در ابتدا که صندوق‌های اهرمی راه‌اندازی شدند، به دلیل اینکه فعالان بازار شناختی از آنها نداشتند و سازوکار آن را بلد نبودند، با استقبال زیادی روبه‌رو نشدند ولی با گذشت زمان و با مدیریت خوبی که مدیران این صندوق‌ها مانند صندوق اهرمی کاریزما که شاخص بازار است، به بقیه مدیران این امید را دادند که به این سمت حرکت کنند و با سبدگردانی فعال بخشی از دارایی‌های خود را وارد این صندوق‌ها کنند. البته که در این کار موفق هم شدند. خاصیت صندوق‌های اهرمی این است که مدیریت بسیار فعالی در گردش خرید و فروش دارد یعنی مانند برخی صندوق ها نیستند که یک طرف تقاضا وجود دارد و طرف دیگر عرضه وجود ندارد. به نظر می‌رسد این موضوع در حال توسعه است یعنی بازار اختیار سهم اگر تا سال گذشته میانگین بازارش روزانه ۵۰ میلیارد بود، الان با فعال شدن اهرمی‌ها تقریبا روی روزانه ۱۰۰ میلیاد تثبیت می‌شود. درواقع خیلی روزها بالای ۱۰۰ میلیارد هم تثبیت می‌شود و بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ است که این اتفاق بسیار خوبی است.
با توجه به اینکه بازار اختیار بازار نوپایی است، روی آن کار کردند، سرمایه‌گذاری کردند و در این مقوله oms ها هم خودشان را مقداری تقویت کردند. درواقع بخشی از بازار اختیار دست این صندوق‌ها و بخشی هم دست oms ها بود. با استفاده از استراتژی‌های مخصوص تا حدودی به هدف خود رسیدند ولی باید به آنها فرصت داد. در کل اما به نظر می‌رسد واقعا خوب کار کردند و این شائبه‌هایی هم که سال پیش ایجاد شد، به این دلیل بود که بعضی از oms های ما آنقدر خودشان را آپدیت نکرده بودند. البته طبیعی است چون هر بازاری در ابتدای خود مشکلاتی هم دارد و در گذر زمان این مشکلات حل می‌شود.
افزایش تعداد صندوق‌های اهرمی در حال حاضر حداقل در اولویت‌ها نباید باشد بلکه باید همین تعداد صندوق‌های اهرمی را تقویت کنند؛ یعنی اگر زیرساخت‌های آنها مشکل دارد آن را مرتفع کنند یا نقدینگی در دست بازارگردان‌های آنها را تقویت کنند و بعد به فکر این باشند که صندوق‌های اهرمی را توسعه دهند، بهتر است. می‌توان گفت صندوق‌های اهرمی در اختیار معاملات سهام خود را نشان دادند که به نوعی اهرم در اهرم می‌شود؛ یعنی وقتی شخصی صندوق اهرمی خود را می‌خرد یا می‌فروشد، درواقع ریسک بیشتری هم می‌کند چون از منظر مالی ریسک بیشتر مساوی با بازدهی بیشتر است.
در حوزه صندوق‌های اهرمی باید oms های ما تقویت شوند مخصوصا در اختیار معامله چون در دنیا هم قراردادهای مشتقه، فیوچر و آپشن‌ها چندین برابرسهم‌های دیگر در حال معامله هستند و خیلی مهم است که oms های ما تقویت شوند و افراد بتوانند بسیار فعال تر در قراردادهای اختیار در صندوق‌ها باشند. زمانی که صندوق‌ها وقتی بسته‌ای را فراهم کنند و از طریق اینکه oms، کارگزاری را هم پوشش داده، می‌تواند به نقدشوندگی خود آن بازار سهام پایه کمک کند چون اینها با هم عجین هستند. درواقع اکثرا استراتژی می‌زنند و به جای اینکه خود سهم را بخرند اختیار آن را می‌خرند پس حوزه اختیار الان مهم است و اگر نبود خیلی از oms ها به سمت آن نمی‌رفتند. Oms ها در حوزه صندوق‌های اهرمی خیلی می‌توانند مهم باشند. استراتژی‌هایی که صندوق‌ها می‌گیرند، قطعا روی قیمت بازار سهام تاثیر و نقدشوندگی سهم پایه تاثیر دارد و هر قدر اینها بزرگتر باشد، حرفه‌ای‌تر باشند و زیرساخت‌های آنها قوی‌تر باشد، از آن طرف در جهت توسعه خود صندوق‌های اهرمی در بازار ما هم می‌تواند بسیار موثر باشد. در مقاطعی این صندوق‌ها درست مدیریت نشدند که مقاطع زیادی هم نبوده است، بنابراین نمی‌توان این صندوق‌ها را در کل زیر سوال برد. در کل عملکرد صندوق‌های اهرمی امسال نسبت به ابتدای راه‌اندازی خیلی بهتر بوده است.
-
حامد میثمی - کارشناس ابزار مشتقه
- شماره ۵۶۰ هفته نامه اطلاعات بورس