به گزارش صدای بورس، از روز جمعه و با شدت گرفتن حملات اسرائیل به لبنان و اعلام خبرهای منفی در حوزه سیاسی و احتمال شهادت فرماندهان حزب‌الله بخصوص سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان، بازار ارز و طلا دچار هیجان و افزایش قیمت شد. این وضعیت با اعلام خبر شهادت دبیرکل شجاع حزب‌الله به اوج خود رسید.
البته تاثیرپذیری بازار طلا و ارز از مسائل سیاسی عادی است و هر زمان تنش سیاسی تشدید شود، شاهد افزایش قیمت‌ها در این بازارها هستیم، ولی تجربه اتفاقات قبل هم نشان داده، افزایش قیمت‌ها در این بخش طولانی مدت نیست و طی چند روز بازهم بازار به ثبات می‌رسد.
به عنوان مثال در زمان شهادت اسماعیل هنیه در تهران هم بازار طلا و ارز دچار شوک موقت شد. قیمت دلار در بازار غیررسمی همزمان با شهادت اسماعیل هنیه در بازار تهران به ۶۲ هزار تومان رسید، اما طی چند روز با عقب‌نشینی همراه شد و به کانال‌های ۵۸ تا ۵۹ هزار تومان برگشت.
رفت و برگشت سریع
در هفته‌های اخیر قیمت دلار آزاد با وجود شدت گرفتن تنش‌های نظامی منطقه خاورمیانه در کانال ۵۹ هزار تومان در نوسان بود، اما از عصر روز جمعه و با اعلام خبرهای سیاسی این نرخ با افزایش همراه و وارد کانال ۶۱ هزار تومان شد. اکنون با کاهش تنش‌های سیاسی و نظامی قیمت ارز و طلا کاهشی شده است.
نکته جالب اینجاست که باوجود بحران‌های متعددی که از ابتدای سال تاکنون داشتیم، یعنی عملیات وعده صادق، شهادت رئیس‌جمهور، ترور اسماعیل هنیه، جنگ غزه و حملات اسرائیل به لبنان، همچنان دلار آزاد در یک بازه سه درصدی بین کانال ۵۹ تا ۶۱ هزار تومان در نوسان بوده است. البته پیش از وقایع یکی دو روز اخیر، دلار عمدتا بین کانال ۵۸ تا ۵۹ هزار تومان در نوسان بود.
عقب‌نشینی نرخ‌ها با زیاد شدن لفظ فروش
قیمت دلار آزاد که روز شنبه به میانه ۶۱ هزار تومان رسیده بود دیروز یکشنبه به کف کانال ۶۰ هزار تومان رسیده است. قیمت سکه هم که روز شنبه به کانال ۴۸ میلیونی نزدیک شده بود دیروز به میانه کانال ۴۶ میلیونی رسید و با قیمت ۴۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان فروخته شد.
قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار هم روز شنبه رکورد زده بود و وارد کانال چهار میلیونی شده بود، از صبح دیروز با عقب‌نشینی همراه بوده و به کانال سه میلیونی بازگشته است. هرگرم طلای ۱۸ عیار دیروز در بازار تهران به سه میلیون و ۹۶۰ هزار تومان کاهش یافت.
بر اساس این گزارش، ریزش قیمت‌ها درحالی از دیروز در بازار آغاز شده که فعالان بازار طلا و ارز می‌گویند لفظ فروش در بازار زیاد شده و با افزایش عرضه، احتمال کاهش قیمت‌ها نیز وجود دارد.
پیش از این بارها به مردم عادی هشدار داده شده بود که در زمان‌هایی که بازار در تلاطم قرار دارد از هرگونه معامله پرهیز کنند چراکه برنده اصلی این روزهای بازار نوسان‌گیرانی هستند که سعی دارند از آب گل‌آلود به نفع خودشان ماهی بگیرند.
