به گزارش صدای بورس، سرمایه‌گذاری درست و بهینه همواره نیاز به دانش و زمان کافی برای سرمایه‌گذاران بازار سرمایه دارد اما همه افراد فعال در بازار سهام وقت یا دانش کافی و لازم را ندارند به همین دلیل شاهد زیان بالای سهامداران در ادوار مختلف به ویژه در زمانی که بازار افت‌های شدیدی همچون سال ۹۹ و یا اردیبهشت سال جاری را تجربه کرد، بوده‌ایم و همچنان ترس از بازار سرمایه وجود دارد. برای جلوگیری از زیان در بازار سهام سبدگردان‌ها گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری افراد به ویژه اشخاصی است که زمان یا دانش کافی را ندارند، ضمن اینکه با ابزارهای موجود در این سبدگردان‌ها و صندوق‌ها می‌توان ریسک را به حد مطلوبی کاهش داد. به همین منظور حمید فاروقی؛ عضو هیات مدیره سبدگردان ویستا در رابطه با مزایای این سبدگردان در امور مشاوره و صندوق‌های مختلف و ویژگی‌های آنها توضیحاتی بیان کرد.
* صندوق بخشی «بهین رو» چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
صندوق بخشی خودرو «بهین رو» یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که منابع خود را به سرمایه‌گذاری حرفه‌ای در صنعت خودرو (به میزان حداقل ۷۰ درصد) اختصاص خواهد داد. این صندوق از نوع قابل معامله بوده و با نماد معاملاتی «بهین رو» در تابلوی بورس در حال معامله است.
اولین ویژگی صندوق بخشی خودرو بهین رو تسهیل و آسان کردن سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو است. در واقع تاسیس این صندوق در راستای فراهم آوردن ابزارها و گزینه‌های سرمایه‌گذاری جدید است که ورود عموم مردم را به بازار سرمایه راحت‌تر و حرفه‌ای تر کند. سرمایه‌گذاران علاقه مند به سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو می‌توانند به جای صرف وقت و انرژی برای پیدا کردن نمادهای مناسب سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو و از سوی دیگر استفاده آنی از نوسانات این گروه (ماندن در صف خرید) با خرید صندوق بخشی خودرو «بهین رو» از فرصت‌های سرمایه‌گذاری صنعت خودرو نفع ببرند. لازم به ذکر است پایه اساسی سهولت سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو با صندوق «بهین رو» در ویژگی آن مبنی بر داشتن بازارگردان و نقد شوندگی سریع و راحت است، زیرا در مواقعی به دلیل نوسانات بازار سرمایه ما شاهد صف خرید یا صف فروش شدن نمادهای خودرویی در بازار سهام هستیم که در این حالت صندوق بهین رو با توجه به رکن بازار گردانی که دارد و تمهیداتی که برای بازار گردان در نظر گرفته است، بخصوص در نوسانات منفی بازار فاقد صف فروش خواهد بود و در دامنه تعریف شده همواره از نقد شوندگی کامل برخوردار خواهد بود. در واقع چنین می‌توان گفت سرمایه‌گذار هرموقع که تصمیم بگیرد از صندوق خارج شود، می‌تواند با خیال راحت واحدهای سرمایه‌گذاری خود را بفروشد.
دومین ویژگی صندوق بهین رو این است که پرتفوی متنوعی از صنعت خودرو را به خود اختصاص داده است و مهم‌تر از آن، این است که ۳۰ درصد سهم‌های پرتفوی «بهین رو» با کف سود ۲۳ درصد بیمه شده است. در واقع در این صندوق ۵۰ درصد منابع به سهم‌های بنیادی صنعت خودرو اختصاص یافته است و ۵۰ درصد دیگر نیز به سهم‌های پرریسک این صنعت اختصاص داده شده است که این قسمت پر ریسک پرتفوی با استفاده از خرید بیمه سهام یعنی اختیار فروش تبعی و خرید آپشن‌های فروش بیمه شده است و بازدهی معادل کف حداقل ۲۳ درصد برای نمادهای پرریسک پرتفوی (معادل ۵۰ تا ۶۰ درصد وزن آنها در پرتفوی بهین رو) تضمین شده است و در نهایت در مجموع ۳۰ درصد این پرتفوی از پوشش ریسک ۲۳ درصدی برخوردار شده است. صندوق بهین رو در نوسانات مثبت صنعت خودرو کاملا منتفع خواهد شد و اگر زمانی صنعت خودرو با افت و نوسانات منفی مواجه شود با توجه به پوشش ریسکی که در این صندوق ایجاد شده است، آن نوسانات منفی در « «بهین رو»» کمتر خواهد بود وسرمایه‌گذاران از افت و نوسانات منفی آسیب کمتری خواهند دید در حالی که در نوسانات مثبت کاملا منتفع خواهند شد.
