به گزارش صدای بورس،تامین سرمایه‌ها از جمله نهادهای مالی هستند که با ابزارهای مختلف در اختیار خود، به سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری بهتر و مطلوب‌تر کمک می‌کنند. در همین راستا با محسن موسوی، مدیرعامل تامین سرمایه امید به بررسی چالش‌های این صنعت پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
* در سال ۱۴۰۲ تورم حدود ۴۳ درصد بود که موجب خروج سرمایه‌ها از شرکت‌های تامین سرمایه شد و سرمایه‌گذاران پول خود را وارد بازارهایی مانند طلا و دلار کردند. این موضوع چه تاثیراتی بر فعالیت تامین سرمایه امید داشته است؟
مردم صاحب اختیار اموال خود هستند و می‌توانند در هر زمینه ای که مایل باشند سرمایه‌گذاری کنند. نهادهای مالی نیز ایجاد شده اند تا راهنمای آنان در انتخاب‌های بهتر باشند. به تبع الزامی نیست تا مردم حتما در بازار سرمایه حضور یابند. در شرایط تورمی، این وضعیت در همه بازارها با فواصل زمانی متفاوت دیده می‌شود، بنابراین ممکن است در بازاری مانند دلار و طلا یا مسکن سریع‌تر خود را نشان دهد اما در بازار سهام با تاخیر زمانی نمایان شود. به نظر می‌رسد ورود و خروج در بازار کاملا طبیعی است و به انتخاب خود سرمایه‌گذاران است.
* ابزارهای متنوعی هم برای مشارکت مردم در بازار سرمایه وجود دارد.
دقیقا؛ در تامین سرمایه امید تلاش شده تا در بازار سرمایه ابزارهای متنوعی برای مشارکت مردم ایجاد شود تا این نوسان را پوشش دهد. به عنوان مثال اگر ارز یا طلا بالا رود ابزاری به نام صندوق‌های سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا به نام صندوق زرافشان امید وجود دارد که در این مدت رشد کرده و حدود ۳۰ درصد بازدهی داشته که ناشی از نوسانات بوده است. تفاوت صندوق‌های طلا و بازار طلا در این است که وقتی طلای آب شده می‌خرید امکان کلاهبرداری وجود دارد یا شاید در نگهداری و فروش آن با مشکل مواجه شوید اما این مشکلات در صندوق زرافشان امید حل شده و اگر کسی بخواهد واقعا نوسانات توامان دلار و طلا را داشته باشد می‌تواند واحدهای صندوق زرافشان امید را خریداری کند که به نام شخص، معاف از مالیات و قابل رصد بوده و هر زمان می‌توان آن را نقد کرد. بازار سرمایه در صنعت‌های مختلف شرکت‌های بزرگی دارد، مانند صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، فلزات اساسی، معدنی، پالایشگاهی و ساخت و ساز که در صورت خریداری سهام هر کدام از این شرکت‌ها، قطعا از افزایش قیمت‌ها در بخش‌های اقتصادی متاثر می‌شوید. بنابراین به نظر می‌رسد بازار سرمایه از هیچ حوزه اقتصادی جا نمانده است. در صنایع مختلف می‌توان سرمایه‌گذاری کرد مانند صندوق‌های سهامی مانند بذر که ETF بوده، صندوق نوید انصار که صدور و ابطالی یا صندوق گنجینه مهر که مختلط است و شرکت در هر کدام فعالیت‌های متفاوت و متنوعی انجام می‌دهد. در واقع در تامین سرمایه امید بازارهای مختلف رصد کرده و سهام خود را وارد هر بازاری که بازدهی بهتری داشته باشد، می‌کنیم. یعنی در بازار سرمایه مردم گزینه‌های مختلفی دارند همانطور که خود صنایع هم در بازار سرمایه نماینده و شرکت‌های بورسی دارند.
* انتشار اوراق ۳۰ درصدی از سوی بانک مرکزی هم تاثیر بسزایی بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری به ویژه گنجینه امید ایرانیان داشته...
