به گزارش صدای بورس، پس از یک جدال سخت، کامالا هریس کاندیدای مورد حمایت دموکرات‌ها قافیه را به ترامپ باخت و درب‌های کاخ سفید پس از یک دوره چهار ساله بار دیگر به روی او باز شد. اما این انتخاب که چندان هم دور از ذهن نبود در اقتصادهای بزرگ و کوچک جهان و بازارهای گوناگون چه آثار و نتایجی به همراه دارد؟
سیاست‌های عجیب و غریب ترامپ در دوره قبل، نظم و نظام اقتصاد جهان را به میزان زیادی به هم ریخته بود که این امر به دلیل وضع تعرفه‌های بالا، سیاست‌های حمایتی از برخی مواد اولیه و محصولات نهایی، خروج از پیمان‌های مختلف اقتصادی و مواردی از این دست بود. به علاوه ورود آمریکا به یک جنگ ارزی در نتیجه همین سیاست‌ها که با هدایت چین و روسیه در آن زمان استارت خورده بود، وضعیت اقتصاد جهان و بازارهای دنیا را با شرایط شکننده ای روبرو کرد و باعث شد بسیاری از کشورهایی که بعد از بحران جهانی ۲۰۰۷ توانسته بودند شرایط را اصلاح کنند دوباره درگیر رکود شوند.
این در حالی است که تحلیل‌های معتبر جهانی معتقدند ترامپ احتمالا همان سیاست‌ها را با شدت عملی کمتر ادامه دهد. با انتخاب ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده، ارزش دلار در برابر سبدی از ارزهای معتبر به شدت تقویت شده و بازارهای کالایی به سرعت شاهد افت قیمت شده اند. بخشی از دلیل این سرعت عمل بازارها به انتخاب همزمان ترامپ به عنوان رئیس جمهور و تسلط کنگره توسط جمهوری خواهان برمی گردد که دست رئیس جمهور را در پیشبرد اهداف و سیاست‌های او باز خواهد گذاشت؛ لذا از این به بعد تا چهار سال آینده احتمالا بیشتر تصمیمات ترامپ با موافقت کنگره عملیاتی خواهند شد و این مساله بسیار نگران کننده است که کاهش مالیات و وضع تعرفه بر کالاهای اساسی و پایه بخشی از این سیاست‌هاست.
در این بین شاخص کالایی بلومبرگ در همان روز اول بعد از انتخابات یک درصد از دست داد و انتظار می‌رود در ادامه و با آغاز موج جدیدی از تنش‌های تجاری و اختلالات اقتصادی این روند ادامه یابد. کالاهای کشاورزی با کاهش قیمت غلات، به ویژه سویا، اثر پذیرفته اند. این نشان دهنده ترس از این موضوع است که چین می‌تواند با اقدامات تلافی جویانه، به طور بالقوه صادرات محصولات کلیدی ایالات متحده را کاهش دهد و فشار نزولی بر قیمت‌ها ایجاد کند. چین به عنوان یکی از بزرگترین خریداران سویای آمریکا، بازاری حیاتی برای کشاورزان این کشور است و هرگونه اختلال در این جریان تجاری می‌تواند پیامدهای مهمی برای بخش کشاورزی داشته باشد.
فلزات در مسیر کاهش قیمت
در این بین فلزات صنعتی بیشترین کاهش را تجربه کردند که در راس آنها مس و سنگ آهن بود که به پویایی تجارت و تقاضای صنعتی بسیار حساس هستند. چشم انداز فلزات صنعتی تحت تاثیر سیاست‌های متقابل چین و آمریکا قرار دارد و هر اقدام متقابل چین و آمریکا در این حوزه می‌تواند این بازار را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال در همان روز انتخاب ترامپ قیمت مس ۴.۱ درصد افت کرد و به ۹۳۴۳ دلار در هر تن رسید که ضعیف ترین قیمت در نزدیک به دو ماه گذشته است.
قیمت آتی سنگ آهن سنگاپور نیز با کاهش ۱.۲ درصدی به ۱۰۴.۱۶ دلار در هر تن رسید؛ در حالی که قراردادهای روی در لندن با ۴.۲ درصد کاهش به ۲۹۷۳ دلار در هر تن رسیدند. پیش بینی می‌شود اگر صادرات فلزات از دومین اقتصاد بزرگ جهان (چین) تحت تاثیر تعرفه‌های برنامه‌ریزی شده ترامپ و احتمال کاهش رشد و نظم مجدد تجارت جهانی قرار گیرد، این حوزه با چشم‌انداز کاهشی تقاضا و قیمت به میزانی بیش از این روبرو گردد.
نفت و دو اثر متناقض ترامپ
قیمت نفت خام نیز به دلیل این احتمال که یک جنگ تجاری جهانی می‌تواند تقاضا را کاهش دهد و به چشم انداز ضعیف بازار پیش بینی شده برای سال ۲۰۲۵ فشار بیاورد، کاهش یافته است. افزایش تعرفه‌ها ممکن است رشد اقتصاد جهانی را کاهش و در نتیجه تقاضا برای انرژی افت کند. چشم‌انداز ژئوپلیتیکی نیز توجه زیادی را به خود جلب خواهد کرد؛ به‌ویژه روابط آمریکا و روسیه، جنگ روسیه و اوکراین و مسایل خاورمیانه - جایی که دولت ترامپ ممکن است تحریم‌ها را بر جریان نفت ایران تشدید کند.