سومین ویژگی بهین رو در به کار بستن استراتژی‌های متنوع معاملاتی بر روی اختیارهای خرید و فروش نمادهای خودرویی است، طوری‌که بتوان کسب بازدهی فراتر از شاخص صنعت خودرو را برای این صندوق محقق کرد. صندوق بخشی «بهین رو» با توجه به این که منابعش به صنعت خودرو اختصاص داده خواهد شد و از سویی عمده قراردادها و حجم معاملات در بازار آپشن مربوط به نمادهای خودرویی همچون سایپا و ایران‌خودرو است. این فرصت برای صندوق «بهین رو» فراهم شده است تا بتواند از نوسانات و فرصت‌های سرمایه‌گذاری که در بازار اختیارها وجود دارد استفاده کند. حجم بازار اختیارهای مربوط به نمادهای خودرویی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است به طوری که بعد از نماد شستا بیشترین قراردادهای باز برای ایران‌خودرو و سایپاست. در همین راستا یکی از ویژگی‌های « «بهین رو»» این است که به بازار اختیار نمادهای خودرویی ورود کرده است و با انواع استراتژی‌های تعریف شده در حوزه مالی اقدام به اخذ موقعیت کرده است؛ استراتژی‌های که با توجه به نظر و پیش‌بینی مدیر سرمایه‌گذاری نسبت به روند بازار می‌تواند کمک کند که از نوسانات و فرصت‌های موجود این بازار استفاده کند.
صندوق «بهین رو» با توجه به مزایای مذکور می‌تواند بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو و کسب سود از نوسانات بازار آپشن‌های نمادهای خودرویی باشد. نکته مهم دیگری که در صندوق «بهین رو» وجود دارد، وجود تیم تحلیلی کامل و حرفه‌ای است که تصمیمات این صندوق را خواهند گرفت. مجموع عوامل فوق صندوق بهین رو را برای سرمایه‌گذارانی که وقت و دانش کافی برای سرمایه‌گذاری به ویژه در حوزه صنعت خودرو و بازار آپشن‌های خودرویی ندارند، بسیار مناسب می‌کند.
* درباره برنامه‌های آتی سبدگردان ویستا برای صندوق بخشی بهین رو نیز توضیح دهید؟
اولین گام برای توسعه در این خصوص بازگشایی اختیار خرید و فروش با قیمت اعمال و سر رسیدهای متفاوت برای نماد «بهین رو» است، بنابراین در این راستا مکاتبات و اقدامات لازم با بورس مربوطه صورت گرفته است و به نظر می‌رسد که در آینده‌ای نزدیک بتوانیم نمادهای اختیار خرید و فروش را برای صندوق «بهین رو» باز کنیم. قائل به این هستیم که این صندوق متناسب با صنعت خودرو نوسان خواهد داشت و این مساله می‌تواند جذابیت معاملاتی لازم را برای اختیارهای خرید و فروش نماد «بهین رو» ایجاد کند. از سوی دیگر اختیارهای نماد بهین رو این فرصت را فراهم می‌کند تا اشخاصی که وارد این صندوق می‌شوند با استفاده از خرید یا فروش اختیارهای خرید و فروش در استراتژی‌های مختلف کسب سود کرده یا خود را پوشش ریسک دهند. لازم به ذکر است در این راستا شرکت سبدگردان ویستا در نظر دارد با صندوق بازارگردانی تراز ویستا تحت مدیریت خود، در اختیارهای خرید و فروش‌های نماد «بهین رو»، اقدام به سفارش چینی و بازارگردانی کند.
