به گزارش صدای بورس، بازارهای ارز و طلا بار دیگر در هم تنیده شدند و شاهد رشدهای تاریخی در هر دو بازار هستیم و این موضوع به وضعیت نابسامانی در این دو بازار دامن زده است و موجی از ورود سرمایه به این بازار را شاهدیم که نشان می‌دهد، سیگنال بازار بلندمدت و این تازه اول خطر است.
رشد قیمت چهل روزه انواع طلا و سکه حکایت‌های بسیار وحشتناکی را مطرح می‌کند؛ قیمت سکه در این مدت کوتاه (۶ هفته) بیش از ۵ میلیون تومان رشد را تجربه کرده و برای طلا رقمی در حدود ۸۰۰ هزار تومان افزایش قیمت به ثبت رسیده است.
عملیات‌های بازاری سکه و طلا در بورس
در این گزارش قصد نداریم به بررسی وضعیت بازار سکه و طلا بپردازیم، بلکه در تلاشیم تا سیاست‌های دولت را در حوزه مهار وضعیت کنونی مورد واکاوی قرار دهیم که بیشتر از طریق عرضه سکه و شمش طلا بر بستر عملیات بازار باز و یا عرضه در بورس کالا صورت گرفته است و در ادامه به بررسی راهکارهایی بپردازیم که می‌تواند بازارهای طلا و سکه را در تعادل نگه دارد؛ اگر چنین راه‌حلی باشد.
یکی از راهکارهایی که بانک مرکزی در این مدت به کار بست، عرضه سه نوبت شمش یک کیلویی در بازار بود. بر اساس گزارش‌ها تا به امروز چهار مرحله حراج شمش یک کیلویی در مرکز مبادله طلا و سکه انجام شده که اولین حراج در روز چهارشنبه ۲۷ دی ماه امسال به صورت حضوری انجام شد که در مرحله اول ۱۰ شمش یک کیلویی با عیار ۹۹۵ توسط صادرکنندگان عرضه شد. دومین جلسه عرضه شمش در مرکز مبادله نیز به صورت حضوری در تاریخ ۴ بهمن ماه امسال برگزار شد که در این جلسه نیز ۳۷ کیلوگرم شمش با عیار ۹۹۵ عرضه شد که از این میزان ۵ شمش یک‌کیلویی معامله شد.
سومین حراج حضوری شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران نیز یکشنبه ۸ بهمن ماه برگزار شد که در این جلسه ۱۱۲ شمش طلای با عیار ۹۹۵ عرضه شد که ۷۹ شمش طلای استاندارد مورد معامله قرار گرفت. آخرین عرضه‌های هفتگی و متناوب نیز مربوط به عرضه شمش طلا در روز چهارشنبه بود. در هر معامله خریداران که شامل فروشندگان عمده شمش طلا دارای پروانه کسب مجاز و معتبر، تولیدکنندگان و سازندگان فعال مصنوعات طلا دارای پروانه کسب مجاز و معتبر و خرده فروشان طلای آب شده دارای پروانه کسب مجاز و معتبر می‌شوند، می‌توانند حداقل یک کیلوگرم و حداکثر سه کیلوگرم شمش طلا خریداری کنند.
کافی نیست
کارشناسان می‌گویند خرید و فروش شمش طلا به شکل کنونی آن می‌تواند سهم زیادی از نقدینگی در بازار را به خود اختصاص دهد، اما برای مهار آن قطعا کافی نیست و شاهد آن نیز رشدهای دو رقمی و بعضا بالای ۲۰ درصدی برای یک دوره یک ماهه برای طلا و سکه است که نگرانی فعالان بازار را به همراه داشته است. دولت اما هنوز این موضوع را روشی برای تعادل بازار می‌داند؛ طبق آخرین آماراعلام شده توسط گمرک در دی ماه امسال ۵.۴ تن شمش طلا به ارزش ۳۵۲ میلیون دلار وارد کشور شده است. میزان واردات شمش طلا در دی ماه پارسال ۱۷۶ کیلوگرم و به ارزش ۹ میلیون دلار بود و در ۱۰ ماهه سال جاری ۲۴.۵ تن شمش طلا به ارزش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار وارد کشور شده که ۲.۹۰ درصد از ارزش کل واردات را به خود اختصاص داده است. این نشان می‌دهد سیاستگذار هنوز این روش را برای تنظیم بازار و هدایت سرمایه‌های خیلی خرد مناسب ارزیابی می‌کند.
