تورم چگونه بر رفتار سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد؟

به گزارش صدای بورس،مدیرعامل شرکت سبدگردان داریک پارس در رابطه بازارهای مالی گفت: بازارهای مالی عمدتا از دو بخش بازار پول و سرمایه تشکیل شده اند. بازار پول همان بازار بانک‌هاست یعنی سامانه‌ای که در آن بانک‌ها فعالیت می‌کنند و بازاری که سیستم بانکی در آن فعال است.

بازار سرمایه هم عمدتا همین بورس است که تشکیل شده از سازمان بورس، شرکت بورس، فرابورس و بورس‌های مختلف است. هر کدام از این بازارها خصوصیت خاص خود را دارند، معمولا از بازار پول در دنیا برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت و تامین مالی‌های کوتاه مدت استفاده می‌شود ولی بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت، کوتاه مدت و تامین مالی‌های بلند مدت است.
ابوالفضل شهرآبادی افزود: سابقه بازار پول و سیستم بانکی در ایران خیلی بیشتر از بازار سرمایه است؛ بیشتر از دو برابر عمر بازار سرمایه، سیستم بانکی داشتیم. درواقع آشنایی مردم با بازار پول و بانک‌ها خیلی بیشتر از بورس است و حداقل پنجاه سال است که مردم با بانک‌ها ارتباط نسبتا زیادی دارند ولی بورس هنوز برای عمده مردم در ایران ناشناخته است. به همین دلیل مردم عمدتا تمایل دارند که پول خود را در بانک‌ها به عنوان یک جای امن با سود بگذارند. حتی تا مدت‌ها شاهد بودیم که بانک‌ها منبع اصلی تامین مالی کوتاه مدت و بلند مدت در ایران بودند. به همین دلیل بین بازار سرمایه و بازار پول در ایران رقابتی وجود دارد و حال که بازار سرمایه شناخته‌تر شده، این رقابت کمی بیشتر شده است.
وی ادامه داد: به ویژه در سال‌های اخیر که تورم در کشور تشدید پیدا کرد، مردم به تدریج متوجه شدند که بازار پول، سیستم بانکی و سپرده‌گذاری اصلا گزینه مناسبی برای اینکه سرمایه مردم را در مقابل تورم پوشش دهد، نیست و اتفاقا هر زمان پول در بانک گذاشتند، عملا متضرر شدند. به نوعی وقتی تورم ۳۵ درصد است و فرد پول خود را با بهره ۱۸ درصد در بانک می‌گذارد، تقریبا نصف تورم بهره می‌گیرد و این یعنی سال به سال ضعیف‌تر می‌شود و قدرت خرید او کمتر می‌شود. به همین جهت مردم در این شرایط روی آوردند به سمت زمینه‌هایی که در مقابل تورم آنها را پوشش دهد. این زمینه‌ها عبارت بودند از مسکن، ارز، طلا، خودرو و بورس. بنابراین وقتی که سیستم بانکی جوابگوی پوشش تورم نیست و به عنوان یک زمینه سرمایه‌گذاری خوب نیست، بورس به عنوان یکی از رقیب‌های آن جای مناسبی برای سرمایه‌گذاری است، اما هر زمان که بانک بتواند خود را مناسب نشان دهد، طبیعتا پول از بورس خارج شده و به سمت بازار پول و سیستم بانکی حرکت می‌کند.
مدیرعامل شرکت سبدگردان داریک پارس اضافه کرد: در اوقاتی دیده می‌شود بانک‌ها دچار کمبود منابع نقدی شده و بدهی آنها به بانک مرکزی زیاد می‌شود، و بر این اساس وجوه برای وام دادن ندارند و نمی‌توانند درآمد ایجاد کنند. در این صورت مجبور می‌شوند استقراض کنند. استقراض آنها می‌تواند هم از خود بانک مرکزی باشد، هم از بازار بین بانکی، یعنی از بانک‌های دیگری که مازاد منابع دارند، و همچنین‌ جذب سپرده‌های بیشتر از طریق تبلیغات و بالا بردن نرخ بهره بانکی. جذب سپرده‌ها فرآیندی میان مدت و زمان‌بر است ولی برای کوتاه مدت و زمانی که ناگهان بانک دچار کمبود منابع پولی می‌شود، نمی‌تواند از محل سپرده‌ها تامین کند. بنابراین به سمت بازار بین بانکی می‌رود و از بانک‌های مشابه خود که بعضا مازاد پول دارند، پول قرض می‌کند. زمانی که این نیازها شدید باشد نرخ بهره بین بانکی هم افزایش پیدا می‌کند و بالاتر می‌رود.
شهرآبادی درمورد نرخ بهره بانک‌ها گفت: گاهی این نرخ بهره را به قدری بالا می‌برند که ممکن است برای بعضی از سرمایه‌گذاران بورسی جذاب باشد و به خصوص در شرایطی که بورس هم به دلیل قیمت‌گذاری‌های دستوری و دخالت‌های دولت دچار لطمه شده و بازدهی آن خوب نیست، سرمایه‌گذاران فعال در بورس ممکن است دنبال سرمایه‌گذاری‌های جایگزین بگردند. در این شرایط مسکن جایگزین خیلی خوبی نیست چون مسکن پول زیادی می‌خواهد، و ورود و خروج پول به این بازار هم زمانبر است پس نمی‌توان هر روز مسکن خرید و فروش کرد. در این صورت بازار مسکن خیلی برای بورسی‌ها جذاب نیست ولی جایی که خیلی سریع می‌توان پول را از آن بیرون آورد، در جای دیگری سرمایه‌گذاری کرد و در صورت لزوم دوباره به بورس آورد، جایی نیست جز بانک. در زمانی که نرخ بهره بین بانکی بالا می‌رود، بانک‌ها برای سرمایه‌گذاران بورسی جذاب می‌شوند، در نتیجه پول از بورس خارج می‌شود و به سمت بازار پول و بانک می‌رود بنابراین به نظر می‌رسد این دو بازار دقیقا رقیب یکدیگر هستند و زمان‌هایی که اوضاع بانک‌ها خوب نیست و نرخ بهره بین بانکی بالاست، سرمایه‌گذاری در سهام می‌تواند تضعیف شود.
وی در پایان افزود: این موضوع باعث رکود بیشتر بازار سرمایه می‌شود. به همین دلیل به نظر می‌سد وقتی p/e ها پایین است یعنی قیمت‌ سهم پایین است، عملا بازدهی‌های سهم هم پایین آمده است. یکی از علل آن بالا بودن نرخ بهره بین بانکی و به تبع آن بالا بودن نرخ بهره سپرده‌ها و نرخ اوراق بدهی به خصوص اوراق بدهی دولتی می‌تواند باشد.