دوشنبه هفته گذشته، یکی از برنامه‌های خوب در حوزه صنعت آب و بازار سرمایه به اجرا درآمد و بالاخره بعد از مدت‌ها پیگیری و حدود یک سال پس از پذیرش در هیات پذیرش بورس انرژی، پساب در بازار سرمایه معامله شد. ورود پساب (به عنوان آب تصفیه شده شرکت‌های آب و فاضلاب) به بورس انرژی، می‌تواند نقطه عطفی در صنعت آب باشد.
امروز اهمیت آب بر هیچ کس پوشیده نیست. شاید یکی از مسائل عمده و اصلی کشور ما و منطقه در حال حاضر و آینده آب بوده و خواهد بود. هرچند به طور کلی، در حوزه انرژی متاسفانه دارای ناترازی هستیم ولی وضعیت در حوزه آب به مراتب بدتر و ابعاد آن گسترده‌تر است که دلیل آن، هم نبود جایگزینی آب و هم درگیر بودن همه افراد و نقش حیاتی آب برای ادامه زندگی است. روند افزایش جمعیت و گسترش منابع و نیاز به آب برای تامین غذای بشری سبب شده است که آب به عنوان یک عامل حیاتی و به وجود آورنده بحران تلقی شود. کافی است برای پی بردن به ارزش آب و نقش آن در ایجاد تنش‌های سیاسی به جدال‌های سران کشورها بر سر تقسیم آب‌ها و مرزهای آبی توجه شود.
با تغییرات عظیم آب و هوایی در محیط، عمق آب‌های زیرزمینی در حال افزایش و اثرات مخرب آن از جمله فرونشست زمین روز به روز افزایش می‌یابد. در دهه‌های آینده تقاضای آبرسانی به دلیل رشد جمعیت افزایش یافته و نیاز به کشاورزی و صنعت نیز گسترش خواهد یافت.
در مقایسه با برخی از کشورهای دیگر، مصرف آب در بخش کشاورزی در ایران نسبتا بالاتر است. در بسیاری از کشورها استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند آبیاری مکانیزه و قطره‌ای، سیستم‌های مدیریت آب بهینه و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و بارانی به منظور بهبود بهره‌وری آب در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور خلاصه مصرف آب در بخش کشاورزی در کشور ما بالاست و این رو، نیاز به بهبود مدیریت منابع آب و افزایش بهره‌وری در این بخش ضرورت دارد.
با وجود وابستگی مصرف آب در صنعت به عواملی همچون نوع صنعت، فناوری‌های مورد استفاده، ساختار اقتصادی و مدیریت آب، متاسفانه در این بخش نیز مصرف آب در ایران بالا بوده و نیاز به استفاده از فناوری‌های به‌روز و تکنولوژی‌های صنعتی پیشرفته به شدت احساس می‌شود. بررسی کلی آمار و ارقام مربوط به منابع آبی کشور حاکی از این است که بحران آب در کشور جدی بوده و به‌رغم تدوین سیاست‌های کلی، بحران آب همچنان خودنمایی می‌کند و پیش‌بینی‌ها حاکی از تداوم این بحران است. در تبصره ۸ قانون ۱۴۰۲ تامین آب شرب برای صنایع پیش‌بینی شده بود که وزارت نیرو باید از طریق استفاده حداکثری از پساب بهداشتی، آب صنایع را تامین کند. این موضوع این امکان را به وجود می‌آورد که منابع آب کافی در اختیار صنایع قرار گیرد. بر اساس برآوردها، دولت می‌تواند از این محل حدود ۲ میلیارد متر مکعب آب را برای عرضه تامین کند.
از جمله مزایای عرضه پساب در بورس انرژی می‌توان به واقعی‌تر شدن قیمت آب در بخش کشاورزی و به تبع آن جلوگیری از کشت محصولات کشاورزی آب‌بر و ارزان قیمت، افزایش بهره‌وری در مصرف آب، جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه و نامشخص از آب زیرزمینی، سرمایه‌گذاری از محل فروش پساب و گواهی مربوط به آن، توسعه زیرساخت‌ها و تاسیسات فاضلاب از محل فروش آنها، آزادسازی ظرفیت این کار جهت تولید آب شرب و بالاخره استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای گسترش، سرمایه‌گذاری و ورود بخش خصوصی به طور جدی در این صنعت اشاره کرد.
- ناصر آقاجانی - مدیرعامل شرکت کارگزاری خبرگان سهام
- شماره ۵۴۱ هفته نامه اطلاعات بورس