به گزارش صدای بورس، معمولا تجربه جهانی نشان می‌دهد یکی از راه‌های رسیدن به اقتصادی فعال و خوب و اثرگذار اتکا به کسب و کارهای دانش بنیان است. کسب و کارهایی که شاید در ابتدای حضور به صورت گروه‌های بسیار کوچک استارت آپی برای پیاده سازی ایده‌های نوآورانه تلاش می‌کنند، اما در صورتی که مورد حمایت دولت قرار بگیرند با سرمایه‌گذاری های درست و به موقع شاید بتوانند سرنوشت فناوری، تولید و حتی اشتغال را تغییر دهند و حتی باعث به وجود آمدن پیشرفت و رفاه بیشتر برای مردم شوند.
همچنین بدون شک، شرکت‌های دانش بنیان نقش مهمی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه ایفا می‌کنند. نوآوری و کارآفرینی در این شرکت‌ها می‌تواند عامل مهمی برای توسعه پایدار آنها باشد. در بیشتر کشورهای توسعه یافته جهان، اتخاذ سیاست‌های مربوط به حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط به منظور افزایش رشد، ایجاد درآمد و اشتغال و حتی کاهش فقر از مهمترین اولویت‌های اقتصادی- اجتماعی دولت‌ها محسوب می‌شود. ویژگی‌های حیاتی بنگاه‌های کوچک و متوسط، از جمله انعطاف‌پذیری در مقابل تغییرات بازار و محیط، به نتیجه رسیدن سریع فعالیت‌ها و ابتکار عمل افراد در این بنگاه‌ها، برخورداری کارکنان این شرکت‌ها از انگیزه بالا، سرمایه اولیه محدود مورد نیاز این بنگاه‌ها، محرک اصلی تحقق کارآفرینی آنها را به مهمترین عامل رشد، نوآوری و تحرک اقتصادی و توسعه کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه تبدیل کرده است؛ بنابراین حمایت مهمترین عنصری است که شرکت‌های کوچک و نوپا برای رشد و توسعه خود و سپس کشور به آن نیاز دارند.
حمایت از دانش بنیان‌ها در جهان
پشتیبانی از توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط مبتنی بر دانش، ایجاد صندوق‌های نوآوری برای کسب و کارهای کوچک یا SMEهای فناوری‌بنیان، مدیریت اجرایی توسعه شرکت‌های خصوصی و غیردولتی، تأمین مالی SMEهای فناوری‌بنیان، تنظیم مقررات ورود سرمایه‌گذاران غیردولتی به صنایع فرهنگی، هدایت توسعه و اصلاح SMEهای تجاری از جمله حمایت‌های کشورها از دانش‌بنیان‌ها به شمار می‌روند.
آغاز تغییرات ساختاری
همچنین چندی قبل مجید عشقی گفت: دانش‌بنیان‌ها می‌توانند سهم قابل توجهی از بازار سرمایه را داشته باشند و تامین مالی این شرکت‌ها، یکی از حلقه‌های مفقوده بازار سرمایه است.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: حدود ۷۰ شرکت در بازارهای بورس و فرابورس پذیرش شده‌اند که از بستر تامین مالی جمعی و اوراق بهره‌مند می‌شوند اما هنوز به‌خوبی به بازار ورود نکرده‌اند و حضور مستقیم آنها جای کار بیشتری دارد. عشقی تأکید کرد: ضوابط دشوار در پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان باعث شد تا این شرکت‌ها تمایلی به ورود با چنین عنوانی در بازار سرمایه را نداشته باشند. وی با اشاره به تفاهم‌نامه این سازمان با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حوزه پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در بورس گفت: قرار بر این شده است که تغییراتی با کمک دبیرخانه فراهم کنیم. پیشنهاد نهایی این موضوع در هیات مدیره است. مسیر پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان را هموار خواهیم کرد تا بتوانیم از مزایای این شرکت‌ها استفاده کنیم. عشقی با بیان اینکه چیزی تحت عنوان حمایت از شرکت‌های دانش بنیان نداریم، گفت: ما باید از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این شرکت‌ها استفاده کنیم. نیازهای سرمایه‌گذاری و منابعی در این رابطه در بازار وجود دارد. برآورد ما این است که سرمایه‌گذاران در سال جاری و آینده می‌توانند انتخاب‌های متنوع‌تری داشته باشند. خصوصا برای آنها که سرمایه‌گذاری‌های پرریسک علاقه‌مند هستند. وی افزود: همیشه به دوستان می‌گویم که نام بازار شرکت‌های کوچک و متوسط جنبه منفی و دافعه دارد. امیدواریم بتوانیم پذیرش شرکت‌ها را در این بازار تسهیل کنیم. همکاران ما تغییرات ساختاری را آغاز کرده‌اند. تا کنون پنج یا شش شرکت SME پذیرش شده، اما امسال شرکت‌های دانش‌بنیان را به این بازار منتقل و سعی خواهیم کرد این بازار را فعال‌تر کنیم.