به اذعان کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار ارز، بازندگان اصلی در این روزهای بازار ارز افرادی هستند که نرخ‌های ساختگی را باور می‌کنند. مصداق این موضوع هم بازدهی منفی سه درصدی بازار ارز با وجود پنج موقعیت بحرانی اصلی در شش ماهه نخست امسال است.
معمولا به محض ایجاد تنش‌های منطقه‌ای و جهانی، در بازار معامله واقعی انجام نمی‌شود و معامله‌گران و فروشندگان دست نگه می‌دارند و خرید و فروشی در قیمت بالا انجام نمی‌دهند.
فعالان بازار ارز با اشاره به حضور بازارساز در بازار تاکید دارند که بانک مرکزی با حضور بموقع می‌تواند نوسانات ارزی را مدیریت کند؛ چرا که تجربه ماه‌های قبل نشان داد بانک مرکزی به راحتی توانایی مدیریت این نوسانات را دارد.
نرخ ارز دوباره عقبگرد می‌کند
«احمد فاطمی»، نماینده مجلس هم با بیان اینکه تلاطم‌های بازار ارز در یکی دو سال گذشته با مدیریت خوب بانک مرکزی کنترل شده است، اظهار کرد: حمله اسرائیل به لبنان و شهادت سیدحسن نصرالله نیز مانند اتفاقات سیاسی و امنیتی گذشته در منطقه، بازار ارز را دچار التهاب شدیدی نخواهد کرد.
وی افزود: پیش از این و در سال‌های گذشته، ما شاهد تلاطم‌ها و نوسانات شدید بازار ارز بودیم به گونه‌ای که بر اثر کوچک‌ترین حوادث سیاسی و نظامی منطقه یا حتی یک اظهار نظر بازار ارز ما دچار تلاطم و جهش می‌شد.
این نماینده اظهار داشت: در یک‌سال و نیم گذشته، اما با اتفاقات و رخدادهای سیاسی شاهد افزایش قیمت در بازار ارز بودیم، اما با اقداماتی که از پیش انجام شده بود و همچنین افزایش درامدهای ارزی و دست پر بانک مرکزی، نرخ ارز پس از افزایش اندک دوباره عقبگرد داشت.
فاطمی خاطرنشان کرد: این ثبات نسبی در بازار ارز در حالی است که در یک سال اخیر (از آغاز عملیات طوفان‌الاقصی) بزرگ‌ترین اتفاقات امنیتی را در سطح منطقه داشتیم که می‌توان از جمله آن‌ها به عملیات وعده صادق، ترور شهید هنیه و شهادت سید ابراهیم رئیسی اشاره کرد.
عضو فراکسیون مستقلین مجلس گفت: هرچند بعد از هر اتفاق امنیتی، قیمت ارز در بازار افزایش می‌یافت؛ اما واقعیت این است که این افزایش قیمت‌ها به شدت قبل نبود و پس از چند روز آرامش به بازار ارز باز می‌گشت.
وی با بیان اینکه امیدواریم در دولت آقای پزشکیان نیز با مدیریت خوب این وضعیت تداوم داشته باشد و حتی ما شاهد ثبات بیشتر در بازار ارز کشور باشیم، تاکید کرد: حادثه لبنان نیز بار دیگر ثابت خواهد کرد که مانند تمام اتفاقات مشابه در منطقه؛ این‌بار هم با نوسانات موقتی و کوتاه مدت روبه‌رو خواهیم بود.
کمک تراز تجاری مثبت ۱۷ میلیارد دلاری به ثبات بازار
آمارهای گمرک نشان می‌دهد تراز تجاری کشور در شش ماهه نخست امسال، مثبت شده و رشد صادراتی نیز داشته‌ایم. این موضوع یکی از دلایل حکمرانی ثبات و آرامش نسبی بازار ارز از ابتدای امسال تاکنون بوده است، چراکه یکی از دلایل ثبات اقتصادی و ارزی، وضعیت مثبتی است که در تجارت خارجی ایران برقرار است.
