به گزارش صدای بورس، بازار محصولات پلیمری در هفت ماه گذشته (۳۰ آبان در مقایسه با ۳۰ فروردین) رفتار متفاوتی را از خود نشان داده و این فتار هم در بازار آزاد و هم بورس کالا مشهود است. بررسی آمارهای بورس کالا نشان می‌دهد، مجموع تقاضا و عرضه این محصولات در سی روزه آبان در مقایسه با دوره مشابه اردیبهشت ماه ۱.۱ درصد و ۵.۳ درصد کاهش یافته است اما در برخی ماه‌ها مانند شهریور عرضه و تقاضا هر دو رکورد زده‌اند. عرضه در شهریور به ۵۳۶ هزار تن و تقاضا به ۷۴۳ هزار تن رسیده بود.
بررسی این آمارها از چند نکته حکایت دارد؛ نخست آن که در سال جاری از عطش بازار برای خرید و دپوی محصولات پلیمری در مقایسه با پارسال کاسته شده که برآورد می‌شود رقمی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن میزان عرضه و تقاضا کم شده باشد. نکته دیگر آن که نوسانات قیمتی در این بازار در مدت هفت ماه مورد بررسی سینوسی بوده است. قیمت در میانه مسیر و در فصل تابستان روند کاهشی به خود می‌گیرد که این امر به دلیل کاهش قیمت ارز و ثبات قیمت در این مدت بوده است، با این حال با آغاز جنگ غزه بار دیگر قیمت ارز روند صعودی به خود گرفت و این امر باعث شد قیمت‌های میانگین پایه نیز روندی افزایشی به خود بگیرند. بررسی‌ها نشان می‌دهند قیمت پایه میانگین این محصولات در آبان ماه در مقایسه با اردیبهشت حتی دو درصد هم بالاتر رفته است که نشان می‌دهد جنگ تناسب قیمتی هفت ماهه را تحت تاثیر قرار داده است.
نکته سوم آن که بررسی یک ماه اخیر نشان می‌دهد، به رغم نگرانی‌ها در مورد رشد قیمت نفت تا ۱۵۰ دلار در هر بشکه، اما قیمت هر بشکه نفت آمریکا در حال حاضر به ۷۷.۲۵ دلار رسیده و این قیمت برای نفت برنت نیز ۸۱.۶۵ دلار ثبت شده است که در مقایسه با اول نوامبر به ترتیب دو تا پنج دلار کاهش را نشان می‌دهد. کارشناسان بر این باورند، معامله‌گران تقریبا مطمئن هستند که جنگ غزه به خاورمیانه کشیده نخواهد شد و این موضوع برای مصرف‌کنندگان بازار محصولات پتروشیمی از جمله محصولات پلیمری و شیمیایی خبر خوبی است. هرچند نشانه‌هایی از اوج گرفتن خریدهای دپویی در آغاز جنگ نگرانی‌هایی را برای افزایش قیمت‌های ناشی از تقاضای سوداگری افزایش داده بود، اما به تدریج با خروج دلالان از بازار، شرایط متعادلی ایجاد شده است.
بازگشت در نوامبر
نکته دیگر آن که بازار خوراک روند کاهشی را در یک ماه گذشته طی کرده است. قیمت خوراک مایع و گاز در این دوران روند کاهشی به خود گرفته که خبر خوبی برای تولیدکنندگان است. بر اساس آمار مراجع قیمتی معتبر دنیا قیمت نفتا در یک ماه اخیر ۳.۵ درصد و اتانول ۱۸ درصد کاهش یافته است و این در حالی است که بهای هر مترمکعب گاز ۱۱ درصد کاهش را تجربه کرده است.
