به گزارش صدای بورس،اثرات کلان جنگ غزه در ادامه سایر بازارها از جمله بازار محصولات کشاورزی و غذایی را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد؛ از افزایش قیمت انرژی و حمل و نقل گرفته تا کود و مواد شیمیایی و بسته‌بندی و مواد اولیه و ماشین‌آلات و... همگی باعث می‌شود این احتمال تقویت گردد که باید منتظر روزهای سختی برای سفره مردم جهان باشیم.
مشکلات کنونی در حوزه ژئوپلیتیک در ادامه تنش‌هایی است که از دو سال پیش با حمله روسیه به اوکراین آغاز شده و هنوز به پایان نرسیده است. با این حال باید گفت بحران اوکراین از نظر اندازه جنگ و هم از نظر طرف‌های درگیر و نقش‌های ژئواستراتژیک و ژئواقتصادی که بر عهده دارند با ابعاد یک جنگ واقعی در خاورمیانه قابل قیاس نیست و در واقع هر اتفاقی که منجر به صف‌کشی ایران، عربستان، قطر، امارات، عراق و همزمان روسیه در برابر بازار نفت شود به مصیبتی بزرگ برای مردم جهان تبدیل خواهد شد.
در نقطه مقابل اگر از شرایط کنونی عبور کنیم و دنیا به آرامش پیشین خود برگردد، انتظار می‌رود در سال آینده نرخ رشد مواد غذایی و کشاورزی به میزان حدود ۵ درصد کاهش یابد و این موضوع به دلیل افزایش عرضه محصولات غذایی و کشاورزی است. ولی اگر تنش‌ها افزایش یابد، نه تنها محصولات نرم بلکه کالاهای پایه نیز تغییر مسیر داده و انتظار می‌رود با رشد قیمت‌های قابل توجهی روبه‌رو شوند.
در این بین رژیم صهیونیستی صادرکننده مهم پتاس و فسفر است: در سال ۲۰۲۲، بیش از ۶ درصد از پتاس و ۸ درصد از کودهای فسفاته جهان را صادر کرده است. باید دید در ماه‌های آینده چه مقدار از این حجم تجارت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. اسراییل همچنین واردکننده جزیی غلات، گوشت، لبنیات و روغن‌های گیاهی است.
به طور کلی، کشاورزان در سراسر جهان ممکن است به دلیل افزایش بالقوه هزینه‌های انرژی و کودهای شیمیایی و همچنین کاهش تقاضای واردات و قیمت غلات و دانه‌های روغنی، تأثیر منفی بپذیرند.
لبنان صادرکننده یا واردکننده اصلی نیست، اما کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) صادرکننده عمده کود و واردکننده مهم غلات و حیوانات زنده و همچنین واردکننده لبنیات و گوشت هستند. اگر درگیری به طور خاص به مصر گسترش یابد، ممکن است به طور موقت به دلیل نگرانی‌های تقاضا، منجر به کاهش قیمت غلات شود، اما در بلندمدت این روند معکوس خواهد شد.
اگر کانال سوئز مسدود شود، احتمالاً برای تجارت مواد غذایی و کشاورزی، مشکلات زیادی برای دنیا و منطقه ایجاد خواهد شد. سوئز برای تامین واردات غلات از اتحادیه اروپا، اوکراین و روسیه به کشورهای خاورمیانه و همچنین شرق آفریقا بسیار مرتبط است.
همین امر در مورد محموله‌های صادراتی کودهای شیمیایی از منطقه که از کانال سوئز در مسیر خود به کشورهای وارداتی جهان عبور می‌کند، صادق است. به طور خلاصه، ما انتظار داریم که تجارت غذاهای اصلی نسبتاً سریع از سر گرفته شود، اما شاید با تغییراتی در مبدا. امثال روسیه احتمالا وارد عمل شده و تحویل را به جای سایر تامین‌کنندگان از سر خواهند گرفت.
در این بین حدود ۳۰ درصد از صادرات کودهای نیتروژنی جهان از منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (قطر، عربستان سعودی، مصر، عمان و الجزایر) و بیش از ۲۵ درصد از صادرات کودهای مخلوط جهانی (مراکش، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی) حاصل می‌شود. حدود ۱۰ درصد از کودهای پتاسیم (رژیم صهیونیستی، اردن و مصر) و تقریباً نیمی از صادرات کودهای فسفاته (مراکش، رژیم صهیونیستی، مصر، لبنان و تونس) صورت می‌گیرد.
این جنگ حتی مهمتر از صادرات مستقیم می‌تواند بر افزایش هزینه‌های انرژی بر تولید و عرضه جهانی کودهای نیتروژنی موثر باشد. قیمت آنها به افزایش قیمت انرژی بسیار حساس است، همانطور که در اروپا پس از جابجایی منابع انرژی اتحادیه اروپا از روسیه مشاهده شد. قیمت اوره به دلیل ترس از کاهش چشمگیر تولید توسط تامین‌کنندگان اتحادیه اروپا و خطر کاهش عرضه جهانی، به سطوح بی‌سابقه‌ای رسید.
در زمینه غلات، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا طی چند سال گذشته با رشد واردات روبه‌رو بوده و در حال حاضر تقریبا یک چهارم کل واردات جهان را به خود اختصاص داده است، به طوری که ایران و عربستان سعودی هر کدام بیش از ۱۵ میلیون تن متریک و مصر بیش از ۲۰ میلیون تن واردات دارند. در گوشت، رژیم صهیونیستی با ۵ درصد از کل جهان، در میان ۵ واردکننده بزرگ گوسفند زنده جهان قرار دارد و بقیه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بیش از دو سوم این تقاضا را تشکیل می‌دهند. این منطقه همچنین ۲۰ درصد از گاو زنده جهان، ۱۲ درصد از لبنیات جهانی و ۷ درصد از گوشت جهانی را وارد می‌کند.
شماره ۵۱۶ هفته نامه اطلاعات بورس