یگانه چراغی خبرنگار ؛صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقش مهمی در تقویت رشد اقتصادی به‌ویژه در مواقع بحرانی و رکود دارند.اما در بستر یک اقتصاد شفاف و قابل پیش‌بینی این امر می‌تواند صدق کند.در کشور ما که اقتصاد قابل پیش بینی نیست و بعضا شاهد تصمیمات خلق الساعه هستیم ماجرا متفاوت می شود. هر چند می‌توان بر نقش موثر صندوق‌های فعال در بورس تاکید داشت و از آن راهکاری حرفه‌ای، آسان و کم‌هزینه برای سرمایه‌گذاری در بورس یاد کرد اما در بستر اقتصاد مبهم و غیرقابل پیش‌بینی ایران صندوق های سرمایه گذاری با برخی خطرات و چالش ها روبرو هستندکه بربازار سرمایه تاثیر گذار است.
فرشید عفتی باران مدیر برنامه ریزی ((صندوق ۳۶۰)) در گفت وگو با «صدای بورس» در خصوص تاثیر گذاری صندوق های سرمایه گذاری بر بازار سرمایه گفت : صندوق های سرمایه گذاری همیشه جز مهم ترین ارکان بازارهای مالی و سرمایه در دنیا بوده است و کشور ایران هم جدا از این موضوع نیست اگر به اعداد و ارقامی که در صندوق ها منتشر شده نگاهی کنیم حدود ۸۵۰ هزار همت پول نزد صندوق ها است که نزدیک به ۱۲ درصد نقدینگی کشور را تشکیل می دهد واضح است که این صندوق ها چقدر در بازار دارایی و مالی حائزاهمیت است.
وی ادامه داد: اما از آنجایی که بخشی از این صندوق ها ، به صورت صندوق های قابل معامله و ETF هایی که در بورس قرار دارند و بخشی از بازار بورس را هم تشکیل می دهند، می توانند بازار سرمایه را هم تحت تاثیر قرار دهند و هرگونه تغییر یا بازدهی در عملکرد آنها تاثیر گذار است.
عفتی باران افزود: در سال ۱۴۰۲ ارزش معاملات در بازار بورس افزایش پیدا کرده است و این رشد ، باعث تحت تاثیر قرار دادن شاخص کل هم بوده و از طرفی تمامی صندوق ها رقیب خرید و فروش سهام در بورس هستند وکسانی که علاقمند به سرمایه گذاری در بازار سرمایه هستند در معاملات سهام و یا در صندوق ها سرمایه گذاری کرده و از سود و منفعت آن بهرمند شده اند .
کارشناس اقتصادی بیان کرد: اگر عملکرد صندوق ها بهتر از بازدهی بازار یا شاخص بورس باشد باعث می شود که سهامداران ، سرمایه گذاران و مردم پول را به سمت صندوق ها ببرند که عملکرد و بازدهی بهتر و نتیجه مطلوب تری را برای آنها دارد ، در نتیجه پول از طریق بورس وارد صندوق ها می شود و همچنین بالعکس و اگر به هر علتی عملکرد صندوق ها خوشایند نباشد ، پول از صندوق ها خارج و وارد بازار بورس می شود و خرید و فروش سهام افزایش یافته و ارزش معاملات سهام هم صعود خوبی می گیرد.
عفتی باران تصریح کرد: هرگونه شوک و اتفاقی می تواند تاثیر بسزایی بر بازار سرمایه اعم از صندوق ها بگذارد ، در این باره می توان به بخشنامه جدیدی که منتشر شده اشاره کرد که بروز این اتفاق باعث اخذ مالیات از صندوق ها و همچنین خروج پول از صندوق ها بیشتر شده و این حجم از پول وارد بازار های موازی شده است.