فعالان صنعت پتروشیمی می‌گویند، کاهش قیمت خوراک در این مدت توان رقابتی برای شرکت‌های فعال در بازارهای خاورمیانه و اروپا را تقویت کرده و این امر باعث شده تا تقاضا برای این محصولات نیز تقویت شود. گزارش اطلاعات منتشر شده از عملکرد کالاهای مختلف نشان می‌دهد قیمت اکثر محصولات پلیمری در بازارهای جهانی در ماه اکتبر تا حدی افزایشی بوده اما در نوامبر روند کاهشی را تجربه کرده‌اند و یا در برخی محصولات شاهد تثبیت قیمت‌ها هستیم. اما قیمت برخی محصولات مانند پلی اتیلن‌ها افزایش ۶۵ دلاری را در هر تن تجربه کرده است. انواع محصولات استایرن به طور متوسط با حدود ۱۴۰ دلار کاهش روبه‌رو شده‌اند و پارازایلین ۵۰ دلار افت را در نوامبر تجربه کرده است. محصول پی وی سی نیز ۶۵ یورو در هر تن افزایش قیمت را تجربه کرده است.
به عقیده فعالان صنعت پتروشیمی، تقاضا برای محصولات مختلف در حوزه تولید با جهش روبه‌رو نیست و متعادل است که دلیل آن برخی نگرانی‌ها از عملکرد ضعیف صنایع پایین‌دستی است. رشد اقتصادی در جهان روند کندی را تجربه می‌کند و این موضوع باعث شده بسیاری از صنایع از جمله صنعت پایین‌دست پتروشیمی روند آرامی را تجربه کند و نتیجه این امر رشد تقاضای پایین مواد اولیه پلیمری و شیمیایی است.
بی‌اثری بحران غزه در بازار
از سوی دیگر تنش‌های غزه نیز از همین کانال مانع از رشد قیمت‌ها در بازار شده است. برخلاف تصور، به نظر می‌رسد فعالان بازار پتروشیمی به این نتیجه رسیده‌اند که چالش خاورمیانه به ناامیدی از رشد کشورهای منطقه و اروپا دامن زده و دستاوردهای اصلاح اقتصادی را در کشورهایی همچون چین و آمریکا و اتحادیه اروپا به تاخیر انداخته است و این موضوع تقاضا را برای مواد اولیه پتروشیمیایی کاهش داده است. تحلیلگران معتبر می‌گویند، فعالیت‌های اقتصادی در چین به خصوص در بخش تولید و ساخت و ساز عامل مهمی در کاهش تقاضا برای این محصولات به خصوص در آسیاست که با عرضه‌های بالای بازار همزمان شده و روند کاهشی را تشدید کرده است.
ارز و بازار در یک مسیر
در بازار داخل اما کاهش قیمت دلار به زیر بهای ۵۰ هزار تومان در کنار کاهش قیمت جهانی و شاخص قیمت‌ها عامل مهمی در کاهش قیمت‌ها و کاهش رقابت‌ها در بورس کالا شده است و این خبر خوبی برای فعالان صنایع پایین‌دستی حوزه پتروشیمی است. کارشناسان می‌گویند، تصمیمات دولت در حوزه نرخ خوراک در کنار سیاست‌های موجود در حوزه بازگشت ارز پتروشیمی‌ها، در حال حاضر مهمترین موضوعاتی هستند که این بازار را تحت الشعاع خود قرار داده‌اند. کاهش قیمت‌های صادراتی و افزایش نرخ خوراک منافع شرکت‌های بالادستی را با تهدید روبه‌رو کرده و این در حالی است که به‌روزرسانی قیمت‌های پایه گمرک در موضوع بازگشت ارز ضروری است. در حال حاضر پتروشیمی‌ها و دولت در این باره مناقشه دارند؛ خواسته دولت این است وقتی مواد اولیه به‌صورت یارانه‌ای و ارزان در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد، پتروشیمی‌ها نیز باید ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصاد وارد کرده و آن را در مرکز مبادله عرضه کنند. اما تولیدکنندگان معتقدند اولا مواد اولیه بر اساس قیمت روز و ارز ۳۷ هزار تومانی محاسبه می‌شود و ثانیا هزینه‌های متعددی در تولید وجود دارد که دولت آنها را در محاسبات خود نمی‌گنجاند.
با توجه به جمیع این جهات، احتمال کاهش عرضه‌ها در ماه‌های پیش‌رو دور از ذهن نیست؛ به خصوص آن که با شروع فصل سرما و مسایل زیست محیطی و تامین سوخت مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشی کاهش تولید نیز به مشکلات افزوده می‌شود.
- حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار
- شماره ۵۲۰ هفته نامه اطلاعات بورس