ابزارهای مالی در بازار سرمایه را می‌توان به دو گروه ابزارهای تامین مالی و ابزارهای مدیریت ریسک تقسیم کرد. ابزارهای تامین مالی خود به دو گروه ابزار مالی مبتنی بر سرمایه و ابزار مالی بدهی تقسیم می‌شوند. تامین مالی از طریق ابزارهای مالی سرمایه ای از طریق افزایش سرمایه، تاسیس شرکت پروژه سهامی عام و تامین وجوه از طریق انتشار سهام و همچنین عرضه های اولیه سهام صورت می‌گیرد. در تامین مالی به روش بدهی، تامین منابع مالی مورد نیاز از طریق انتشار اوراق مالی اسلامی یا همان صکوک صورت می‌گیرد. به منظور تنوع بخشی روی ابزارهای تامین مالی اسلامی در دهه اخیر مطالعات بسیار خوبی صورت گرفته است و در حال حاضر انواع مختلف اوراق بهادار اسلامی جهت تامین مالی شرکت‌ها و پروژه‌ها طراحی و به مرحله اجرا درآمده است. به عنوان مثال چنانچه شرکتی قصد اجرای پروژه جدیدی داشته باشد می‌تواند از اوراق استصناع برای تامین مالی پروژه استفاده کند چنانچه قصد اجرای طرح توسعه و تکمیل پروژه های خود را داشته باشد می‌تواند از اوراق مشارکت استفاده کند. به منظور خرید تجهیزات و ماشین آلات می‌تواند از اوراق اجاره استفاده کند. به منظور تامین سرمایه گردش و خرید مواد اولیه در مرحله بهره برداری می‌تواند از اوراق مرابحه استفاده کند و چنانچه محصول تولیدی شرکت در بورس کالا یا انرژی پذیرفته شده باشد برای تامین نقدینگی می‌تواند از اوراق سلف موازی استاندارد استفاده کند. همانگونه که ملاحظه می‌شود ابزارهای تامین مالی متفاوتی به منظور کمک به تامین مالی چرخه تولید طراحی و عملیاتی شده که صاحبان سرمایه می‌توانند جهت تامین مالی پروژه‌های خود از آن بهره‌مند شوند. ضمن انکه برای تامین مالی بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری هلدینگ نیز اوراق رهنی و خرید دین و اوراق وکالت قابل استفاده است. در حوزه مدیریت ریسک، قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای آتی را داریم که اگر چه اخیرا بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی استفاده از آنها فراگیر نیست ضمن آنکه با توجه به پیچیدگی‌هایی که ابزارهای مذکور دارند سرمایه‌گذاری در آنها و استفاده از آنها برای مردم عادی امکان‌پذیر نیست، بنابراین به مردم عادی توصیه شده که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کنند.
در حال حاضر با توجه به نوسانات زیاد قیمت‌ها در بازار استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک یک ضرورت محسوب می‌شود که لازم هست درحوزه‌های مختلف توسعه پیدا کند و از همه مهمتر این امکان برای صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت نیز فراهم شود تا بتوانند با استفاده از این ابزارها خود را در برابر نوسانات نرخ بهره پوشش دهند. از طرف دیگر توسعه ابزارهای مالی بدهی و انتشار اوراق با نرخ سود شناور یا نرخ های مصون از تورم به منظور حمایت از سرمایه گذاران و حفظ قدرت خرید آنان نیز کمک بسزایی خواهد کرد. اخیرا شاهد اتفاق خوبی در حوزه انتشار ابزارهای مالی اسلامی بودیم و آن انتشار اوراق مرابحه ارزی توسط مرکز مبادله طلا و ارز بود که شایسته است با گسترش استفاده از آن و همچنین انتشار سایر صکوک به صورت ارزی، شاهد افزایش تامین مالی ارزی برای صنایع راهبردی کشور باشیم.
- مهسا رادفر - معاون تامین مالی شرکت تامین سرمایه کیما
- شماره ۵۲۶ هفته نامه اطلاعات بورس