گام بعدی برای صندوق «بهین رو» این است فعالیت در بازار آپشن نمادهای خودرویی را علیرغم حضور فعلی همچنان تا سقف ممکن افزایش دهد، طوری که دو سهم ایران خودرو و سایپا به شکل فول آپشن تحت استراتژی‌های مختلف آپشن مورد معامله یا اخذ موقعیت قرار گیرند. در واقع هدف ایجاد اهرم برای صندوق «بهین رو» این است تا در روندهای مثبت بتوانیم کسب سود بیشتری کرده و از طرفی بتوانیم با استفاده از فروش اختیار فروش‌ها و سایر استراتژی‌ها...، پوشش ریسک را در مواقعی که احساس می‌کنیم روند بازار ممکن است برگردد و رو به پایین رود، انجام دهیم و به این ترتیب با استفاده از همان اختیارها از نوسانات منفی کمتر آسیب ببینیم.
* برخی سبدگردان‌ها را از متهمان ریزش بازار معرفی می‌کنند. نظر شما در این باره چیست؟
این اتهام عام است و هیچ ادله‌ای برای آن ارائه نشده است. معمولا وقتی بازار دچار ریزش و نوسان می‌شود، خیلی از فعالان بازار سرمایه به ویژه افرادی که تجربه کمتری در بازار سهام دارند به این سمت می‌روند که یک دیگر و یا سازمان بورس و اوراق بهادار، سبدگردان‌ها و الگوریتم‌ها و ... را متهم کنند. واقعیت این است که هیچ کدام از اینها قابل قبول نبوده و عواملی که بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد فرای ایفای نقش از طرف بازار گردان و... است، مفهوم بازار به طور کلی باید این اجازه را بدهد که هر شخصی در صورت تمایل بتواند بخرد و بفروشد و نمی‌شود صرفا خرید و فروش یک مجموعه را دال بر این گذاشت که بازار را خراب می‌کنند، البته در بعضی مواقع شاید فروش‌ها به شکل خارج از عرف و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و ممکن است موجب ریزش بازار شود، اما به شکل کلی خیر، اتفاقا شرکت‌های سبدگردان که کار اصلیشان مدیریت دارایی است می‌توانند به کاراتر شدن بازار سرمایه کمک کنند و حتی اگر ورود و سرمایه‌گذاری خیلی از افراد از طریق همین سبدگردان‌ها انجام شود آسیب‌ها کمتر شده و شاهد بازار حرفه‌ای‌تر و بهتر خواهیم بود.
* در شرایط کنونی راه‌های توسعه پایدار بازار سرمایه را چه می‌دانید؟
توسعه پایدار بازار سرمایه مساله مهمی است و باید همواره به دنبال آن باشیم. در گام اول باید شفافیت بیشتری در روابط اقتصادی میان شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و طرف دولت، نهادهای دولتی و شبه دولتی که روابط تجاری و اقتصادی را با شرکت‌های بورسی دارند ایجاد کرد. در یک‌سال اخیر شاهد این بودیم که خیلی از شرکت‌های بورسی از این محل آسیب دیده‌اند، به دلیل عدم شفافیت، مبهم بودن روابط تجاری و اقتصادی، تعیین قیمت فروش و تعیین نرخ مواد اولیه و مسائلی از این دست که تصمیمات مربوط به آن بعضا به واسطه جناح یا اشخاص دارای سمت در دولت‌های مختلف گرفته شده است و هیچ مبنای کارشناسی یا فرمولی برای آنها وجود ندارد. هر چه سازمان بورس و اوراق بهادار به سمتی رود که این روابط را شفاف‌تر و به اصطلاح فرمول بیس کند به بازار سرمایه خیلی کمک خواهد کرد، یعنی منجربه توسعه پایدار بازار سرمایه می‌شود زیرا می‌تواند شفافیت بیشتر و امنیت حضور سرمایه‌های جدید را بازار سرمایه به شدت بالا ببرد. نکته دوم طراحی ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری است. باید تا حد امکان گزینه‌های جدید سرمایه‌گذاری برای سلایق متنوع سرمایه‌گذاران طراحی شود و این مساله حضور آنها را در بازار سرمایه راحت‌تر می‌کند. به طور مثال همین صندوق‌های بخشی یکی از تصمیم‌های مناسبی بوده است که کمک می‌کند افراد بجای اینکه وقت زیادی را صرف کنند و در یک صنعت به دنبال شرکت مناسب بگردند، اقدام به خرید صندوق بخشی مربوط آن صنعت کنند. یکی از محورهای اصلی توسعه بازار سرمایه در حوزه توسعه ابزار و گزینه سرمایه‌گذاری، بازار ابزارهای مشتقه است که باید همچنان توسعه آن دنبال شود. در حال حاضر در بازار ابزار مشتقه از جمله آپشن گزینه‌های زیادی وجود ندارد و تنها نماد اختیار خرید و فروش‌ها باز شده برای چند نماد محدود مورد معامله قرار می‌گیرند که جا دارد سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس‌های مربوطه بیشتر در این حوزه ایفای نقش کنند و در ادامه ابزارهای جدید دیگری را نیز اضافه کنند. اگر این دو مسیر یعنی ایجاد شفافیت بیشتر در بازار سرمایه در همه ابعاد و توسعه و ایجاد ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری ادامه یابد، می‌توان گفت توسعه بازار سرمایه به شکل پایدار خواهد بود.
