به گزارش صدای بورس، شورای عالی امنیت ملی یا به اختصار "شُعام" شورایی است که به منظور پاسداری از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ تأسیس شده است. این شورا مهمترین وزنه تصمیمگیری در سیاست خارجی و امور دفاعی و امنیتی کشور محسوب میشود.اعضای این شورا را مقامات عالیرتبه سیاسی، نظامی و اطلاعاتی ایران تشکیل میدهند. ریاست این شورا بر عهده رئیسجمهور است. مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تأیید سید علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران، لازم الاجرا میباشد و تنها رهبر انقلاب اسلامی حق دارد مصوبه را وتو کند.[بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری، مصوبات شورای عالی امنیت ملی از سوی هیچ نهادی قابل ابطال نیست.
دبیر شورا با حکم رئیسجمهور منصوب میشود و مسئولیت ادارهٔ دبیرخانه و نظارت بر اجرای صحیح تصمیمات و مصوبات شورا و امور اداری و اجرایی شورا را بر عهده دارد. با اینکه دبیر حق رأی ندارد، اما مطابق روال مرسوم در اغلب موارد، همزمان رهبر جمهوری اسلامی ایران، وی را به نمایندگی رهبری در شورا نیز منصوب میکند تا حق رأی داشته باشد.
اهداف
بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی ایران، وظایف این شورا عبارتند از:[
- تعیین سیاستهای دفاعی-امنیتی کشور، در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف رهبر ایران.
- هماهنگ نمودن فعالیتهای سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی-امنیتی.
- بهرهگیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی.
تاریخچه
شورای عالی امنیت ملی را میتوان فرزند شورای عالی دفاع دانست که در زمان جنگ با حضور رئیسجمهور و نخستوزیر، فرماندهان ارشد نظامی و دو مشاور رهبری برای اتخاذ تصمیمات مهم حکومتی با موضوع دفاع مقدس تشکیل میشد که با وجود نشست سران قوا یا بعدتر تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام، این شورا در امور سیاسی چندان دخالتی نداشت. با بازنگری در قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ که یکی از موارد آن اصلاح اصل ۱۷۶ بود، شورای عالی دفاع جای خود را به شورای عالی امنیت ملی داد.
در تابستان ۱۳۶۱ پس از فتح خرمشهر اعضای این شورا باتفاق هاشمی رفسنجانی از طرفداران اصلی ادامه جنگ و ورود به خاک عراق بودند. اکثر نظامیان (صیاد شیرازی-ظهیرنژاد-بهرام افضلی و..) و خمینی و منتظری مخالف ورود به خاک عراق بودند که در نهایت نظر اینان بر کرسی نشست.
به منظور تامین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیس جمهور، با وظایف زیر تشکیل میگردد:
۱) تعیین سیاستهای دفاعی - امنیتی کشور در محدوده سیاستهای کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری.
۲) هماهنگ نمودن فعالیتهای سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی - امنیتی.
۳) بهرهگیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی.
اعضای شورا عبارتند از:
۱) روسای قوای سهگانه.
۲) رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح.
۳) مسئول امور برنامه و بودجه.
۴) دو نماینده به انتخاب مقام رهبری.
۵) وزرای امور خارجه، کشور، اطلاعات.
۶) حسب مورد وزیر مربوط و عالیترین مقام ارتش و سپاه.
شورای عالی امنیت ملی به تناسب وظایف خود شوراهای فرعی از قبیل شورای دفاع و شورای امنیت کشور تشکیل میدهد. ریاست هر یک از شوراهای فرعی با رئیس جمهور یا یکی از اعضای شورای عالی است که از طرف رئیس جمهور تعیین میشود. حدود اختیارات و وظایف شوراهای فرعی را قانونی معین میکند و تشکیلات آنها به تصویب شورای عالی میرسد.
مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تایید مقام رهبری قابل اجراست.