رشد تراز تجاری توانسته به تعادل در عرضه و تقاضا کمک زیادی کند و همین امر هم موجب تعادل و توازن در تأمین ارز مورد نیاز واردات شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بخش تأمین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی و دارو علاوه‌بر پاسخگویی به نیازهای رسمی با مازاد عرضه نیز مواجه هستیم.
شاید بتوان مصداق این موضوع را در ثبات نسبی کالاهای اساسی در چند ماه اخیر به وضوح دید، در ماه‌های گذشته به جز تنش قیمتی در چند کالا، سایر کالاهای اساسی و داروها با ثبات نسبی همراه بودند که می‌توان گفت دلیل اصلی این ثبات قیمتی توزیع مناسب ارز بوده است؛ بنابراین یکی از دلایل مهمی که به ثبات ارزی در بازار کمک زیادی کرده، تأمین ارز از طریق رسمی بوده است.
برهمین اساس هم می‌توان گفت مدیریت تقاضا که با همکاری بانک مرکزی، وزارت صمت و جهاد کشاورزی انجام شده باعث ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار شده است. به همین دلیل نیز تعادل نسبی بین عرضه و تقاضا باعث شد بازار غیررسمی نیز به تعادل برسد چرا که مازاد تقاضا راهی این بخش نمی‌شود.
با توجه به وضعیت مثبت متغیرهای بنیادی اثرگذار در بازار ارز می‌توان پیش‌بینی کرد این بار هم نوسانات افزایشی در این بازار به مانند دفعات قبل با سرعت تخلیه شود و بار دیگر قیمت‌ها در این بخش به تعادل برسد.
انتقال لنگر انتظارات از نرخ ارز به متغیرهای پولی
کارشناسان اقتصادی راهکارهای مختلفی برای ایجاد ثبات دائمی در بازار ارز پیشنهاد می‌دهند. «محمدطاهر رحیمی» کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه استفاده از منابع ارزی برای جبران کسری‌ها و ناترازی‌های اقتصادی، به مرور زمان موجب تبدیل نرخ ارز به عنوان عامل تعیین‌کننده انتظارات اقتصادی شده، گفت: راهکار این مسئله، انتقال لنگر انتظارات از نرخ ارز به متغیرهای پولی با توسعه بازارهای مالی و اعتباری و اجرای مداخلات هدفمند ارزی در بازار برای ایجاد یک دوره بلندمدت ثبات ارزی است.
وی افزود: هنگامی که منابع ارزی به منظور جبران کسری‌ها و ناترازی‌های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرند، به مرور زمان و طی چندین دهه، نرخ ارز به عنوان یک عامل تعیین‌کننده انتظارات اقتصادی ایفای نقش می‌نماید. این امر نه تنها بر نرخ تورم بلکه بر کلیه متغیرهای اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود.
رحیمی با اشاره به اینکه سیاست‌های اجرائی موجود، هیچ‌گونه همخوانی با سیاست‌های کلان کشور ندارند، افزود: رهبر معظم انقلاب نیز طی سال‌های متمادی بر این نکته تاکید داشته‌اند که درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت باید صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل و سایر دارایی‌های سرمایه‌ای شود. به عبارت دیگر، این منابع ارزشمند باید به جای هزینه‌های جاری، جهت توسعه دارایی‌های ثابت و بلندمدت کشور اختصاص یابد.
این کارشناس خاطرنشان کرد: ابزار حکمرانی باید به نحوی اعمال شود که تنها پول ملی و اوراق مبتنی بر پول ملی به ذخیره ارزش تبدیل شود و دیگر موارد از جمله ارز این کارکرد را در اقتصاد نداشته باشد؛ بنابراین بانک مرکزی و به طور کلی حاکمیت باید بتواند با ابزارهای حکمرانی شرایطی را فراهم کند که نوسانات ارزی کمترین آسیب را متوجه اقتصاد کشور کند.
منبع: کیهان