درست است؛ تفاوتی که بین سرمایه‌گذاری در سپرده‌ها و صندوق‌ها وجود دارد این است که نرخ سپرده‌های بانکی با نرخ شکست همراه بود یعنی باید یک‌سال کامل سرمایه افراد قفل باشد تا بتوانند ۳۰ درصد سود دریافت کنند ولی در صندوق گنجینه امید ایرانیان با نرخ ۲/۲۷ موثر ماهانه سودی پرداخت می‌شود که شکست ندارد، روزهای تعطیل مشمول آن شده و همچنین معاف از مالیات است. در نتیجه صندوقی را خریداری می‌کنید که مزایای بیشتری نسبت به سپرده دارد و مهمترین مزیت آن نیز نقدشوندگی است چون هر زمان که بخواهید، می‌توانید ابطال کنید. صندوق سرمایه هم به روز است ولی اگر سپرده‌های ۳۰ درصدی را ابطال کنند، ۱۲ درصد گین به دست می‌آورند و ۱۸ درصد عدم نفع دارند. حال تصمیم سرمایه‌گذار است که بین این ۱۸ درصد عدم نفع و آن سه و چهار درصدی که تفاوت صندوق ماست کدام را می‌پذیرد. اگر واقعا پولی باشد که تا یک سال نیاز نداشته باشید سرمایه‌گذاری در سپرده خوب است ولی پیشنهاد نمی‌شود که چنین پولی قفل شود و دسترسی آسان ارجحیت دارد تا در صورت نیاز بتوان آن را به دارایی دیگری تبدیل کرد. البته که فرصت سپرده‌های بانکی مقطعی بود و فعلا تمام شده است، یعنی بانک‌ها با توجه به ابلاغیه بانک مرکزی نمی‌توانند سپرده‌های جدیدی را ایجاد کنند. در حالی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت هنوز ویژگی‌های مناسب بسیاری دارند. منابع آنها در بانک‌ها نگه نداشته و صرف احداث پروژه‌ها می‌شود به این معنا که ضمن پرداخت سود به یونیت‌ها، از سرمایه‌ها در تامین مالی پروژه‌ها نیز استفاده می‌شود. در واقع در شرایطی که بودجه عمرانی دولت نزدیک به صفر است و شاید بانک‌ها نتوانند به راحتی تسهیلات ارائه دهند، توانستیم تامین مالی‌های بزرگی انجام دهیم و تا به حال در تامین مالی بالای ۴۰ همت حضور داشته ایم. در نتیجه پول سرمایه‌گذاران هم درست مصرف شده، در دسترس است و هر زمان که بخواهند بدون نرخ شکست و به صورت روزشمار می‌توانند آن را به هر دارایی دیگری تبدیل کنند.
* در راستای بهبود بیشتر وضعیت تامین سرمایه‌ها، درخواستی از سازمان بورس یا دولت دارید؟
تصمیمات خلق‌الساعه‌ای که توسط دولت، بانک مرکزی و حتی سازمان بورس گرفته می‌شود، بازار را متاثر می‌کند. فعالان در بازار سرمایه نیازمند فضایی قابل برنامه ریزی و پیش بینی هستند چرا که در این شرایط می‌توان چنین بازاری را رصد کرد و تصمیم درستی گرفت. زمانی که در شاخص‌های کلان اقتصادی ابهام وجود داشته و تصمیمات مدیریتی اقتصاددانان ابهام داشته باشد، عملا پیش‌بینی‌پذیری از بازار سلب می‌شود. در نتیجه اگر در بخش‌های اقتصادی تصمیمی گرفته می‌شود، لازم است با مشورت نهادهای بازار سرمایه بوده و سازمان بورس و اوراق بهادار نیز متولی این امر باشد و جلوی هرگونه تصمیم خلق‌الساعه‌ای را که می‌تواند بخشی از بازار را متاثر کند بگیرد. نرخ بهره بانکی، نرخ بهره مالکانه معدنی، نرخ خوراک و سوخت پتروشیمی‌ها و... از انواع اتفاق‌های منفی است که در بازار وجود دارد و سازمان بورس به عنوان نماینده ذی‌نفعان بازار سرمایه باید پیگیر و مدافع حقوق سهامداران خرد باشد. انتظار می‌رود سازمان بورس و اوراق بهادار ابتدا خود تصمیمات خلق‌الساعه نداشته باشد و سپس با حضور فعال در روند تصمیم‌گیری دولت، تصمیمات خلق‌الساعه‌ای که در بخش‌های مختلف اقتصاد گرفته می‌شود را خنثی کند.
