پاس‌کاری سهامداران عدالت 

به گزارش صدای بورس،سهام عدالت همانطور که از نامش پیداست برای برقراری عدالت اقتصادی پا به اقتصاد کشور گذاشت اما نتوانست رسالت خود در راستای عدالت را ایفا کند و با چالش‌های زیادی روبه‌رو شد.

سخن از سهام عدالت در تاریخ ۳ تیر سال ۱۳۸۴ و با روی کار آمدن دولت نهم، به میان آمد و مقرر شد تا سهام شرکت‌های اصل ۴۴ بین عموم مردم توزیع شود. در ابتدا قرار بر این بود که پس از گذشت ۱۰ سال سهام عدالت به مردم منتقل شود، به طوری که آنها امکان خرید و فروش سهام پرتفوی عدالت خود را داشته باشند. با این حال این اتفاق چند سال دیرتر رخ داد و آزاد شدن سهام عدالت نیز داستان دیگری بود. چالش دیگر شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت استانی و توقف نماد آنها و مشکلات برگزاری مجامع آنها بود. بخش اعظم نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت بسته بوده و هست و بازگشایی نماد آنها منوط به برگزاری مجامع آنهاست.
برگزاری مجامع سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت که در سال‌های گذشته به کلافی سردرگم تبدیل شده بود، با پیگیری‌های سازمان بورس و اوراق بهادار روند جدی‌تری به خود گرفت. در ادامه ۷ آذر ۱۴۰۲ نشست خبری مجید عشقی، رئیس سازمان بورس پیرامون مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت برگزار شد و مقرر شد تا پایان خرداد مجامع این شرکت‌ها برگزار شود که حالا در تصمیم‌گیری‌های بعدی این زمان به اوایل شهریور موکول شد اما از اسفند سال ۱۴۰۲ برگزاری مجامع این شرکت‌ها استارت خورد و تا پایان مرداد ماه مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خراسان شمالی، زنجان، گیلان، مرکزی، اصفهان، کرمان و کرمانشاه برگزار شده و مجمع شرکت چهارمحال بختیاری هم در ۶ شهریور ۱۴۰۳ برگزار شد. بنابراین از بین ۲۹ شرکت سرمایه‌گذاری استانی مجمع ۸ شرکت برگزار شده است. در پیگیری‌های هفته‌نامه اطلاعات بورس از سازمان بورس به سراغ دستیار ویژه و مشاور رئیس سازمان بورس در امور سهام عدالت رفتیم و به بررسی این موضوع پرداختیم.

همه چیز طبق روال
دستیار ویژه و مشاور رئیس سازمان بورس در امور سهام عدالت در رابطه با برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت گفت: آبان ماه سال گذشته طبق مصوبه‌ شورای عالی بورس که ابلاغ شد، مقرر شد مجامع همه شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی برگزار شود. مهدی حاجی‌وند در ادامه افزود: بر این اساس به صورت پایلوت مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خراسان شمالی و زنجان برگزار شد تا آسیب شناسی شده و موارد نیازمند پیگیری و اصلاح انجام شود که این دو مجمع به ترتیب در بهمن و اسفند ماه سال ۱۴۰۲ برگزار شدند و قرار شد تا دیگر استان‌ها تا شهریور ماه سال ۱۴۰۳ مجامع خود را برگزار کنند.
به گفته حاجی‌وند؛ در این راستا، در مجموع مجامع هفت شرکت سرمایه‌گذاری استانی خراسان شمالی، زنجان، گیلان، اصفهان، مرکزی، کرمان و کرمانشاه تا کنون برگزار شده است. حاجی‌وند درخصوص شرکت‌هایی که مجامع آنها لغو شدند نیز اضافه کرد: در این بین چند شرکت هم آگهی برای برگزاری مجمع‌شان را منتشر کردند و چون به پیش بینی‌های خود برای رساندن صورت‌های مالی نرسیدند، مجمع آنها برگزار نشد.

