به گزارش صدای بورس، بازار خودرو برخلاف روال سال‌های قبل روندی رکودی را پشت سر می‌گذارد که بخش مهمی از این موضوع به رشد ناگهانی قیمت‌ها در ماه گذشته برمی‌گردد؛ روندی که هنوز هم ادامه دارد.
ماه گذشته دولت و خودروسازان اعلام کردند که قرار است ۱۲۰ هزار دستگاه خودروی تولید داخل با قیمت‌های منهای ۵ درصد بازار عرضه شوند که این موضوع از آزادسازی قیمت خودرو حکایت داشت و باعث ایجاد شوک به بازار خودرو شد که نتیجه آن روند رو به رشد قیمت خودرو شد. با این حال مدتی بعد شورای رقابت به موضوع ورود کرد و گفت، قرار نیست چنین اتفاقی بیفتد و کماکان قیمت‌ها توسط این شورا تعیین و ابلاغ می‌شود.
از زمان انتشار این خبر، تب خرید خودرو در بازار کمی کاهش یافت و قیمت‌ها روند کاهشی را آغاز کردند و استراتژی انتظار و مشاهده بر بازار خودرو حاکم شد، اما طولی نکشید که با بازگشت دوباره قیمت دلار به مدار ۶۰ هزار تومانی روند بازار در هفته‌های اخیر بار دیگر به سمت صعود میل کرد. آن چه نگرانی‌ها را در مورد بازار خودرو افزایش داده و باعث سردرگمی این بازار شده، مقاومت زیاد قیمت دلار در کانال‌های بالاست. قیمت دلار نزدیک به یک ماه است در کانال‌های بالاتر از ۵۷ هزار تومان در حال تجربه نوسانات است و با آن که در این مدت دولت سیاست‌های مختلفی را برای کاهش قیمت به کار گرفته و تلاش کرده با هدایت نقدینگی به سمت بازارهای دیگر مانند خرید شمش طلا و یا گواهی‌های سپرده متعدد قیمت ارز را به کانال‌های پایین‌تر هدایت کند اما هنوز قیمت ارز به مدارهای بالاتر حرکت می‌کند. نکته مهم آن است که قیمت ارز همواره به بازارهای دیگر از جمله بازار خودرو سیگنال می‌فرستد و این مساله ممکن است عمر دوران مقاومت افزایشی قیمت خودرو را افزایش داده و اسفند ماه سنگینی را از نظر قیمت خودرو تجربه کنیم.
چرا قیمت خودرو باید کاهش یابد؟
کارشناسان بازار خودرو می‌گویند این بازار به دلایل متعدد باید کاهش قیمت را تجربه کند؛ نخست آن که کم و بیش موضوع واردات خودروهای خارجی مطرح است و هر چند با وقفه‌های زیاد اما یکی از مولفه‌های تعیین‌کننده مسیر آتی بازار است. نکته دوم این که دولت هنوز وارد مسیر آزادسازی قیمت‌ها نشده، بنابراین یک پتانسیل جهش بالقوه در متن بازار وجود دارد که اگر شورای رقابت با آن موافقت کند، می‌تواند مسیر آینده بازار خودرو را به سمت رشد قیمت سوق دهد. موضوع سوم آغاز برنامه‌های پیش‌فروش توسط برخی شرکت‌ها و یا فروش شرایطی خودروهای چینی است که بعد از مدت‌ها شاهد آن هستیم و این موضوع می‌تواند روی ترکیب و میزان تقاضا برای خودرو در بازار اثراتی هرچند اندک بگذارد.
موضوع دیگر موافقت بانک مرکزی با افزایش سقف پرداخت اعتبار برای شرکت‌های ایران خودرو و سایپا بود. بر این اساس مدیریت کل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی در خصوص موضوع اعتبارات به شرکت‌های ایران خودرو و سایپا مقرر کرد سقف اعتباری و تعهدات بانکی این دو شرکت به ترتیب به میزان ۱۰۰ هزار میلیارد ریال و ۵۰ هزار میلیارد ریال بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های احتیاطی و نظارتی حداکثر تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۳ افزایش یابد. این موضوع نیز می‌تواند به عنوان عاملی برای افزایش میزان تولید، موثر باشد که نگرانی‌ها از کاهش تیراژ خودرو و رشد قیمت را تا حدی برطرف کند؛ به شرط آن که قیمت ارز مهار شود، در غیر این صورت روند صعودی در بازار خودرو ادامه‌دار است. در این بین اما رشد شدید قیمت خودرو در سال‌های اخیر باعث شده خرید خودرو برای بسیاری از دهک‌های درآمدی در کشور به آرزویی تبدیل شود که شاید هرگز برآورده نشود. امروز کمترین قیمت خودرو متعلق به کوییک بوده که برای خرید آن باید ۴۰۰ میلیون تومان نقدینگی در نظر گرفت و لااقل ۴ دهک پایین جامعه مطلقا توانایی خرید این خودرو را ندارند.
دست‌اندرکاران بازار خودرو چه می‌گویند؟
فعالان حوزه نمایشگاه خودرو در این باره می‌گویند در گذشته فروش خودرو بسیار آسان بود و هم شرکت‌های خودروساز و هم نمایندگی‌ها و هم نمایشگاه‌های اتومبیل اقدام به فروش شرایطی خودرو با تحویل‌های به موقع می‌کردند و اصلا خبری از قرعه‌کشی و یا رشدهای قیمتی نبود و از طرفی خودروهای وارداتی به وفور در بازار یافت می‌شد. اما حالا خودروسازها از پس تعهدات خود برنمی‌آیند و صدها هزار خودروی ثبت‌نامی در کشور وجود دارد که معلوم نیست کی قرار است به دست خریداران برسد. از طرفی خرید و فروش‌ها بیشتر نقدی انجام می‌شود و در زمان انتظار برای تحویل خودرو باز هم قیمت‌ها افزایش می‌یابد و همه این موضوعات باعث شده تا معاملات در بازار قفل شود.
به گفته آنها، تنها زمانی که بازارها هیجانی می‌شوند فقط شاهد رشد قیمت روی کاغذ هستیم و در عمل معامله‌ها افزایش پیدا نکرده‌اند و به عبارتی آن چه در نوسانات قیمتی شاهدیم، افزایش و کاهش قیمت است نه معاملات. این در حالی است که در گذشته نزدیک به شب عید خرید خودرو و تعویض آن یکی از اجزای اصلی بازار و تعیین‌کننده قیمت‌ها بود.
خودروسازان نیز با انتقاد از افزایش شدید هزینه‌های تولید می‌گویند، تولید خودرو امروز در مقایسه با قیمتی که شورای رقابت برای خودرو تعیین می‌کند، بسیار ناچیز است و در کشوری که در پنج سال قیمت همه نهاده‌های تولید با افزایش ۵ تا ۱۰ برابری روبه‌رو شده و ارز ۲۰ برابر شده، چطور می‌توان انتظار داشت قیمت خودرو ثابت باقی بماند، بنابراین منتظرند دولت و شورای رقابت نسبت به آزادسازی قیمت‌ها و نزدیک کردن آن به قیمت بازار اقدام عاجل کنند.
شماره ۵۳۴ هفته نامه اطلاعات بورس