به گزارش صدای بورس، نگاهی به وضعیت بازار خودروی کشور در نیمه اول سال جاری حکایت از آن دارد که روند نسبتا باثباتی بر این بازار حاکم بوده و رشد قیمت اغلب خودروهای ایرانی در این مدت با نوسانات مثبت اما جزیی روبه‌رو شده است.
در نیمه اول سال جاری از بین خودروهای مورد بررسی از شرکت‌های ایران خودرو و سایپا، قیمت خودروهای تولیدی رقمی بین ۱.۵ تا ۷ درصد رشد کرده که کمترین میزان رشد مربوط به دنا پلاس اتومات و بالاترین آن مربوط به شاهین بوده است.
در این مدت بازار از منظر معاملاتی وضعیت نسبتا راکدی را پشت سر گذاشته است. بازار از حالت سرمایه ای خارج شده و به وضعیت مصرفی وارد شده است و مانند گذشته خرید و فروش خودرو یک سرمایه‌گذاری سودآور محسوب نمی شود؛ هرچند در بازارهای دیگر مثلا ارز و طلا نیز شیب رشد قیمت‌ها خیلی شدید نیست، با این حال به دلیل سیالیت بیشتر و قدرت نقدشوندگی بالاتر ارز و طلا به نسبت خودرو یا مسکن، استقبال از آنها بیشتر بوده است. در حال حاضر نیز فعالان بازار خودرو می‌گویند این بازار در وضعیت صبر و انتظار به سر می‌برد و تحولات این بازار با توجه به اخبار و مولفه‌های کنونی، فعلا باثبات پیش بینی می‌شود.
نگاهی به اخبار و موضوعاتی که در این رابطه منتشر شده نیز موید این پیش‌بینی‌هاست. به عنوان مثال انتشار خبرهایی از باز شدن گره‌های کور واردات خودرو در دولت پزشکیان یکی از این مولفه‌هاست که بر اساس آن در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۳، آمار انواع خودروی سواری وارد شده به کشور بالغ بر ۲۲ هزار و ۲۶۴ دستگاه و به ارزش ۴۳۹ میلیون دلار بوده است.
سیگنال مثبت ایران‌خودرو به بازار
از سوی دیگر مدیرعامل ایران خودرو نیز در تازه ترین اظهار نظر خود سیگنال مثبتی به بازار ارایه کرده است که نشان می‌دهد وضعیت باثبات شش ماهه اخیر ادامه خواهد یافت؛ البته منهای بررسی اثرات سیاسی که در ادامه بررسی می‌شود.
به گفته مدیرعامل ایران خودرو متقاضیانی که در جدیدترین طرح فروش شرکت کردند و اسامی آنها به عنوان برندگان قرعه‌کشی از گردونه قرعه‌کشی خارج شده نگران نباشد، ایران خودرو تمام محصولات عرضه شده، چه در قالب فروش فوق‌العاده و چه در قالب پیش فروش، را در بازه زمانی اعلام شده برای مشتریان فاکتور می‌کند.
علیمردان عظیمی گفته نگرانی‌های موجود درباره عدم ایفای به موقع ۱۱۵ هزار تعهد ایجاد شده در طرح فروش اخیر این شرکت تا پایان سال محلی از اعراب ندارد و این خودروساز در موعد مقرر محصولات عرضه شده را فاکتور می‌کند که شامل ۱۲ محصول اعم از پژو ۲۰۷ با موتور TU۳، پژو ۲۰۷ با موتور TU۵، رانا پلاس، سورن پلاس بنزینی، تارا با گیربکس دستی، تارا با گیربکس اتوماتیک، هایما S۷,هایما S۵، هایما X۷ را در کنار دو خودروی برقی یعنی لونا GRE و فاو بستیون NAT و همچنین جدیدترین محصولش یعنی "ری را" می‌شود. به این ترتیب بخش زیادی از نگرانی‌های بازار خودرو تا پایان سال برطرف می‌شود و در نتیجه افزایش قیمتی ناشی از تهدید این موضوع به بازار تزریق نخواهد شد.