* درباره صندوق‌های زیرمجموعه‌تان توضیح دهید.
تامین سرمایه امید ۷ صندوق سرمایه‌گذاری دارد که هر یک ویژگی‌ها و مشخصات منحصر به فردی دارند. ۲ صندوق درآمد ثابت به نام‌های امید انصار و گنجینه امید ایرانیان که سرمایه‌گذاری در آنها کمترین ریسک ممکن را دارد و سرمایه‌گذار از سود روزشمار، بدون نرخ شکست با پرداخت ماهانه سود منتفع می‌شود. این صندوق‌ها نقدشونده هستند و برای سرمایه‌گذارانی که کمتر مایل به ریسک در سرمایه‌گذاری هستند، توصیه می‌شود. جالب آنکه طیف وسیعی از افراد از فرد کهنسال ۱۰۳ ساله تا نوزاد ۵ ماهه به عنوان سرمایه‌گذار در این صندوق‌ها حضور دارند.
تامین سرمایه امید، ۲ صندوق سهامی را هم مدیریت می‌کند که مناسب افرادی است که انتظار کسب بازدهی و به تناسب آن تحمل ریسک بیشتری دارند. صندوق‌های نوید انصار و بذر امید آفرین، ۲ صندوق سهامی تامین سرمایه امید هستند که طی ماه‌های گذشته بیش از متوسط صندوق‌های سهامی بازدهی را نصیب سهامداران خود کردند.
صندوق زرافشان امید ایرانیان یکی دیگر از نیازهای طیف وسیع سرمایه‌گذاران را برطرف می‌کند. این صندوق در گواهی شمش و سکه سرمایه‌گذاری می‌کند و به همین دلیل از نوسانات دلار و اونس جهانی بهره می‌گیرد. زرافشان امید ایرانیان از معدود صندوق‌هایی است که نزدیک به ارزش ذاتی معامله می‌شود و هیچگونه حباب قیمتی ندارد. سرمایه‌گذارانی که طلا را محل مطمئنی برای سرمایه‌گذاری می‌دانند می‌توانند در این صندوق سرمایه‌گذاری کنند و از مزایای آن نسبت به خرید طلا همچون عدم نیاز به محافظت فیزیکی، عدم نیاز به چک کردن عیار طلا و نقدشوندگی بالای آن، نهایت استفاده را ببرند. «زر» به شکل ETF معامله می‌شود.
صندوق مختلط گنجینه مهر یکی دیگر از صندوق‌های تامین سرمایه امید است که ۴۰ تا ۶۰ درصد از منابع خود را صرف سرمایه‌گذاری در سهام و حق تقدم می‌کند و مابقی منابع را در اوراق بهادار با درآمد ثابت و سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کند.
صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازار گردانی امید ایرانیان دیگر صندوق تامین سرمایه امید است تا نیاز مشتریان به سرمایه‌گذاری را برطرف کند. این صندوق از انواع صندوق‌های بازارگردانی است و مدیریت دارایی‌های صندوق که عمدتا شامل سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌شود، توسط مدیر سرمایه‌گذاری صندوق صورت می‌گیرد.
* وضعیت بازار سهام در سال ۱۴۰۳ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تورم در تمام بازارها تاثیر خود را برجای خواهد گذاشت. تاثیر تورم در بازارها با تاخر و تقدم همراه است. ممکن است برخی بازارها مثل ارز و سکه به محض لمس تورم، تحت تاثیر قرار بگیرند و ممکن است برخی بازارها با فاصله زمانی قیمت‌ها را با تورم ایجاد شده هماهنگ کنند. به نظر می‌رسد بازار سرمایه در حال حاضر با تاخیر به سراغ هماهنگ کردن قیمت سهام با تورم موجود خواهد رفت. شرایط فعلی برای بسیاری از سهام جذاب دنبال می‌شود و اگر قوانین مالیاتی و ضد سرمایه‌گذاری جدی بر علیه بازار سرمایه تصویب نشود این بازار می‌تواند یکی از پیشتازان سال جاری باشد.
