به گزارش صدای بورس، فناوری‌های غیرمتمرکز روز به روز پیشرفته‌تر و فراگیرتر می‌شوند. فراگیری این فناوری‌ها به بازارهای مالی هم رسیده است. به نوعی که سازمان بورس و اوراق بهادار به تازگی مجوزی در راستای توکنایز کردن یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری صادر کرده است.
بلاکچین و ارزهای دیجیتال، فناوری‌های نوظهوری هستند که در سال‌های اخیر توجه افراد، نهادها و سازمان‌های زیادی را به خود جلب کرده‌اند. این فناوری‌ها پتانسیل زیادی برای متحول کردن زمینه‌های مختلفی مانند اقتصاد، تجارت، دولت و ارتباطات را دارند. در دنیای رمزارزها، اصطلاح توکن به دارایی‌های دیجیتالی اطلاق می‌شود که از بلاک‌چین‌های مستقل خود استفاده نمی‌کنند و از بلاک‌چین‌های پلتفرمی برای ثبت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، به طور کلی هر نوع دارایی در دنیای رمزارز ممکن است به عنوان توکن شناختـه شود.
بر این اساس توکنایز دارایی، فرآیندی است که در آن داده‌های حساس، مانند شماره حساب بانکی، با استفاده از توکن جایگزین می‌شوند. این فرآیند به عنوان جایگزینی برای حفظ امنیت داده‌های حساس بدون افشای اطلاعات حیاتی آنها مطرح می‌شود. توکن‌سازی روش رمزگذاری است، با این تفاوت که در آن داده‌های حساس با توکن جایگزین می‌شوند، نه به یک متن نامفهوم. همچنین مهم‌ترین مزایای توکنایز کردن دارایی‌ها مخصوصا برای اوراق بهادار شامل معاملات پیوستـه و ۲۴ ساعته بودن، معاملات بدون دامنه نوسان و استفاده از امکان شکست هر ورق بهادار (خرید ۱.۰۱ اوراق بهادار) است. علاوه بر اینها اصلی‌ترین ویژگی توکن‌ها؛ قابل برنامه‌نویسی بودن، و شفافیت تراکنش‌هاست.
کاریزما نخستین توکنایزر صندوق‌ها
حال و با توجه به ویژگی‌های ذکر شده سازمان بورس و اوراق بهادار نخستین مجوز توکن سازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری را صادر کرده است. بر این اساس گروه مالی کاریزما برای اولین بار در ایران مجوز توکن‌سازی یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده است و به‌عنوان تنها دارنده این مجوز، توانستـه است سه مورد از صندوق‌های قابل معاملـه (ETF) تحت مدیریت خود را در بستر سندباکس توکنایز کند. این سه صندوق کهربا، کارا و اهرم هستند. توکن‌سازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هدف تسهیل روند سرمایه‌گذاری انجام شده و ویژگی‌های منحصر به فردی را در زمینه سرمایه گذاری در صندوق‌ها اضافه می‌کند. درواقع به گفته برخی کارشناسان توکن‌سازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری گامی رو به جلو در بازار سرمایه است که مزیت‌های معاملات ۲۴ ساعته، امکان برداشت وجه آنی، حذف دامنه نوسان و حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در واحدها را برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.
منظور از ویژگی حذف دامنه نوسان در توکن‌سازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری این است که وجود دامنه نوسان در بازار سرمایه گاهی سهامداران را با چالش‌هایی مواجه می‌کند و گاها در هیجانات بازار سرمایه باعث ایجاد صف خرید و فروش در نمادها و یا حتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری شده و نقدشوندگی دارایی مذکور را با چالش همراه می‌سازد. اما درتوکن‌های بهادار، معمولا دامنه نوسان وجود نداشته و سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون دامنه نوسان اقدام به خرید و فروش این دارایی‌ها کنند. لازم به ذکر است که به دلیل وجود بازارگردان، از بابت اختلاف قیمت توکن‌ها با NAV صندوق‌ها نگرانی وجود نخواهد داشت. نحوه معاملات توکن صندوق‌های سرمایه گذاری کاریزما در سامانه‌های معاملاتی مخصوص انجام و به زودی اعلام خواهد شد. در همین رابطه هفته‌نامه اطلاعات بورس در مصاحبه‌ای با معاون توسعه ابزارهای گروه مالی کاریزما به بررسی جزئیات و نحوه تحقق این مجوز پرداخت.
