در حال حاضر ابزارهای خوبی در بازار سرمایه وجود دارد اما چالش موجود این است که بیش از ۹۵ درصد فعالان بازار سرمایه همین ابزارهای موجود را نمیشناسند و یا علاقهای به آنها ندارند. در حال حاضر ابزارهای موثر در بازار شامل اختیار معامله، آتی سهام، آتی صندوقهای طلا، آتی شمش است، همچنین صندوقهای زمین و ساختمان، اهرمی و مشتقه که در آینده میآید ابزارهایی هستند که میتوانند سرمایه گذاری غیرمستقیم را توسعه دهند و امکان بهرهمندی از مزایای سایر بازارهای موازی را در داخل بورس فراهم کنند.
به نظر میرسد بزرگترین چالش بازار سرمایه این است که به محض رشد دلار، سکه، طلا، مسکن و پر رونق شدن سایر بازارهای موازی، فرار سرمایه از بازار سهام اتفاق میافتد و اگر بتوانیم تا قبل از جهش بعدی دلار این نوع ابزارها را توسعه دهیم و به عامه مردم (نه فقط فعالان اصلی) بشناسانیم، باعث میشود مردم بدانند اگر قرار باشد جهشی در بازارهای سکه و مسکن و ... رخ دهد، ابزارهای آن در بورس وجود دارد و نیاز نیست سرمایههای خود را از بورس خارج کنند.
به مواردی که ذکر شد میتوان ابزارهای پیشرفته تری نیز اضافه کرد اما با توجه به این که هنوز ابزارهای موجود رونق نگرفتهاند شاید بحث درباره آنها در حال حاضر مناسب نباشد.
همانطور که گفته شد، به نظر میرسد در حال حاضر کمتر از ۵ درصد فعالان بازار سرمایه از این ابزارها استفاده کنند. برای توسعه این ابزار نیاز به آموزش است اما این آموزش به صورت غیر متمرکز امکان پذیر نیست و لازم است در کنار آموزش برای تسهیل استفاده از این ابزارها قانونگذاری لازم انجام شود. برای مثال بزرگترین چالش ابزار اختیار معاملات که خود زمانی تازه بود و اکنون عمق گرفته است، قوانین مرتبط با صندوقها است، مثلا یک صندوق فقط میتواند ۵ درصد ظرفیت خود را به خرید اختیار معامله اختصاص دهد.
تغییر قوانین فعلی به مرور زمان و مسائل مالیاتی که در سال آینده پیش خواهد آمد، کمک میکند آشنایی با این ابزارها بیشتر شود ولی هر اتفاقی هم رخ دهد، نیاز به آموزش از طریق مجاری رسمیتر همچون سازمان بورس و شرکتهای بورس و دعوت از فعالان قدیمیتر برای کمک به انجام این کار لازم است، زیرا تا حقوقیهای بزرگ وارد این ابزار نشوند این ابزارها رشد پیدا نخواهد کرد. بنابراین چنانچه از طریق سازمان بورس و اوراق بهادار و به کمک حقوقیهای بزرگ این ابزار رونق بگیرند مردم نیز وارد آن میشوند.
به عنوان مثال اکنون صندوقهای طلا که ارزش بازار آنها امروزه به ۱۸ تا ۲۰ همت میرسد تا چند سال قبل بسیار کم معامله بودند اما در حال حاضر میتوان گفت همه آنها را میشناسند.
وقتی پول وارد بازاری شود، اتفاقات پی درپی مثل ورود مردم و رونق بازار در ادامه خودبهخود رخ خواهد داد به طور مثال شاهدیم که بازار کریپتو با وجود اینکه ممنوع است و در مجاری رسمی توصیه نمیشود، در بین مردم بسیار پر رونق است، زیرا وقتی نقدینگی وارد بازاری شود، افراد به صورت خودجوش در آن تبلیغ میکنند و آن را آموزش میدهند. اقداماتی که تا کنون درباره ابزارهای نوین انجام شده است بیشتر در زمینه راه اندازی و معرفی بوده و باید اقداماتی نظیر قانونگذاری، تشویق کارگزاریها و نهادهای مالی و در صورت نیاز معافیتهایی همچون مالیات و ... نیز انجام پذیرد که مجموع این عوامل میتواند باعث تشویق مردم و گسترش این ابزارها شود.
- سلمان یزدانی - مدیر ابزارهای مشتقه کارگزاری پیشرو
- شماره ۵۲۶ هفته نامه اطلاعات بورس