* آموزش سرمایه‌گذاران و سهامداران تازه‌وارد به بورس چه تاثیری بر روند حرکت بازار سهام دارد؟
متاسفانه در سال‌های اخیر علی رغم وجود رویدادها و آموزش‌های مثبت در زمینه سرمایه‌گذاری، شاهد جوسازی‌ها و بی اعتماد کردن عموم مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه هستیم. تصویب قوانین برخلاف ذات سرمایه‌گذاری و تصمیمات خلق الساعه، سبب می‌شود تا مردم به شکل واقعی نسبت به بازار سهام دلسرد و مایوس شوند و سرمایه‌های سرگردان جذب بازارهایی چون مسکن و کالاهای مصرفی شود و تورم را در این بازارها بیش از پیش بالا ببرد. در کنار تصحیح روند تصمیم گیری در خصوص بازار سرمایه و حراست و حفاظت از کیان این بازار، نیاز به تداوم فرآیند فرهنگسازی سرمایه‌گذاران و سهامداران برای ورود به بازار سرمایه هستیم. این روند نباید متوقف شود و بایستی به شکل مستمر به عموم مردم در خصوص نحوه سرمایه‌گذاری و مدیریت ثروت آموزش‌های لازم داده شود.
* آموزش سرمایه‌گذاران و سهامداران تازه‌وارد به بورس چه تاثیری بر روند حرکت بازار سهام دارد؟
زمانی‌که عموم مردم و شرکت‌ها از پتانسیل‌های بازار سرمایه با خبر و مطلع باشند که با سرمایه‌گذاری در سهام، علاوه بر کمک به افزایش رفاه در کشور و تامین مالی پروژه‌هایی که عموم جامعه از آن نفع خواهند برد، امکان کسب بازدهی بیش از نرخ سود بدون ریسک را دارند، ورود نقدینگی به کالاهای مصرفی و بازارهای موازی همچون مسکن، خودرو، ارز و طلا به شکل جدی محدود می‌شود. عدم ورود نقدینگی به بازارهایی همچون مسکن از پرش قیمتی و حرکت غیر منطقی قیمت‌ها در این بخش جلوگیری می‌کند و سبب می‌شود تا خانوار با آرامش روانی بیشتری نسبت به تهیه مسکن اقدام کند.
از طرفی ارتقای سطح دانش مالی جامعه از تصمیمات شتاب زده و ورود نقدینگی به بخش‌های بسیار پر ریسک به امید کسب بازدهی بسیار بالا و یک شبه جلوگیری می‌کند. در سال‌های اخیر شاهد بودیم که فقدان دانش مالی کافی سبب شد تا برخی افراد سودجو از فرصت استفاده کرده و این نقدینگی را با امیدهای واهی به تاراج ببرند. ارتقای دانش مالی باعث خواهد شد افراد پیش از سرمایه‌گذاری نسبت به واقعی بودن پروژه‌های ارائه شده، تصمیمات عاقلانه تری بگیرند و سرمایه خود را به راحتی در اختیار افراد سودجو قرار ندهند. طبیعتا انجام این مهم، سبب کاهش بار پرونده‌های مالی برای دستگاه‌های قضایی و انتظامی خواهد بود. در وضعیت کنونی، بازار سرمایه سهم اندکی از کیک بزرگ اقتصاد کشور را در اختیار دارد، ارتقای دانش و سواد مالی سبب خواهد شد شرکت‌ها و افراد بیشتری به بازار سهام وارد شوند. از طرفی با توجه به شفافیت بازار سهام و لزوم ارائه گزارش منظم و مداوم شرکت‌ها در بازار سرمایه، سبب خواهد شد تا ارتقای این بازار به شفافیت در اقتصاد، حذف رانت و نظارت عموم بر روندها و سیاست‌ها تاثیر مستقیم داشته باشد. شاهد هستیم در کشورهایی که بازار سرمایه نقش کلیدی در اقتصاد بازی می‌کند، تغییر سیاست‌ها و قوانین یک شبه نیست و هر روز با توجه به شرایط مقررات تغییر اساسی نمی کند.
- نجمه آجربندیان - خبـرنــگار
- شماره ۵۳۹ هفته نامه اطلاعات بورس