شورای عالی بورس؛ تصمیم گیرنده اصلی
در ادامه به سراغ مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس رفتیم تا موارد قانونی که شامل حال شرکت‌هایی می‌شود که مجمع برگزار نکرده‌اند را پیگیری کنیم.
ولی‌اله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس درمورد مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت که برگزاری مجامع آنها کنسل شده، گفت: دلیل اصلی کنسل شدن مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت آماده نشدن صورت‌های مالی آنهاست. در واقع ۲۸ شرکت سرمایه‌گذاری استانی باید تا پایان مرداد ماه مجامع خود را برگزار می‌کردند که تنها مجمع هفت شرکت تا پایان مرداد برگزار شد.
جعفری با اشاره به عوامل اصلی برگزاری این مجامع افزود: لازمه برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی این بود که اولا مجامع شرکت‌های تعاونی شهرستانی به روز باشد که عامل خیلی مهمی بود و دیگری هم آماده شدن صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بود. وی اضافه کرد: برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مانند ایلام، کردستان، چهارمحال بختیاری وکهگیلویه و بویراحمد تصمیم به برگزاری مجمع دارند ولی صورت‌های مالی آنها افشا نشده است. وی درمورد موارد قانونی بعد از پایان موعد تعیین شده برای برگزاری مجامع توضیح داد: بعد از گذشت موعد برگزاری مجمع، ما گزارشی از مشروح اقدامات انجام شده به شورای عالی بورس ارایه می‌دهیم. پس از مصوبه شورای عالی بورس نقشه راه ما خواهد بود. او ادامه داد: طبق مصوبه شورای عالی بورس تا ابتدای شهریور ۱۴۰۳ مجامع باید برگزار شود. برخی از استان‌ها برای پایان شهریور هم آگهی دعوت به مجمع منتشر کرده اند. بنابراین ممکن است شورای عالی بورس بگویدبرای آنهایی که در شرف برگزاری مجمع هستند مدت زمان بیشتری این مصوبه را تمدید می‌کنیم. همه این موارد بستگی به تصمیم شورای عالی بورس دارد.

شورای عالی بورس در جریان نیست!
در نتیجه پیگیری‌ها از سازمان به شورای عالی بورس و اعضای آن پاس داداه شدیم تا ببینیم قانون و مصوبه‌ای مقابل این شرکت‌ها می‌ایستد یا اینکه با تمدید زمان برگزاری مجامع مشخص می‌شود که جدیت مشهودی برای بازگشایی نماد، برگزاری مجامع و تقسیم سود سهامداران عدالت که اکثریت قشر محروم جامعه هستند، وجود نخواهد داشت. با این حال و علیرغم پیگیری‌های فراوان از شورای عالی بورس اما به هیچ پاسخ مشخص و موجهی نرسیدیم و تنها با جملاتی مانند نمی‌دانم، در جریان نیستم و در جلسه نبودم مواجه شدیم.

مصوبه شورای عالی بورس قابل اجرا نیست
طبق مصوبه شورای عالی بورس تمامی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی باید تا پایان مرداد مجامع خود را برگزار می‌کردند، اما این مورد تا موعد مقرر انجام نشد. بر این اساس مهدی دلبری، مدیرعامل سبدگردان هیوا در گفت‌وگو با اطلاعات بورس به آسیب شناسی سهام عدالت و به طور مشخص برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت پرداخت که در ادامه می‌خوانید.

* به نظر شما مشکل اصلی مصوبه شورای عالی بورس درمورد مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی چه بود؟
به نظر می‌رسد مشکل اساسی مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی این است که مصوبه شورای بورس به نحوی تنظیم شد که مشخص بود، عملا مجامع شرکت‌های استانی به چالش بر می‌خورد. نکته اول در مصوبه شورای عالی بورس این است که مصوبه‌ای در تیر ماه ۱۴۰۲ توسط شورای عالی بورس بوده که منتشر نشده و اتاق تعاون به آن انتقاداتی وارد دانسته که این مصوبه تعدیل شد. در مرحله اول باید آن مصوبه اولیه منتشر شود تا بدانیم دلیل اینکه اتاق تعاون این مصوبه را تغییر داده است چه بوده، نکته بعدی که در این مصوبه خیلی مهم بوده و در رسانه‌ها به آن پرداخته نشده این است که در صورت عدم حضور سهامداران غیر مستقیم شرکت‌های استانی به شرکت‌های تعاونی وکالت رای داده می‌شود در صورتی که این بند مخالف حقوق مدنی و حقوق قانون تجارت است و هیچ جا چنین موردی را نداریم که در صورت عدم حضور یک سهامدار رای آن فرد به نفع شخص دیگری استفاده شود.

