کارگزاری‌ها درصورتی که مقررات دستورالعمل اعتباری را رعایت کنند چالشی ندارند یعنی به شرط رعایت دستورالعمل و رعایت دریافت مدارک لازم ریسک خاصی ندارند. اگر بازار نوسانات خاصی داشته باشد و به درستی هم در کارگزاری مدیریت و نظارت نشود، می‌تواند ریسک ایجاد کند.
در بازار مشتقه هم که یک سالی است فعال شده و حجم گرفته، اکثر مشتری‌ها به دنبال اعتبارات سنگین نیستند و در همان بازار مشتقه کار می‌کنند اما دستورالعمل‌ها طوری تدوین شده که برای مشتری‌های اعتباری امکان پذیر نیست. در این صورت اگر کارگزاری نتواند همزمان معاملات بازار مشتقه و نقد روی یک کد بورسی را مدیریت کند، دچار مشکل می‌شود، یعنی جریان اعتبار می‌تواند برای کارگزار دردسر ساز باشد.
در حال حاضر چالش موجود برای کارگزاری‌ها این موضوع است در غیر این صورت خود اعتبار به دلیل اینکه ۲۰ تا ۳۰ درصد دارایی مشتری اعتبار داده و کارگزاری مدیریت می‌کند تا مشتری تک سهم نشود و نوسان با اهمیتی در بازار وجود نداشته باشد، گرفتاری وجود ندارد. البته مگر اینکه کارگزاری نظارت نکند، مشتری تک سهم شده، تسویه هم نکند و قراردادهای اعتباری خود را امضا نکرده باشد. در این شرایط موضوع باز می‌گردد به تیم خود کارگزاری که نتوانسته ریسک‌ها را کنترل کند و می‌تواند مشکلات ایجاد کند. طبیعتا که این اعتبارات در معاملات بازار تاثیر دارد، چون به بازار کمک می‌کند. به این صورت که مشتری خود مقداری پول دارد و مقداری هم از کارگزاری اعتبار می‌گیرد و به اندازه دو برابر پول خود می‌تواند معامله کند بنابراین قطعا روی حجم معاملات تاثیر می‌گذارد.
در حال حاضر اما شرایط بازار به سمتی رفته که شرکت‌ها باید گزارش‌هایی روی کدال بگذارند که جذابیت افزایش سودآوری را نشان دهد تا پول به سمت آن حرکت کند. پس تا زمانی که دلار نیمایی حرکت نکند، افزایش سودآوری‌ها محرز نشود و جریان دلار هم همچنان در حال درجا زدن باشد، اقبالی برای خرید وجود ندارد.
در حال حاضر سمت خرید بازار ما دچار بحران شده و بخشنامه‌های دستوری هم که امسال روی نرخ خوراک پتروشیمی‌ها آمد مزید بر علت شد که خریداران نخواهند محکم عمل کنند و وارد بازار شوند. با این حال با اعتبار دادن هم مشکل حل نمی‌شود و به نظر می‌رسد که باید گشایش خوبی برای شرکت‌ها اتفاق بیفتد مثلا معافیت مالیاتی برای شرکت‌ها بگذارند یا خبری منتشر شود که همه شرکت‌ها را تحت تاثیر مثبت قرار دهد می‌تواند فضای بازار را از این ابهام خارج کند. بنابراین برداشت می‌شود که اعتبار دادن در این شرایط خیلی گشاینده نیست. شرایطی که بانک‌ها هم برخی سیستم‌های انقباضی در ۷ ماه پیش با کارگزاری‌ها داشتند و همچنین بعد از رویدادهایی که در صنعت کارگزاری افتاد، تقریبا یک سوم و حتی برخی کارگزاری‌ها تا دو سوم اعتباراتشان توسط بانک‌ها کم شد.
نکته مهمی که درمورد اعتبارات وجود دارد، بازار مشتقه و بازار نقد است که چون OMS های آنها متفاوت است در کارگزاری‌ها و وقتی منسجم نمی‌شوند، کارگزاری به درستی نمی تواند گزارشگری کند. در این صورت هم خود دچار چالش می‌شود و هم سیستم انقباضی برای مشتری ایجاد می‌کند و مشتری را وادار به پایین آوردن حجم خود می‌کند. در حقیقت باید نشست دستورالعمل‌های اعتباری را دوباره بررسی کرد چون زمانی دستورالعملی نوشته بودند که مختصات بازار چیز دیگری بوده و حالا چیز دیگری است که باید روی آنها کار می‌شود.
- مونا کابلی - مدیرعامل کارگزاری فارابی
- شماره ۵۱۵ هفته نامه اطلاعات بورس