کاهش حجم معاملات پلیمری‌ها چگونه رقم خورد؟

به گزارش صدای بورس، نگاهی به روند متغیرهای اصلی بازار محصولات پلیمری در بورس کالا نشان می‌دهد این بازار در سال جاری از فروردین ماه تاکنون روند نوسانی را پشت سر گذاشته که البته این روند تقریبا ارتباطی با متغیرهای واقعی صنعت و بازار ندارد.

با نگاهی به نمودار عرضه و تقاضا مشخص است به رغم همه نگرانی‌هایی که از کاهش عرضه‌ها در فصل تابستان و متناسب با قطعی برق وجود دارد اما افت و خیزهای عرضه در بورس چندان از این واقعیت تبعیت نمی کند. در عین حال تقاضا هم که تا خرداد ماه روند افزایشی داشت در فصل تابستان نسبتا کاهش یافته است. همچنین نوسانات میانگین قیمتی هم در بازار تابع شرایط متغیری است که چندان نمی توان در مورد آن اظهار نظر قطعی کرد چراکه تغییرات نرخ ارز به عنوان یک عامل مهم در روند بازار در دو ماه اخیر جدی بوده است و این نوسانات روی بازار محصولات پتروشیمی و به طور خاص پلیمری اثر گذاشته است.
در این بین افزایش سهمیه بهین یاب یکی از عوامل مهم روی تقاضا در تالار بورس کالاست با این حال روندهای هفتگی در بازار متفاوت از نتایج میان مدت و بلندمدت است. به عنوان مثال در هفته گذشته میزان تقاضا و عرضه در بورس و بازار کاهش یافته ولی در بازه‌های بلندمدت تر نتایج متفاوت است.
در این میان عوامل متعددی بازار محصولات پلیمری را تحت تاثیر خود قرار داده که از آن جمله می‌توان به نوسانات قیمت دلار، کاهش صادرات و قطعی برق شرکت‌های تولیدی اشاره کرد که هر یک با نسبت‌های متفاوت روی بازار اثر داشته است. با این حال کاهش معاملات در هفته قبل در بورس و بازار آزاد نشان داد که معامله‌گران بیش از هرچیز روند کاهشی قیمت دلار را مدنظر قرار داده اند و منتظرند تا قیمت‌های جدید اعلام و درباره خرید تصمیم بگیرند.
فعالان صنعت پتروشیمی معتقدند با ثبت و کاهش قیمت دلار عرضه‌های داخلی نیز افزایش خواهد یافت و در نتیجه اگر ریسک‌های موجود که روی قیمت ارز اثرات منفی بر جای می‌گذارند کاهش یابند، باید منتظر یک دوره انتظار و مشاهده در بازار مواد اولیه پلیمری باشیم. در این بین نگاهی به بازار جهانی نفت نیز نشان می‌دهد فعلا برخی نگرانی‌ها از بروز یک چالش جدی در خاورمیانه فروکش کرده و این موضوع باعث شد تا قیمت نفت برنت که افزایشی شده بود تا حدی به آرامی تعدیل شود؛ بطوری‌که در ۷۲ ساعت از بالاتر از ۸۱ دلار به حدود ۷۷.۵ دلار رسیده است.

تغییر سهمیه‌های بهین یابی استارت خورد
همچنین از ۲۱ مرداد ماه نیز سهمیه بهین یابی محصولات پلیمری در بورس کالا تغییر کرد که این موضوع نیز روی وضعیت معاملات در بورس کالا اثر گذاشت؛ بر اساس ابلاغیه جدید بورس کالا وضعیت سهمیه بهین یاب پلی اتیلن سبک فیلم، سنگین اکستروژن، سنگین بادی، سنگین تزریقی و ABS به سه ماهه، پی اتیلن سبک تزریقی، PVC S۶۵، SBR روشن به شش ماهه و پی وی سی E به غیربهین یاب تغییر یافت.
از سوی دیگر بر اساس قیمت‌های جدید محصولات پتروشیمی در بورس کالا که با ارز ۴۴ هزار و ۵۳۶ تومانی محاسبه و اعمال شده روند قیمت‌های پایه در بورس کالا نیز تحت تاثیر قرار گرفت که باعث شد برخی محصولات حتی روند کاهشی به خود بگیرد.
همه این موضوعات در مجموع باعث شده تا فعلا معاملات در این بازار در جهتی متفاوت از قیمت‌های جهانی و بیشتر تابع قیمت ارز تغییر کند. به عنوان مثال قیمت برخی محصولات در ژورنال‌های جهانی با افزایش مواجه است اما قیمت‌های پایه با کاهش روبه‌رو شده است.