پذیرش اولین شرکت دانش‌بنیان در آینده‌ای نزدیک
در ابتدای آذرماه سال جاری مدیرعامل فرابورس، گفت: بازار نوآفرین بازاری جدیدی برای اکوسیستم شرکت‌های دانش‌بنیان و فعال در حوزه صنایع جدید است که در این راستا اولین شرکت دانش‌بنیان در هفته‌های آتی پذیرش می‌شود.
محمدعلی شیرازی در نشست «روش‌های تأمین مالی نوین در بازار سرمایه» در اتاق بازرگانی اصفهان با بیان اینکه ۵ درصد از ارزش کل بازار فرابورس مربوط به ناشران اصفهان است، اظهار کرد: از مجموع این ناشران ۱۷ شرکت در بازارهای اصلی،۳ ناشر در مرحله درج و دو شرکت نیز پذیرش شده‌اند که انتظار می‌رود هرچه سریع‌تر عرضه شوند. وی در ادامه بازار نوآفرین را بازار جدیدی برای اکوسیستم شرکت‌های دانش‌بنیان و فعال در حوزه صنایع جدید دانست و گفت: مصوبه این بازار در قالب دو تابلو رشد و دانش‌بنیان به تازگی ابلاغ‌شده و در هفته‌های آتی اولین شرکت در آن پذیرش خواهد شد.
مدیرعامل فرابورس در پایان یادآور شد: هر شرکتی که حداقل‌های شاخص‌های عملیاتی، آینده درخشان و حداقل‌های سرمایه را داشته باشد و الزامات حاکمیت شرکتی را رعایت کند، قطعا در فرابورس تابلویی برای معامله سهام آن وجود دارد.
بازار نوآفرین چیست؟
بازار نوآفرین، یک اصطلاح تخصصی، مربوط به حوزه فرابورس بوده و این بازار، با هدف تامین مالی نوین بازار سرمایه، راه اندازی شده است. در واقع بازار نوآفرین، بخشی از بازار معاملاتی فرابورس است. مقصود از بازار نوآفرین، بازار جدیدی است که می‌تواند حوزه ای تازه، برای فعالیت و معامله سهام شرکت‌های سهامی عام، شرکت‌های دانش بنیان، خلاق و نوآور و شرکت‌های حوزه اقتصاد دیجیتال باشد. البته، بر اساس آنچه در اخبار و به نقل از مدیر عامل فرابورس آمده، این بازار "مختص شرکت‌های کوچک نیست و بازار شرکت‌هایی که ریسک بالاتری دارند یا در صنعت جدیدی فعال هستند نیز می‌باشد." همچنین، در بخشی از مصوبه هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، در خصوص «اصلاح دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران»، مصوب ۵ آذر ماه ۱۴۰۲، درباره بازار نوآفرین، آمده است که؛ "در راستای اصلاحات صورت گرفته در «دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران (شرکت سهامی عام)»، سهام شرکت‌هایی که پیشتر در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط، پذیرش شده اند، به مدت یک سال از تاریخ ابلاغ این مصوبه، در تابلوی رشد بازار نوآفرین، معامله می‌شود. در صورتی که شرکت‌های مذکور، در انقضای موعد یاد شده، واجد شرایط پذیرش بازار نوآفرین نباشند، لغو پذیرش می‌شوند."
آیا اجرایی می‌شود؟
بنابراین با توجه به مواردی که در خصوص حمایت دانش بنیان‌ها مطرح شده بود، به نظر نمی رسد آنچنان حمایتی از این شرکت‌ها صورت بگیرد و همچنین جای سوال است که بازارهای جدیدی که برای کوچکترها به وجود می‌آیند چه تفاوتی با هم دارند و چه کمکی به بسط و گسترش این شرکت‌ها می‌کنند.
- مرضیه حیدری - خبرنگار
- شماره ۵۲۴ هفته نامه اطلاعات بورس