* در حال حاضر کدام صنایع از پتانسیل رشد بنیادی برخوردار هستند؟
وضعیت بازار سرمایه به لحاظ ارزندگی در بعضی از صنایع در محدوده مناسبی قرار دارد که از میان آنها می‌توان به صنعت پتروشیمی (اوره، الفین و خوراک مایع‌ها)، فولادی، سیمانی، کاشی و سرامیک، دارویی‌ها و بعضی از نمادهای صنعت خودرو و گروه بانک اشاره کرد که از زیان خارج شده‌اند و توان تقسیم سود را هم دارند. لازم به ذکر است ارزنده بودن این صنایع صرفا به معنی رشد قیمتی آنها در کوتاه مدت نخواهد بود زیرا در این مقطع عواملی از جمله افزایش ریسک‌های سیستماتیک، نرخ بهره بالا و عوامل رفتاری در حال حاضر ورود سرمایه به بازار سهام را با شک و ترس همراه کرده است.
* بازار سهام هنوز شاهد احیای کامل اعتماد سرمایه‌گذاران نیست. آینده این بازار را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
اعتماد در بازار سرمایه ازدست رفته است و بازگرداندن این اعتماد کار سخت و زمان بری است. با توجه به اتفاقاتی که در این مقطع افتاد و افت و ریزش‌های ناگهانی و مسائل حاشیه‌ای که پشت این ریزش‌ها بود، احتمالا از اینجا به بعد رشدهای بازار را به شکل ملایم یا با احتیاط خواهیم داشت و همچنان ترس در بازار سرمایه وجود دارد و از طرفی به دلیل آسیب‌هایی که بسیاری در سال ۱۳۹۹ و در اردیبهشت ماه سال جاری دیدند همچنان مثل سال‌های قبل نمی‌توانیم شاهد حضور مردم در این بازار باشیم. در مجموع اگر قائل به روند رشد بازار باشیم بسیار ملایم و با احتیاط خواهد بود.
* توصیه شما به سرمایه‌گذاران بازار سهام چیست؟
ورود مستقیم به بازار سرمایه نیاز به دانش و تخصص و همچنین اختصاص دادن وقت کافی دارد، لذا نداشتن دانش و تجربه حضور در بازار سهام را محلی گران برای ماجراجویی یا سرگرمی می‌کند، بهتر است در این حوزه با اشخاص متخصص و نهادهایی که از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز گرفته‌اند مشورت گرفته شود و از طریق این نهادهای مالی واسط به شکل غیر مستقیم وارد بازار سرمایه شوند. این تجربه در تمام دنیا وجود دارد و شاهدیم که بخش عمده سرمایه‌گذاری ازطریق نهادهای مالی انجام می‌شود و به همین جهت سرمایه‌گذارانی که به این صورت سرمایه‌گذاری می‌کنند کمتر آسیب می‌بینند و می‌توانند با دید بلند مدت از رشد بازار سرمایه منتفع شوند.
- محمدرضا شاهوردیلو - خبـرنــگار
- شماره ۵۱۹ هفته نامه اطلاعات بورس