به گزارش صدای بورس، نسبت قیمت به درآمد یا P/E نسبتی تاثیرگذار برای ارزیابی قیمت سهام شرکت‌هاست. میانگین این نسبت در بازار سرمایه در ۱۰ سال گذشته ۸ واحد بوده است. در اوایل آبان ماه سال جاری با شروع انتشار گزارشات فصلی P/E بازار به کمتر از ۷ واحد رسید که کمتر از میانگین ده ساله بازار یعنی ۸ واحد است.
بر اساس آمارهای موجود P/E بازار در فروردین سال ۱۳۹۱، ۸.۳۹ واحد بوده که در مرداد ماه به ۴.۶۵ واحد هم رسیده است. تا قبل از سال ۱۳۹۹ نسبت قیمت به درآمد کل بازار روند کم فراز نشیبی را طی کرده است اما ناگهان در سال ۱۳۹۹ با صعود همراه بود و در تیر ماه به اوج خود و به ۳۲ واحد رسید؛ از مرداد ماه اما به واسطه ترکیدن حباب قیمت سهام شروع به نزول کرد و در سال ۱۴۰۱ دوباره به ۵ واحد رسید. این رقم هم اکنون در سطحی پایین‌تر از ۷ واحد قرار دارد که از میانگین ده ساله پایین‌تر است. در نمودار روند طی شده P/E بازار از سال ۱۳۹۱ تا به حال را مشاهده می‌کنید.
دردسرهای وام‌های یک شبه
در بالا و پایین شدن این نسبت عوامل زیادی تاثیرگذار هستند. یکی از این عوامل نرخ بهره بین بانکی است. به معنای ساده‌تر هر زمان که نرخ بهره بین بانکی افزایش پیدا می‌کند، بانک‌ها برای دریافت وام‌های کوتاه مدت یا یک شبه به دلیل نرخ بالای بهره مجبور به افزایش نرخ تسهیلات‌دهی به مشتریان خود می‌شوند، در نتیجه تقاضا برای تسهیلات کم می‌شود که برآیند آن هم سرمایه در دست جامعه کم می‌شود. بنابراین افراد سرمایه‌ای در دست ندارند تا با سرمایه‌گذاری آن در بازار سرمایه باعث افزایش P/E کل بازار شوند. برای مثال در سال ۱۳۹۹ که P/E بازار به سقف خود رسیده بود، نرخ بهره بین بانکی ۱۹ درصد بود. البته برای سال ۱۳۹۹ می‌توان به دلیل اتفاقاتی که در بازار افتاد و حبابی که بود، استثنا قائل شد. همچنین در سال ۱۴۰۰ هم نرخ بهره بین بانکی به ۲۰ درصد رسیده، P/E تا ۶ واحد کاهش داشت اما می‌توان گفت به واسطه اتفاقاتی که در سال گذشته آن رخ داده بود، عدم اعتماد بر رفتار سرمایه‌گذاران تاثیر گذاشته است. سال ۱۴۰۱ رقم بهره بین بانکی تا ۲۳ درصد رسید و مشاهده می‌شود که نسبت قیمت بر درآمد بازار به ۵ واحد هم رسید. همچنین در سال جاری هم که P/E در حال افت از رقم میانگین ده سال اخیر بوده، نرخ بهره بین بانکی ۲۳ درصد اعلام شده است. نکته دیگر اینکه بازار در شرایط کنونی متاثر از ریسک سیستماتیکی همچون افزایش نرخ بهره و ریسک‌های غیرسیستماتیکی همانند ناآرامی و تنش‌های منطقه‌ای است که افت سرمایه‌گذاری در بازار سهام و در نتیجه کاهشی شدن قیمت‌ها را در پی داشته است.
- نگین عظیمی - خبرنگار
- شماره ۵۱۶ هفته نامه اطلاعات بورس