به گزارش صدای بورس، NAV مخفف Net Asset Value به معنای خالص ارزش دارایی‌هاست. در بازار گاهی از آن با عبارت «ناو» یاد می‌کنند. این پارامتر برای یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری، بر اساس کل دارایی‌ها و کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود. بدین ترتیب که ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن مجموعه، برابر با ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV آن مجموعه است.
در گام بعدی، برای محاسبه ارزش هر واحد صندوق یا سهام شرکت سرمایه‌گذاری، باید خالص ارزش دارایی‌ها به ازای هر سهم را محاسبه کنیم که برابر است با:
محاسبه NAV در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق سرمایه‌گذاری یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه است که در این مقاله به طور کامل‌تری بررسی شد. این روش برای افرادی که وقت یا اطلاعات کافی برای انتخاب سهام ندارند، راهی مطلوب به شمار می‌رود. آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهمیت زیادی دارد و می‌تواند به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌های خود در صندوق را بدانند. به خصوص که ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال تغییر است.
همان طور که می‌دانید بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها اختصاص یافته که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می‌یابند. علاوه بر این، سود سهام تقسیم شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه می‌شود و ارزش دارایی‌های آن و در نتیجه، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد.
گفتیم که خالص ارزش دارایی‌ها حاصل کم کردن بدهی‌ها از دارایی‌هاست. اگر بدهی‌های صندوق که شامل بدهی به کارگزاری‌ها بابت خرید سهام و بدهی به ارکان صندوق می‌شود را از دارایی‌های آن کم کنیم، ارزش خالص کل دارایی‌های صندوق به دست می‌آید. حال اگر حاصل را بر تعداد کل واحدهای صندوق (واحدهای سرمایه‌گذاری نزد سرمایه‌گذاران) تقسیم کنیم، ارزش خالص هر واحد یا NAV هر واحد صندوق به دست می‌آید. به این ترتیب NAVصندوق، ارزش سهام هر سهم صندوق را نشان می‌دهد که باعث می‌شود معاملات در صندوق سهام، آسان‌تر شود و همچنین معیاری مهم برای تصمیم‌گیری مناسب در انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری محسوب شود.
آنچه تاکنون گفته شد درباره مفهوم و روش محاسبه NAV بوده است. اما در هنگام معاملات، با دو کمیت فرعی به نام NAV صدور و NAV ابطال صندوق نیز مواجه می‌شویم که هرچند بسیار به هم نزدیکند، اما خوب است که شناخت کافی از آن‌ها داشته باشیم:
NAV صدور
مبلغی که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می‌کنند،NAV صدور نام دارد که اندکی بیش‌تر از ارزش خالص هر واحد یا NAV هر واحد است. این تفاوت، به دلیل هزینه‌ای است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید بابت کارمزد پرداخت می‌کند و برای این که این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت می‌شود.
NAV ابطال
هرگاه سرمایه‌گذار واحدهای صندوق خود را بفروشد، قیمت واحدها به صورت NAV ابطال محاسبه می‌شود، به این ترتیب که قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد. یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، از ارزش خالص هر واحد کسر می‌شود. بنابراین NAV ابطال معمولا کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.
NAV هر صندوق را از کجا ببینیم؟
قبلا در معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفتیم که در دو نوع ETF و صدور/ابطالی هستند. ابتدا باید همه این صندوق‌ها در انواع مختلف سهامی، کالایی و غیره را استخراج کرد. در مرحله بعدی، NAV صندوق‌های نوع ETF را که در بازار بورس به طور روزانه معامله می‌شوند می‌توان مانند مثال زیر، با جستجوی نام صندوق در وب‌سایت TSETMC مشاهده کرد:
در مورد نوع دوم صندوق‌ها یعنی صندوق‌های صدور/ابطالی، با مراجعه به وب‌سایت اختصاصی هر صندوق و در صفحه اول آن سایت، می‌توان NAV صدور و ابطال آن را مشاهده کرد:
استراتژی معاملاتی صندوق بر اساس نسبت قیمت به NAV
از آنجا که دارایی یک صندوق سرمایه‌گذاری را اوراق و سهامی تشکیل می‌دهد که در بورس معامله می‌شوند و قیمت هریک از آن‌ها در بازار مشخص است، لذا عدد NAV نمایش داده شده در سایت TSETMC در هر لحظه برآورد قابل قبولی از ارزش هر واحد صندوق به دست می‌دهد.
ما از یک طرف با قیمت بازار صندوق مواجهیم که بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌شود، و از طرف دیگر با ارزش خالص دارایی یا NAV که ارزش ذاتی صندوق سهم را نشان می‌دهد. استفاده از شکاف میان «قیمت» و «ارزش»، همیشه یکی از راه‌های شناخته شده برای نوسان‌گیری بوده است. بنابراین، با فرض اینکه هرگاه قیمت صندوق از NAV فاصله معناداری گرفته باشد به سمت آن میل خواهد کرد، می‌توان استراتژی معاملاتی کوتاه‌مدتی بر همین اساس طراحی کرد.
می‌توان سهام آن دسته از صندوق‌هایی که قیمتشان کاهش قابل توجهی از NAV پیدا کرده خریداری کرد و هر زمان که این اختلاف جبران شد، فروخت. این، یک استراتژی کوتاه‌مدتی به منظور نوسان‌گیری از صندوق‌هاست. به منظور نتیجه گرفتن از این استراتژی، باید دو نکته را مدنظر داشت:
۱- خرید و فروش واحدهای صندوق کارمزدی دارد که البته از کارمزد معاملات سهام کمتر است. باید دقت کرد که اختلاف میان قیمت و NAV که در واقع سود این معامله است به لحاظ درصدی از درصد کارمزد معامله بالاتر باشد.
۲- اختلاف قیمت و NAV چه مقداری مثبت و چه منفی باشد، بهتر است با سابقه تاریخی همان صندوق چک شود. در بعضی صندوق‌ها قیمت زیر NAV حتی به میزان ۲ درصد می‌تواند فرصت خرید تلقی شود، اما صندوق‌هایی مانند پالایش و دارایکم هستند که حباب منفی در آن‌ها یک رویه عادی است و اختلاف قیمت با NAV حتی به زیر منفی ۲۰ درصد می‌رسد. پس نباید به چشم فرصت نوسان‌گیری به آن نگاه کرد. لذا در جستجوی فرصت خرید، قبل از انجام معامله حتما مدتی را باید به بررسی سابقه و میزان این اختلاف در گذشته اختصاص داد.
منبع: فردانامه