راه‌اندازی صندوق‌های بخشی اتفاق خوبی بود و برای سرمایه‌گذار مبتدی که معتقد است، صنعتی پتانسیل دارد یا قصد دارد پرتفویی تشکیل دهد از چند صنعت که گمان می‌کند، بهتر از بقیه هستند، چند مزیت دارند. در وهله اول فرض کنیم در صنعت دارو حدود ۴۰ شرکت فعال هستند، همچنین سیمان، فلزات اساسی و خودرو هم به همین ترتیب. طبیعتا از عهده سرمایه‌گذار مبتدی بر نمی‌آید که خودش تک تک صنایع را تحلیل کند ولی صندوق‌های بخشی می‌توانند با کمک تیمی که دارند، از بین آن صنعت شرکتهایی که بهتر هستند را انتخاب کرده و سرمایه‌گذاری‌کنند.
بنابراین یک مزیت برای صندوق‌های بخشی است که از دانش تحلیلی آن شرکت‌ها بهره ببرند. مورد بعدی هم وقتی سهامی را می‌خرید ممکن است درگیر برخی اتفاقاتی شوید که شما را دچار چالش‌هایی کند مخصوصا اگر سرمایه‌گذار مبتدی باشید. به عنوان مثال فرض می‌شود سهامدار با آن حالت اول مشکلی ندارد و به این نتیجه رسیده که از صنعت دارو سهام خریداری کند و هم خیلی راحت توانسته پنج سهم بهتر آن صنعت را هم انتخاب کند و هر پنج سهم را خریده است. حال سهامدار درگیر سود نقدی و افزایش سرمایه از محل آورده می‌شود که درگیر با حق تقدم است و این درگیری‌ها را حتی زمانی که در صندوق سرمایه‌گذاری کرده باشید، باز هم دارید اما مثلا در برهه‌ای که به پول خود احتیاج دارید و ۱۵ درصد از سود شما سود نقدی است که قرار است چهار ماه دیگر دریافت کنید، با مشکل مواجه می‌شوید علاوه بر آن در حال حاضر سامانه سجام هست که سود واریز می‌شود اما قبلا این مشکل را داشتیم که خود مردم باید می‌رفتند از شعبه بانک سود نقدی را می‌گرفتند که آن هم دردسر دیگری بود اما صندوق‌ها این مشکل را ندارند و آن سود نقدی چهار ماه دیگر را هم لحاظ و تعدیل نرخ هم می‌کنند یا ارزش نمادی برای این پول در نظر گرفته می‌شود.
برای حق تقدم هم باید به بانک رفت و پول واریز کرد بنابراین حق شما دوباره یک پروسه سه تا چهار ماهه تقریبا غیر قابل فروش می‌شود اما همه این مشکلات را در صندوق‌های بخشی دیگر نداریم یعنی هر زمان که اراده کنید پول خود را برداشت کرده و خرید و فروش می‌کنید. بنابراین یک مزیت اینکه نقدشوندگی پول با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد و دوم هم درگیری انتخاب سهم ندارید، این دو مزیت به کمک سرمایه‌گذاران می‌روند. در رابطه با اینکه بازدهی صندوق‌های بخشی نسبت صنعت مربوطه آنها کمتر است یکی اینکه به تدریج سرمایه‌گذاران اگر دو مورد اول برای آنها مزیت حساب شود مثلا می‌توانند از بین چهار صندوق خودرویی موجود که صندوق‌های سهامی هستند یکی را انتخاب کنند.
برای این کار هم ابتدا باید عملکرد گذشته آنها را بررسی کنیم و ببینیم که این شرکت‌ها چقدرثبات مدیریت داشتند مثلا در بین صندوق‌های با درآمد ثابت و سهامی تقریبا یکسری صندوق‌ها مشخص است که بازار به آن اقبال بیشتری داشته است و طبیعتا تیم کارشناسی همه این صندوق‌ها قرار نیست خوب عمل کند و باید بگردیم از بین آن صندوق‌ها گزینه بهتر را پیدا کنیم. درمورد صندوق‌های پتروشیمی و فلزات اساسی هم که بازدهی کمتری نسبت به صنعت خود داشتند، به این دلیل است که با توجه به اینکه یک بازار رکودی داشتیم سهم‌های بزرگ صنعت فلزی و پتروشیمی حمایت شدند و سهم‌های کوچکی که احتمالا ارزنده هم هستند، از سمت سازمان بورس و صندوق توسعه مغفول ماندند. بنابراین همین متغیر باعث می‌شود که صندوق‌های بخشی و تیم‌های تحلیل آنها برحی سهم‌های ارزنده خریداری کردند که در این دوره عملکرد آنها چشمگیر نبوده که این پیش بینی هم بخشی از وظیفه مدیر صندوق است.
حال اگر برآیند دوره‌های رونق و رکود بازار در نظر گرفته شود و همینطور که برای صنایع بزرگ هم صندوق داشته باشیم به تدریج دیده می‌شود که تعدادی از صندوق‌ها هستند که در سه دوره سه ماهه عملکرد خوبی ندارند و در مقابل هم صندوقی وجود دارد که هم در دوره رونق و هم دوره رکود عملکرد خوبی از خود نشان داده است. اگر تعداد این نوع صندوق‌ها بیشتر شود کار برای سرمایه‌گذاران هم راخت‌تر می‌شود که بتوانند از بین آنها انتخاب کنند. با توجه به اینکه عمر صندوق‌های بخشی موجود از دو سال هم عبور نمی‌کند بنابراین در حال حاضر زمان مناسبی برای اینکه گفته شود این صندوق‌ها موفق نبودند نیست. همچنین به نظر می‌رسد بازار کشش و ظرفیت افزایش تعداد صندوق‌های بخشی را هم دارد.
-
مرتضی لعل سجادی - مدیر سرمایه‌گذاری صندوق انار و زیتون مجموعه ترنج
-
شماره ۵۵۵ هفته نامه اطلاعات بورس