مدیر برنامه ریزی صندوق ۳۶۰ ادامه داد: بازار های موازی دارایی هایی نظیر طلا ،سکه و دلار است و تاثیر بسیار زیادی بر بازار سرمایه و دارایی می گذارد و این عوامل تاثیر گذار بر عملکرد صندوق ها و بازار سرمایه باعث تصمیم گیری های شبانه و تاثیر آنها بر عملکرد صندوق ها است.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: از دیگر عوامل مهم و تاثیر گذار می توان به نرخ سود بانکی اشاره کرد که هر میزان نرخ سود بانکی بیشتر باشد ، نرخ سود صندوق ها هم قاعدتا بیشتر می شود و این امر باعث سخت تر شدن کار صندوق ها خواهد شد. در نتیجه دارایی ریسکی را خریداری می کنند که دچار ناپایداری برای صندوق می شود . اگر بخواهم به عوامل بیشتری اشاره کنم به رونق و رکود بورس هم دور از این مسئله نیست که میزان رونق و رشد بورس بیشتر باشد پول از صندوق ها خارج و وارد بازار سهام می شود البته اگر کل شاخص بورس و روندکل سهام مثبت باشند عملکرد بازار و صندوق ها مثبت خواهد شد اما اگر این دو در بازه طولانی مدت مثبت باشند عملکرد بازار بورس بهتر خواهد بود.
عفتی باران در مورد اثر تورم بر این مسئله گفت : با افزایش تورم نرخ سودی که صندوق ها پرداخت می کنند هم باید افزایش پیدا کند تا بتواند تورم را جبران کند و این کار را برای صندوق ها بسیار سخت تر می کند. رشد قیمت دارایی های موازی نظیر طلا ، سکه ، خودرو و مسکن باعث می شود میزان ورود و خروج پول از صندوق ها افزایش پیدا کند .
وی ادامه داد: اخذ مالیات ۱۰ درصدی سبب خارج شدن پول از صندوق های درآمد ثابت شده که حدود ۵۵۰ همت پول در صندوق های درامد ثابت وجود دارد.زمانی که مردم بخواهند پول را از این صندوق ها خارج کنند ، صندوق ها هم برای پرداخت پول مردم باید سهام ها را بفروشند در نتیجه فشار در بازار بورس زیاد می شود و فشار بازار بورس باعث می شود گروهی که پیرو لیدر های بازار و صندوق ها هستند پشت سر این لیدر ها حرکت کنند و با این اتفاق فشار فروش بیشتر می شود و زمانی که فشار فروش بیشتر شود موجب تشکیل صف های فروش و کاهش ارزش و شاخص بازار خواهد شد با این بخشنامه می توان انتظار داشت در بازه کوتاه مدت شاخص بورس دچار ریزش و کاهشی شود.
کارشناس اقتصادی گفت: اما این امر برای مردم منفعتی ندارد و بیشتر کمک حالی برای دولت است بخاطر اینکه طبق آمار ها حدود ۶۵ درصد نقدینگی یعنی حدود ۴۵۰۰ همت پول در سپرده های مدت دار ، میان مدت و بلند مدت وجود دارد که یک حساب سرانگشتی نرخ سود ۲۱ درصدی حداقلی و اخذ مالیات ۱۰ درصدی دولت سالی حداقل ۱۲ هزار میلیارد تومان درامد از این مورد بیان شده دارد ، از این مورد کل درامدی که دولت از مالیات بر ثروت ۶ ماه اخیر ۱۴۰۲ داشته، ۵۰ همت بوده است .
مدیر برنامه ریزی صندوق ۳۶۰ در پایان گفت : باید توجه داشت خروج پول از صندوق ها و کاهش شاخص بورس تاثیر منفی و ناخوشایندی برای مردم دارد و این امر باعث خواهد شد مردم به بازار های موازی روی آورند که خرید و فروش در این بازارها غیر قابل رهگیری بوده و دولت نمی تواند مالیاتی از آنها بگیرد و این حجم از دارایی وارد بازار شده و موجب افزایش تقاضا برای این اقلام می شود اما برای دارایی مثل مسکن دولت می تواند مالیات بگیرد اما برای دلار و سکه خیر و افزایش این دارایی ها موجب افزایش و رشد تورم هم می شود.