زمانی که مشخص شد ترامپ در رای‌گیری روز سه‌شنبه پیروز خواهد شد، مهم‌ترین کالای جهان یعنی نفت افت کرد؛ قیمت‌های آتی برنت تا ۲.۹ درصد در طول معاملات روز چهارشنبه کاهش پیدا کرد و به ۷۵.۱۶ دلار در هر بشکه رسید.
از نظر تئوری، سیاست‌های انرژی ترامپ باید تا حدودی برای قیمت‌های جهانی نفت اثر منفی داشته باشد، زیرا او طرفدار کاهش مقررات این بخش در ایالات متحده است و تولید بیشتر نفت را در آمریکا تشویق می‌کند. با این حال در عمل، تولید نفت ایالات متحده ممکن است خیلی بالاتر از ارقام کنونی نرود؛ با توجه به اینکه در حال حاضر در سطح رکوردی است و شرکت‌ها در مورد افزایش تولید محتاط خواهند بود. از سوی دیگر ترامپ همچنین وعده داده است که صلح را در خاورمیانه به ارمغان خواهد آورد، بدون اینکه مشخص کند چگونه این امر محقق خواهد شد، اما با این فرض که او بتواند اسرائیل را متقاعد کند که به درگیری با ایران و حماس و حزب‌الله پایان دهد، این امر برای قیمت نفت اثر کاهشی خواهد داشت، زیرا ریسک ژئوپلیتیکی از بین می‌رود.
از سوی دیگر علاقه ترامپ به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و وعده نامشخص او برای پایان دادن به درگیری اوکراین، ممکن است منجر به کاهش تحریم‌ها علیه مسکو شود که به نوبه خود ممکن است صادرات نفت خام و سایر محصولات انرژی مانند گاز طبیعی مایع و زغال سنگ را از طریق روسیه افزایش دهد.
ترامپ همچنین به صراحت اعلام کرده است که قصد دارد به شدت علیه ایران اقدام کند و ممکن است تلاش کند تحریم‌ها علیه تهران را تشدید کند که به نوبه خود ممکن است فروش نفت خام را برای ایران سخت‌تر کند. LNG کالای دیگری است که در تئوری ممکن است با توجه به حمایت ترامپ از توسعه تولید ایالات متحده و ساخت کارخانه‌های صادراتی جدید، با چشم‌انداز نزولی‌مواجه شود. مشخصا اگر تعرفه‌های جامعی برای همه کالاهای وارداتی به ایالات متحده اعمال شود، این احتمال وجود دارد که کشورهای دیگر نیز با تعرفه‌هایی بر واردات کالاهای آمریکایی پاسخ دهند. این بدان معناست که LNG ایالات متحده و در واقع نفت خام و زغال سنگ ممکن است با کاهش قیمت بیشتری روبرو شوند، زیرا تولید کنندگان ایالات متحده ممکن است مجبور شوند قیمت‌ها را کاهش دهند تا رقابتی باقی بمانند و یا امیدوار باشند که تعرفه بر محصولات آنها اعمال نشود.
طلا از نقطه حمایتی برگشت
قیمت طلا نیز به طور موقت قبل از حمایت ۲۷۰۰ دلاری کاهش یافت، زیرا با توجه به اینکه بازارها واکنش بالقوه کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) به ریسک‌های تورمی را بررسی می‌کنند، تحت تاثیر تداوم تقویت دلار آمریکا قرار گرفت. با ترس از اینکه تعرفه‌ها و سیاست‌های مالی می‌توانند فشارهای تورمی را مجدداً تحریک کنند و نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد که FOMC ممکن است رویکرد محتاطانه‌تری برای کاهش نرخ‌های بهره اتخاذ کند.
قیمت نقدی طلا در اولین روز بعد از انتخاب ترامپ ۳.۱ درصد کاهش یافت و به ۲۶۵۹.۲۴ دلار در هر اونس رسید که این کاهش تا حد زیادی به دلیل افزایش ارزش دلار آمریکا بود، اما طلا همچنین با فشارهای متناقضی مواجه است؛ چراکه بازده اوراق قرضه و نرخ بهره بالاتر، ناشی از تعرفه‌های تورمی احتمالی ترامپ و کاهش مالیات، جذابیت طلا را کاهش می‌دهد. اما این فلز گرانبها ممکن است از نوسانات احتمالی ناشی از انتخاب ترامپ نیز بهره مند شود که ناشی از تنش‌های ژئوپلیتیکی باشد و سرمایه‌گذاران را تشویق به تنوع بخشیدن به دارایی‌ها کند.
با این حال بعید نیست نتایج انتخابات و افزایش نوسانات بازارها و عدم اطمینان باعث افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن شود؛ البته ریسک‌های کوتاه‌مدت نیز همچنان باقی می‌مانند که این امر موقعیت‌های خرید را به تعویق خواهد انداخت و باعث رکود زودهنگام در این بازارها خواهد شد.
-
حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار
-
شماره ۵۶۶ هفته نامه اطلاعات بورس