افزایش فروش اعتباری در تیر ماه
در این میان فعالان صنایع بالادست پتروشیمی اما با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. کاهش نرخ ارز دوره جدیدی از بازاریابی را در پیش روی این گروه قرار خواهد داد. از یک سو صادرات برای این شرکت‌ها تحت الشعاع این موضوع قرار می‌گیرد و از سوی دیگر رکود در بازار داخل درا نتظار آنهاست. به احتمال قوی بسیاری از شرکت‌های پایین دست که پیش از این برای به دست آوردن محصولات مورد نیاز حاضر به هر توافقی با صنایع بالادستی بودند، حالا انتظار و مشاهده را ترجیح خواهند داد. البته فعلا انتشار برخی آمارها حکایت از خوشبینی به وضعیت بازار دارد.
به عنوان مثال مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی هفته قبل اعلام کرد نزدیک به ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان محصولات پتروشیمی در تیر ۱۴۰۳ در بورس‌های کالایی عرضه شده که مجموع فروش اعتباری این محصولات ۳۷ درصد بوده که در مقایسه با تیر پارسال (۶ هزار میلیارد تومان)، افزایش ۵۸ درصدی را نشان می‌دهد.
تقویت و توسعه صنایع تکمیلی همسو با تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و متناسب با توسعه صنایع بالادستی پتروشیمی در کشور، افزون بر تأمین نیاز داخل، جلوگیری از خام‌فروشی و واردات محصولات پتروشیمی و اشتغال‌زایی، تأثیری بسزا در ارزآوری، رشد اقتصادی و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان دارد. از این ‌رو، از پارسال، شناسایی و عارضه‌یابی موانع تولید صنایع پایین‌دستی پتروشیمی که در شرایط رکود هستند یا کمتر از ظرفیت اسمی خود تولید دارند، در دستورکار قرار دارد و مشخص شد تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش از مهم‌ترین چالش‌های فعالان صنایع تکمیلی پتروشیمی کشور برای خرید مواد اولیه هستند، بنابراین افزایش فروش اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس کالا و انرژی با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود شرکت‌های پتروشیمی به‌منظور رونق واحدهای تولیدی و تسهیل تأمین خوراک مورد نیاز صنایع تکمیلی در مسیر تکمیل زنجیره ارزش به‌عنوان راهبردی برای آن هدف‌گذاری شد.
با تمام این اوصاف هنوز مشخص نیست سرنوشت بازارهای گوناگون در دولت چهاردهم تابع چه متغیرهایی است. آیا مذاکرات هسته ای آغاز می‌شوند؟ یا به سوی تنش‌هایی از نوع جنگ پیش خواهیم رفت؟ آیا دولت مداخلات خود در بازارها را کاهش می‌دهد و یا با هدف کاهش تورم فشار بر واحدهای تولیدی را افزایش می‌دهد؟ آیا در حوزه تعرفه‌ها دخالتی خواهد کرد و سود بازرگانی واردات را دستکاری خواهد کرد؟ آیا در موضوع بازگشت ارز صادراتی تصمیم جدیدی خواهد گرفت؟ آیا به سمت یکسان سازی نرخ ارز گام برمی دارد؟ پاسخ هر کدام از این پرسش‌ها در تعیین جهت صنایع بزرگ از جمله پتروشیمی‌ها مهم است.

نوسانات بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی
در تعیین سیاست‌های تولید و عرضه محصولات پتروشیمی همیشه قیمت بازارهای جهانی از اهمیت زیادی برخوردار است و به همین دلیل بررسی این بازارها می‌تواند راهگشا باشد. بر این اساس در تازه‌ترین گزارش مربوط به بازار جهانی، قیمت‌های برخی از محصولات پتروشیمی در هفته منتهی به ۱۶ اوت ۲۰۲۴ دچار تغییرات قابل توجهی شده‌اند. این تغییرات قیمتی در بازارهای آسیایی، به‌ویژه در مناطق FOB کره، CFR چین و سایر مناطق مهم، نشان‌دهنده نوسانات بازار و تغییرات در عرضه و تقاضاست. در بین محصولات مورد بررسی قیمت پارازایلین (Para Xylene) در بازار FOB کره با کاهش ۲۴ دلاری (۲.۷۴ درصد) به ۹۳۸ دلار در هر تن رسیده است که بیشترین کاهش در میان سایر محصولات را نشان می‌دهد. قیمت بنزن در بازار CFR چین نیز با افت ۲۳.۵ دلاری (۲.۳۲ درصد) به ۹۸۹ دلار در هر تن کاهش یافته است.
زایلین مخلوط (Mix Xylene) در بازار CFR SE آسیا با کاهش ۱۹.۲۰ دلاری (۲.۱۱ درصد) به ۸۹۳.۸۰ دلار در هر تن رسید. در مقابل محصول MTBE در بازار FOB سنگاپور با افزایش ۸.۵۰ دلاری (۱.۱۱ درصد) به ۷۶۹.۵۰ دلار در هر تن رسیده و به این ترتیب بالاترین رشد قیمت را در این دوره ثبت کرده است. تولوئن در بازار CFR SE آسیا با افزایش ۶ دلاری (۰.۶۴ درصد) به ۹۴۱ دلار در هر تن رسیده است. مونومر استایرن (Styrene)، متانول و مونو اتیلن گلایکول (MEG) نیز تقریباً ثابت باقی مانده اند و تغییرات جزئی در حدود ۰.۱۸ تا ۰.۱۷ درصد را تجربه کرده‌اند. این نوسانات قیمتی نشان‌دهنده تأثیرات مختلف از جمله تغییرات در تقاضا، نوسانات عرضه و شرایط بازار بر قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی است.

• حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار

• شماره ۵۵۴ هفته نامه اطلاعات بورس