به گزارش صدای بورس یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که در زمینه تجارت وجود دارد، کم‌اظهاری در صادرات و بی‌اظهاری در واردات است. با توجه به بررسی‌های سازمان توسعه تجارت این دو چالش از مهم‌ترین عوامل ناترازی تجاری کشور هستند.
اخیراً مسئله جدیدی پیرامون کم اظهاری در صادرات به وجود آمده که مربوط به صادرات در محصولات پتروشیمی است. بر همین اساس در یکی از نشست‌های اخیر گمرک ایران که با حضور انجمن آزمایشگاه‌های همکار گمرک برگزاری شد، موضوع تعیین ماهیت و شناسایی کامپاند (محصولات پلیمری با افزودنی و فرمولاسیون پیچیده) مورد بحث قرار گرفته است.
محمد رضوانی‌فر رئیس کل گمرک ایران با بیان اینکه آزمایشگاه‌های همکار گمرک نقش موثری در تعیین ماهیت کالاها دارند در این خصوص گفته است که موضوع تعیین ماهیت در گمرک بسیار مهم و پیچیده است. با همکاری هرچه بیشتر گمرک و مشارکت دادن آزمایشگاه‌های ذیصلاح، تعیین ماهیت محصولات از جمله کامپاند با دقت و صحت بیشتری انجام شود.
وی همچنین بر ضرورت تعیین شیوه‌نامه تعیین دقیق ماهیت کالاها به منظور تعرفه و ارزش‌گذاری کالاهای پیچیده اشاره کرد و بر ضرورت دستیابی به تعریفی واحد از این نوع محصولات تاکید کرد. تعیین ارزش محصولات صادراتی و وارداتی وظیفه گمرک است که منوط به تعریف دقیق و صحت تعیین ماهیت کالاهاست.
به گفته رضوانی‌فر چند گروه کالایی به دلیل پیچیدگی بالا از جمله محصولات کامپاند و مستربچ، نیازمند تعیین مبنا و بازنگری در خصوص شیوه تعیین ماهیت هستند و شیوه‌نامه تعیین ماهیت محصولات جدید با همکاری و و همفکری بخش‌های دولتی و انجمن‌های تخصصی دست یافتنی است.
ماجرای کم‌اظهاری محصولات صادراتی پتروشیمی در گمرک
به نظر می‌رسد که محصولات کامپاند با توجه به فرمولاسیون پیچیده خود ارزش افزوده بالاتری دارند اما به عنوان محصولات با ارزش پایین‌تر به گمرک اظهار می‌شوند. به همین دلیل نیز نقش آزمایشگاه‌ها به منظور شناسایی این نوع از کالاها که به عنوان محصولات ساده‌تر پتروشیمی اظهار شده‌اند اهمیت دارد.
فروش محصولات پتروشیمی ایران در کشورهای همسایه با قیمت بالا
حمید حسینی سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی نیز در خصوص صادرات غیرواقعی(کم‌اظهاری در صادرات) برخی محصولات پتروشیمی گفته است که مقصد عمده کامپاندهای صادراتی کشور ترکیه و یا اقلیم کردستان عراق است. در آمارهای صادراتی منطقه غرب کشور صادرات کامپاند و یا مواد اولیه از شدت بیشتری برخوردار شد، اما این موضوع در حالی رقم خورد که تاکنون ما هیچ گونه صادرات مواد اولیه پتروشیمی به کشور عراق نداشته‌ایم و همین امر حساسیت‌ها درباره صادرات کامپادها و کم اظهاری در صادرات محصولات پتروشیمی را برانگیخت.
وی تاکید کرده است که با توجه به حساسیت پیش آمده، گمرک خواستار شفافیت بیشتر در فرآیند صادرات کامپاندها و در جزئیات مرکز و یا مقصد خرید این نوع محصولات شده است. در حال حاضر افراد نمی‌توانند کالای پتروشیمی را به صورت آزادانه به سایر کشورهای همسایه صادر کنند، اما با این حال صادرات کامپاند برای عموم آزاد است، به همین خاطر با خرید، ارسال آن به نقطه‌ای مانند اقلیم کردستان، عناصر آن را از یکدیگر جدا می‌کنند و سپس آن را با قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند.
ضرورت برخوردهای بازدارنده با متخلفات با توجه به انگیزه‌های جدی کم‌اظهاری کالا در صادرات
لازم به ذکر است، در حال حاضر گمرک اقداماتی را برای کنترل بیشتر بر روی صادرات محصولات کامپاند انجام داده است. با این حال باید توجه داشت که افراد برای آنکه تعهد ارزی خود را کاهش دهند اقدام به کم اظهاری در صادرات می‌کنند. با توجه به اینکه اختلاف قابل توجهی بین نرخ ارز نیما و نرخ بازار آزاد وجود دارد، این دسته از متخلفات انگیزه‌های بالایی برای کم‌اظهاری دارند.
در نتیجه به این دلیل که این مسئله و مواردی مشابه آن سبب بروز مشکلات بسیار مهم در حوزه تجارت خارجی کشور و کمبود ارز مورد نیاز برای واردات می‌شوند، لازم است جدیت بیشتری در زمینه برخورد با آنها به خرج داده شود. ضمن اینکه باید با متخلفانی که تا کنون از چنین روشی برای دور زدن سیستم رفع تعهد ارزی استفاده می‌کردند، برخورد جدی صورت بگیرد.
منبع:تسنیم