همه موارد در چارچوب قانون
راضیه صباغیان، معاون توسعه ابزارهای گروه مالی کاریزما در رابطه با این مجوز گفت: سازمان بورس دستورالعملی با عنوان دستورالعمل محیط آزمون بازار سرمایه یا اصطلاحا سندباکس بازار سرمایه دارد. در چارچوب این دستورالعمل می توان پس از اخذ مجوز از سازمان موضوعات جدیدی که مطرح می‌شود و تجربه آن در بازار وجود را بصورت آزمایشی اجرا کرد، مطابق دستورالعمل یاد شده سازمان می‌تواند مجوزی صادر کند که موضوعات جدید در یک مقیاس محدود اجرا، بررسی و آزمون شود تا اینکه بعداً بتواند یا چارچوب مقرراتی لازم را ایجاد کرده یا اجرای آن را متوقف سازد.
صباغیان افزود: مجوز توکنایزی که کاریزما موفق به اخذ آن شده است هم در چارچوب همین دستورالعمل است یعنی در محیط آزمون بازار سرمایه مجوزی گرفته است تا بتواند به ازای یونیت‌های سه صندوق اهرم، کهربا و کارا که تحت مدیریت خود مجموعه است، توکن منتشر کند. صندوق اهرم سهامی است، صندوق کهربا در گواهی سپرده سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کند و کارا هم صندوقی است که در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کند.
وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که مدیریت این سه صندوق توسط مجموعه کاریزما صورت می پذیرد، مابه ازای تعداد مشخصی از یونیت‌های هر یک از صندوق‌های مذکور، توکن منتشر شده و دارایی مربوطه در کد و سرفصل مشخصی قفل یا اصطلاحاً فریز می شود و توکن‌های متناظر با آن در پلتفرم‌هایی که قرار است به زودی آدرس آن معرفی شود، منتشر می‌شوند. توکن‌ها نسبت یک به یک با یونیت‌های صندوق دارند که در پلتفرم قابل معامله هستند. نکته دیگر اینکه معاملات این پلتفرم‌ها ۲۴ ساعته و طی تمامی روزهای هفته قابل انجام خواهد بود. لازم به ذکر است که در این مرحله از اجرای طرح معاملات به ریال صورت می گیرد.
معاون توسعه ابزارهای گروه مالی کاریزما با اشاره به ریسک‌های این موضوع اضافه کرد: هر کسی که علاقه به سرمایه‌گذاری در این حوزه داشته باشد، می‌تواند با پذیرش ریسک‌های مربوط به این طرح نسبت به ثبت نام در پلتفرم و سرمایه‌گذاری اقدام کند. علیرغم ریسک‌های موجود از جمله اجرای طرح در محیط آزمون و حذف یکسری از محدودیت‌های موجود مربوط به انجام معاملات در بازار، با توجه به اینکه مطابق دستورالعمل محیط آزمون، خود مجموعه کاریزما که تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می کند، در این پروژه مجری است و مسولیت اجرای صحیح و نظارت بر صحت انجام معاملات در این بازار با مجموعه کاریزماست، حداکثر تلاش خود را جهت حفظ منافع سرمایه‌گذاران و ایجاد تجربه جذاب و جدیدی در حوزه سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتال به کار خواهد بست با توجه به اینکه مردم هم از این پلتفرم‌ها استقبال کرده اند، امید است کاریزما در این دوره آزمون هم سربلند بیرون آمده و این اقدام برای بازار سرمایه و فضای اقتصادی کشور یک گام روبه جلو باشد.
صباغیان در پایان هم گفت: هر چند در حال حاضر پلتفرم‌های فعالی در زمینه معاملات دارایی‌های دیجیتال در داخل کشور وجود دارند، ولی نکته قابل تمایز این است که سایر پلتفرم‌هادارای مجوز رسمی نیستند. و این در حالی است که دارایی‌های پایه موضوع بحث تحت نظارت سازمان بوده و اجرای این طرح در قالب مقررات محیط آزمون صورت می گیرد و منافاتی با دیگر قوانین و مقررات ندارد. لازم به ذکر است که گزارش‌های مدنظر سازمان و دسترسی‌های لازم جهت نظارت سازمان و کسب اطمینان از صحت معاملات به سازمان داده خواهد شد.
- نگین عظیمی - خبرنگار
- شماره ۵۲۳ هفته نامه اطلاعات بورس