود درخواست بدنه صنعت، به صورت شتاب زده و بدون اخذ نظر از فعالان و سندیکای صنایع دارویی انسانی صورت گرفت. اجرای این طرح موجب نیاز شدید به نقدینگی شرکت‌ها شد که علیرغم وعده‌های داده شده این نیاز از طریق سیستم بانکی تأمین نشد و موجب مشکلات متعددی در تأمین مواد اولیه توسط برخی شرکت‌ها شد. همچنین قرار بود با تغییر نرخ ارز تخصیص داده شده به صنعت، تأخیرهای چند ماهه در تخصیص ارز به چند روز کاهش یابد که در عمل هنوز شاهد تأخیرهای چند ماهه در تخصیص ارز هستیم و هیچ گونه شفافیتی در نحوه تخصیص ارز وجود ندارد.
از مصائب دیگر اجرای این طرح نحوه اصلاح قیمت‌گذاری داروهای تولید داخل بود که با تأخیر زیاد برخی اصلاحات و افزایش قیمت‌ها انجام گرفته ولی قیمت‌های تعیین شده هیچ گونه تناسبی با تغییر قیمت ارز تخصیصی و تورم جامعه نداشته و منجر به کاهش حاشیه سود شرکت‌ها نسبت به قبل شد. لازم به ذکر است با وجود رشد ریالی سود برخی شرکت‌های داروسازی در سال اخیر، حاشیه سود حاصله عمداً کمتر از تورم بوده و نتیجه آن ضرر ده شدن اکثر شرکت‌ها، توقف پروژه‌های توسعه و نوسازی و خرید ماشین آلات جدید است که تبعات میان مدت و دراز مدتی خواهد داشت.
* برای واردات مواد اولیه تولید دارو با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
عمده‌ترین مشکل در فرآیند واردات مواد اولیه، زمان انتظار طولانی و غیر مشخص برای تخصیص ارز است که گاها بیشتر از ۶ ماه این فرآیند به طول می‌انجامد و منجر به توقف خطوط تولید و بروز کمبودهای مقطعی در تولید انواع داروها می‌شود.
* با توجه به مشکلات صنعت دارو، آیا صادرات می‌تواند به رونق این صنعت کمک کند؟
مطمئناً توسعه صادرات یکی از راهکارهای اصلی و لازم برای بقاء و رشد صنعت داروسازی کشور است. تجربه صنایع دیگر در هدف گرفتن صرفاً بازار داخلی نتیجه ای جز عقب افتادگی در عرصه رقابت‌های بین‌المللی، عدم رشد کیفیت متناسب با استانداردهای روز دنیا و در نهایت شکنندگی و عدم رشد است. البته واضح است که توسعه صادرات نیاز به ایجاد زیر ساخت‌ها و برنامه ریزی دقیق و هزینه اولیه بالایی داشته و به موازات آن بهبود فضای سیاسی و ارتباطات بین‌المللی، رفع مشکلات ناشی از تحریم‌های بانکی و همچنین حذف قوانین و بخشنامه‌های دست و پاگیر و متعدد و گاه متناقض در این حوزه است. در شرایط فعلی به دلیل کمبود و یا ترس از ایجاد کمبود در بازار داخلی باعث شده سازمان غذا و دارو اکثر مجوزهای صادراتی درخواستی را رد کرده و اندک روزنه‌های صادراتی موجود نیز بدلیل خود تحریمی از بین می‌رود.
* با توجه به روند کنونی، ارزیابی و پیش‌بینی شما از وضعیت صنعت دارو در سال‌های آینده چیست؟
صنایع دارویی کشور در شکل نوین و صنعتی، قدمتی قریب به هشتاد سال داشته و حاصل زحمات ده‌ها ساله دانشمندان و صنعتگران در این حوزه است. این صنعت سال‌های پر التهاب و محدودیت‌های ناشی از جنگ تحمیلی ۸ ساله، تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی، محدودیت‌های ارزی و بانکی و مشکلات متعدد دیگری را پشت سر گذاشته و مطمئناً آینده بهتری را شاهد خواهد بود. ورود بخش خصوص با نگرش‌های علمی تر و چالاکی بیشتر نسبت به شرکت‌های دولتی و شبه دولتی و موفقیت و رشد چشمگیر این شرکت‌ها، پیام واضح و آشکاری در خصوص حمایت و بها دادن به بخش خصوصی در این حوزه را نشان می‌دهد. متأسفانه اخباری در خصوص فرار سرمایه و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در خارج از کشور شنیده می‌شود که لازم است مسئولان این زنگ خطر را به موقع شنیده و از فرار سرمایه‌های مادی و معنوی و نیروهای متخصص و متبحر در این صنعت که سرمایه‌های غیرقابل جایگزین کشور هستند جلوگیری کنند. بازنگری و اصلاح برخی ساختارها نظیر حذف یا اصلاح شیوه‌های فعلی قیمت‌گذاری دستوری، صدور مجوزهای صادراتی، رفع مشکلات ناشی از رفع تعهدات ارزی، تسهیل و تسریع فرآیند تخصیص ارز، حمایت عملی و تأمین نقدینگی لازم صنعت برای به روز رسانی و نوسازی ماشین آلات تولیدی و حذف قوانین و چرخه‌های بروکراتیک و عموماً زاید و همچنین دخالت سازمان‌ها و دستگاه‌های غیر مسئول در حوزه دارو، اصلاح جایگاه فعلی سازمان غذا و دارو از یک شبه بنگاه اقتصادی به سازمان رگولاتور و ناظر کیفی و حذف مسئولیت‌های غیر مرتبط از دوش این سازمان، بخشی از اقداماتی است که لازم است با همکاری NGOها و سندیکاهای مرتبط در کنار استفاده از تجارب بین‌المللی و الگوی‌های موفق در کشورهای منطقه در یک برنامه زمانی مدون و کوتاه مدت انجام‌گیرد.
- مرضیه حیدری - خبرنگـار
- شماره ۵۱۰ هفته نامه اطلاعات بورس