به گزارش صدای بورس،«روسیه سهم ایران از بازار نفت چین را تصاحب کرد»، گزاره‌ای که بارها بعد از آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ و چرخش نفت روسیه از بازار اروپا به چین مطرح شد و از هم‌دستی روسیه و چین و پشت کردن آنها به ایران سخن به میان آمد. اما این ادعا چقدر صحیح است؟
تصویر ۱
اخیرا اداره کل گمرک چین در گزارشی (تصویر ۲)، برنده‌ها و بازنده‌ها بازار نفت این کشور در سال ۲۰۲۳ را معرفی کرد. طبق این گزارش، کشور مالزی با رشد ۳۰.۳ درصدی درآمد و رشد ۵۳.۷ درصدی میزان صادرات نفت به چین نسبت به سال ۲۰۲۲، در رتبه نخست قرار گرفته و روسیه در رتبه چهارم قرار دارد.
تصویر ۲- گزارش اداره گمرک چین
اما رشد صادرات نفت از مالزی به چین از این جهت مهم است که طبق گزارش اکونومیست (تصویر ۳)، بسیاری از نفتکش‌های حامل نفت ایران، بار خود را به سواحل مالزی منتقل می‌کنند، جایی که کشتی‌های کوچک‌تر آنها را به شمال چین در استان شاندونگ می‌برند.
به بیان دیگر آنچه به عنوان نفت مالزی به چین صادر می‌شود، نه نفت تولیدی این کشور، بلکه محموله‌های صادراتی نفت ایران است که به دلیل شرایط تحریمی از مبدا سایر کشورها به چین صادر می‌شود.
تصویر ۳- مسیر صادرات نفت ایران به چین
طبق آنچه شفاف شده است، پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌ها، ایران نفت خود را به صورت غیرمستقیم از مالزی و با ناوگان تاریک به چین صادر می‌کند و از سال ۲۰۲۰ تاکنون توانسته در یک روند «اکیدا صعودی» میزان فروش سالانه خود را ۴ برابر کرده و به یک میلیون و ۲۳۵ هزار بشکه افزایش دهد.
به گفته شرکت کپلر، از ۱۰۲ نفتکش فوق‌العاده بزرگی که نفت ایران را در سال ۲۰۲۳ حمل کرده‌اند، ۴۲ نفتکش تازه به ناوگان ایران اضافه شده‌اند که از رشد ۶۷ درصدی تعداد نفتکش‌های ایران حکایت دارد. طبق آمار کپلر، میزان صادرات نفت ایران به چین نیز ۶۱ درصد رشد داشته و همه این اعداد با رشد ۵۳.۷ درصدی صادرات نفت از مالزی به چین مطابقت دارد.
به گزارش فارس،روند افزایشی صادرات نفت روسیه و ایران از مالزی به چین در سال ۲۰۲۳ درحالی رقم خورد که از سهم آنگولا، عمان، عربستان سعودی، امارات و کویت کاسته شده است. به بیان دیگر در نظم جدید بازار نفت، پیوند چین با روسیه و ایران محکم‌تر شده و از سبد واردات نفت از کشورهای همراستا با آمریکا کاسته شده است.