* برگزاری مجامع شرکت‌های تعاونی هم چالش‌های خود را دارد ...
دقیقا؛ نکته بعدی در برگزاری مجامع شرکت‌های تعاونی است که شرکت‌های تعاونی فقط با ۲۰ درصد حاضرین به رسمیت شناخته می‌شود و نکته جالب‌تر این است که هزینه برگزاری مجامع شرکت‌های تعاونی با شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی است و این هم ابداع جدیدی در قوانین بوده است که خلاف قانون است؛ از این بابت که به هر حال نمی‌توان هزینه برگزاری یک سهامدار از ناشر پرداخت شود. درواقع اینها مواردی بود که متاسفانه در مصوبه شورای عالی بورس شاهد بودیم.

* ارزیابی شما از ابقای هیات مدیره این شرکت‌ها چیست؟
از طرف دیگر همچنان شاهدیم که از اسفند ۱۴۰۰ نمادها متوقف هستند، هیات مدیره‌ها هنوز تعیین تکلیف نشدند و صورت مالی حسابرسی شده هم در کدال منتشر نشده. باتوجه به مصوبه آذر ماه ۱۴۰۲ شورای عالی بورس شرکت‌ها فقط تا اوایل شهریور مهلت داشتند تا مجامع خود را برگزار کنند و تا به حال ظاهرا فقط ۷ شرکت توانستند در استان‌های مختلف مجامع خود را برگزار کنند و از آن طرف زمزمه‌هایی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه زمان تمدید شود. با توجه به اینکه برگزاری مجمع و مصوباتی که در کدال منتشر شده، متاسفانه می‌بینیم که دوباره همان هیات مدیره قبلی ابقا شدند و این هم باعث تعجب است که چطور در شرایطی که حداقل در نزدیک به ۲۰ سال پنج دولت و پنج مجلس مختلف را شاهد بودیم و همه دولتمردان تغییر کردند، چطور این هیات مدیره‌ها همچنان ثابت ماندند. درواقع این هیات مدیره‌ها از نظر عملکردی هم عملکرد قابل دفاعی نداشتند کمااینکه می‌بینیم در یک فرصت نزدیک به ۹ ماهه حتی توان برگزاری مجامع شرکت‌های خود و ارائه صورت‌های مالی حسابرسی شده را هم نداشتند. این چالش‌ها به نظر می‌رسد که فقط در صورتی می‌تواند جمع بندی شود که ما به قوانین بالا دست مثل قانون تجارت و اصول حاکمیت شرکتی احترام بگذایم. همچنین به نظر می‌رسد باید سخت گیری بیشتری راجع به هیات مدیره این شرکت‌ها شود. از سمت دیگر دولت هم رابطه خود را با شرکت‌های استانی درست تنظیم کند و هزینه‌های بیشتر از عرف را به این شرکت‌ها تحمیل نکنیم و باید هدف حفظ ثروت این سهامداران باشد. در اکثر صنایع سهام عدالت سهام قابل توجهی دارد و اعضای هیات مدیره کلیدی خیلی از بنگاه‌ها را تعیین می‌کند بنابراین می‌توان یک جنگ قدرتی در سهام عدالت در حال شکل گیری است و تبعات بازگشایی این نمادها روی بازار سرمایه هم نکته‌ای است که حتما باید در تصمیم‌گیری‌ها مدنظر قرار بگیرد.

* نکته پایانی...
به نظر می‌رسد که مصوبه شورای عالی بورس قابل اجرا نیست که نتیجه آن را هم می‌بینیم و این مصوبه باید تغییر پیدا کند و همه ذینفعان در نگارش این مصوبه نقش داشته باشند، همچنین این مسیر اشتباهی که در تایید صلاحیت هیات مدیره‌های غیر مرتبط شکل گرفته باید هر چه سریع‌تر متوقف شود.

• نگین عظیمی - خبرنگار

• شماره ۵۵۵ هفته نامه اطلاعات بورس