موضوع دوم که تعیین کننده مسیر شش ماهه خودرو در بازار بود مساله واردات خودروهای نو و کارکرده به کشور است. با آن که بیش از دو سال از زمانی که موضوع واردات خودرو مطرح شده و فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته اما هنوز درگیر با موضوع تامین ارز و محل تامین ارز مورد نیاز برای واردات است.
الان نزدیک به ده ماه از مهلت قانونی تصویب آیین نامه ماده ۱۱ مربوط به واردات خودروهای کارکرده می‌گذرد و طی تیر ماه شاهد ابلاغ این دستورالعمل بودیم با این حال معلوم نیست منابع ارزی این طرح قرار است از کجا تامین شوند و یا با چه تعرفه ای قرار است خودروهای کارکرده وارد شوند. کارشناسان معتقدند درست است که این موضوع بازار را به تعادل بیشتر نزدیک خواهد کرد و باعث کاهش قیمت خودرو در بازار می‌شود اما به شرطی این مهم محقق خواهد شد که قیمت تمام شده خودروی وارداتی بتواند قابلیت نرخ شکنی در برابر خودروهای داخلی و مونتاژی را داشته باشد که البته مولفه‌های متعددی در تعیین ارز و یا تعرفه‌ها برای خودروهای وارداتی اثرگذار هستند.
ارز؛ عامل اصلی موثر بر بازار خودرو
مساله بعدی موثر بر بازار خودرو تحولات بازار ارز است. واقعیت آن است که تا لحظه نگارش این مطلب ابعاد حمله جمهوری اسلامی ایران به رژیم صهیونیستی که در شامگاه سه شنبه هفته قبل رخ داد، مشخص نیست. باید دید این حمله و تبعات احتمالی آن چه اثراتی بر بازار ارز بر جای خواهد گذاشت. در صورت اثرگذاری شدید این موضوع بر متعیر ارزی در هفته‌های پیش رو، احتمال آن که آرامش موجود در بازار خودرو نیز تحت الشعاع قرار بگیرد بسیار زیاد است. تجربه نشان داده بین قیمت خودرو و بازار ارز ارتباط مستقیمی وجود دارد و مطلقا نمی توان این متغیر را در رفتار هیجانی و تورم انتظاری در بازار خودرو نادیده گرفت.
کارشناسان با اشاره به ثبات نسبی بازار خودرو در نیمه اول سال معتقدند بیشتر این ثبات به دلیل ثبات در بازار ارز بوده ولی اگر به هر دلیل این ثبات در نیمه دوم سال با اختلال روبه‌رو شود، بازار خودرو نیز از روند نیمه اول فاصله خواهد گرفت.
این در حالی است که به صورت بالقوه کشش خرید خودرو در کشور در مقایسه با سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۲ کاهش یافته است. در این دوره چهار ساله به دلیل کاهش تیراژ تولید خودرو و کمبود عرضه خودرو در داخل و توقف واردات، بخش مهمی از تقاضای واقعی و پس از آن دلالی به بازار خودروهای داخلی گسیل یافت و این در حالی است که افزایش شکاف قیمت بازار و کارخانه این موضوع را تشدید می‌کرد، اما در حال حاضر جدا از اخبار واردات خودرو، حجم خودروهای تولید داخلی افزایش یافته و از طرفی خودروهای مونتاژی نیز از فضای دلالی خارج شده و واقعی شده اند.
به این ترتیب باید وضعیت بازار خودرو را به صورت بالقوه در مقایسه با سال‌های اخیر فضایی متفاوت قلمداد کرد، با این حال نوسانات شدید ارزی و یا یک اتفاق خاص در سهمیه بندی ارزی در صنعت خودرو که باعث کاهش تولید گردد می‌تواند مشکلات را به بازار بازگرداند.
واقعیت آن است که در حال حاضر تولید خودرو در شرکت‌های ایران خودرو و سایپا با قیمت‌های کارخانه ای مقرون به صرفه نیست و افزایش قیمت ارز می‌تواند هزینه‌های تمام شده تولید را افزایش دهد که در این صورت آزادسازی قیمتی بسیار ضروری به نظر می‌رسد و اگر این تصمیم یک بار برای همیشه گرفته نشود، صنعت خودرو بار دیگر به قعر شرایط ملتهب گذشته پرتاب خواهد شد.
-
حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار
- شماره ۵۵۹ هفته نامه اطلاعات بورس