سیاست دیگر دولت در مهار وضعیت کنونی بازار، تولید سکه‌های بدون تاریخ و روانه کردن آن به بازار به منظور افت شدید حباب سکه است. یک بررسی ساده نشان می‌دهد در حال حاضر اغلب سکه‌ها بیش از ۵ میلیون تومان حباب دارند که وجود آن مشوق مهمی برای ورود به بازار سکه و طلاست. ضرب سکه‌های بدون تاریخ در کنار سکه‌های قبلی باعث شده تا حباب انواع سکه را بتوان شکست و بدنه بازار را سبک کرد.
تیغ افت ارزش پول
فعالان بازار طلا و سکه معتقدند ضرب سکه‌های تمام‌بهار آزادی بدون تاریخ می‌تواند حباب سکه تمام را کاهش دهد؛ زمان اعلام این خبر حباب سکه بالای ۷ میلیون تومان بود ولی هم‌اکنون به ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است. بازاری‌ها بر این باورند که به‌محض ورود سکه‌های جدید و بدون تاریخ بانک مرکزی به بازار، حباب سکه تمام تخلیه خواهد شد.
تازه‌ترین داده‌ها نشان می‌دهد که بانک مرکزی در نظر دارد به‌زودی عرضه سکه‌های تمام‌بهار آزادی و بدون تاریخ را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز کند، کما اینکه بانک مرکزی از دو هفته قبل حراج شمش طلا را نیز در این مرکز آغاز کرده است و بناست ۱۴۵ کیلوگرم شمش طلای بخش خصوصی را در حراج سوم عرضه کند. تحلیلگران بازار طلا و سکه معتقدند حراج شمش طلا و عرضه سکه‌های تمام بدون تاریخ آثار بسیار مثبتی در کاهش نوسانات قیمتی این بخش خواهد داشت.
به عقیده کارشناسان ورود سکه‌های بدون تاریخ رقابت مناسبی را در بازار سکه ایجاد می‌کند به طوری که سکه در چنین فضایی به عنوان جزء سوم بازار عرضه خواهد شد و سکه‌های بدون تاریخ در کنار سکه‌های طرح قدیم و جدید سه ضلع بازار را در بر خواهد گرفت و این موضوع در کوتاه‌مدت می‌تواند بخشی از حباب قیمتی در بازار سکه را بشکند.
در حال حاضر قیمت سکه در بازار با حباب‌های مختلفی روبه‌رو است ولی قیمت آن پایین‌تر از قیمت‌های واقعی ان کاهش نمی‌یابد، بنابراین حتی اگر سیاست‌های دولت در حوزه سکه و طلا اعمال شود، قیمت سکه در مرزهای واقعی قرار می‌گیرد.
آن چه مشخص است بورس کالا در حال به‌کارگیری ظرفیت‌های خود در هدایت منابع مالی به سمت بازارهای سکه و طلا برای کاهش قیمت در حرکت است. از گذشته نیز انتشار سکه و طلا در قالب صندوق معاملات سکه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری سکه و طلا، اجرا شده که بی‌تاثیر هم نبوده است.
با این حال کارشناسان با نگرانی به موضوع قیمت سکه و طلا نگاه می‌کنند و معتقدند تا زمانی که سایه ریسک‌ها از سر بازار برداشته نشود، همه این سیاست‌ها به معنی توزیع سود بین گروه‌های مختلف جامعه است که فایده‌ای برای بازار ندارد و تنها سود و منافعی را برای خریداران و فروشندگان توزیع خواهد کرد. کما این که سیاست‌های قبلی نیز به طور نسبی به کمک بازار آمده و باید گفت سیاستی موقتی با اثرات محدود بوده است.
خوشبختانه عدم تغییر مثبت و جهشی در اونس توانسته بخشی از اتفاقات را درونزا کند و اثرات درونی البته بسیار گسترده‌ای داریم که نیازمند تدبیر بالایی است، اما مشخص است ریشه اصلی این موضوع ناپایداری و انتظارات تورمی در جامعه و افت مداوم قیمت پول است که با عرضه سکه و شمش و سیاست‌هایی از این دست تنها منابع مالی برای دولت‌ها به هدر خواهد رفت. نکته مهم آن است که بازار طلا بسیار فرار و در مواقع بروز ریسک‌های ژئوپلیتیک بسیار حساس است و اثرپذیر. بر این اساس، تصور این است که بازار بدون رفع ابهامات نمی‌تواند در شرایطی که ریسک‌های فزاینده‌ای وجود دارد، صرفا با عرضه شمش به تعادل برسد.
- حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار
- شماره ۵۳۰ هفته نامه اطلاعات بورس