به گزارش صدای بورس، تقریباً بیش از سه سال است که ۲۹ نماد از شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی متوقف و به قصه‌ای پرغصه برای سهامداران عدالت تبدیل شده است؛ مسدود شدن سهام سهامداران در این سه سال به معنای بی‌ارزش شدن پول و عدم دسترسی به منابع مالی است و نارضایتی مردم را به دنبال داشته است. این دست از اقدامات علاوه بر اینکه اعتبار سازمان بورس را زیرسؤال می‌برد، آینده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را هم با ابهام روبه‌رو ساخته و حتی پس از بازگشایی نمادها، اقبال عمومی برای سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها را با کاهش مواجه خواهد کرد.
تمامی مسئولان اقتصادی دولت چهاردهم از وزیر اقتصاد گرفته تا رئیس کل بانک مرکزی و مدیران سازمان بورس مدام بر جذاب شدن بورس و جذب سرمایه در این بازار و افزایش اعتماد عمومی تأکید دارند اما تداوم توقف نمادهای شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و متضرر شدن سهامداران کاملاً با این وعده و شعارها در تضاد و تناقض است و ضرورت دارد برای حل این مشکل که یکی از مطالبات مهم مردم و سهامداران عدالت محسوب می‌شود، اقدامی عاجل صورت پذیرد.
ناامیدی سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی
سرمایه‌گذار و سهامدار با هدف منتفع شدن از سود سهام و نیز کمک به تولید به خرید سهام مبادرت می‌ورزد اما وقتی نمادی متوقف و ممنوع‌المعامله می‌شود، قطعاً از این فضا ناامید شده و سرمایه‌های خود را به سمت بازارهای موازی مانند ارزهای دیجیتال و بازارهای جهانی که هیچ نفعی برای اقتصاد ایران در پی ندارند، سوق خواهد داد. بورس باید محلی امن و جذاب برای تأمین مالی تولید از طریق جمع‌آوری سرمایه‌های خرد مردمی باشد اما وقتی سرمایه‌گذار با توقف نماد مواجه می‌شود و به در بسته می‌خورد یا سال‌ها در شرایط ابهام قرار می‌گیرد، در نهایت عطای بورس را به لقایش خواهد بخشید.
تعداد نمادهای متوقف‌شده در بورس، فرابورس و بازار پایه بسیار زیاد هستند که البته عمده نمادها مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت بوده و بیش از هزار روز است که نمادهای «وساربیل»، «وساشرقی»، «وساغربی»، «وسبوشهر»، «وستهران»، «وسخراج»، «وسخراش»، «وسخوز»، «وسرضوی»، «وسزنجان»، «وسصفا»، «وسفارس»، «وسقزوین»، «وسقم»، «وسکرد»، «وسکرشا»، «وسکرمان»، «وسگلستا»، «وسگیلا»، «وسلرستا»، «وسمازن»، «وسمحال»، «وسمرکز»، «وسمنان»، «وسهرمز»، «وسهمدا»، «وسیزد»، «وسیستا» و «وسیلام» متوقف هستند و تداوم این رویه صدای سهامداران را درآورده و از این وضعیت شکایت دارند و کسی هم نیست به داد آنها برسد.
دلیل اصلی عدم بازگشایی این نمادها به خاطر برگزار نشدن مجامع‌شان است؛ با وجود اینکه در سال ۱۴۰۲ شیوه برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مشخص شده ولی فقط تا پایان مردادماه سال جاری ۹ شرکت سرمایه‌گذاری استانی اعم از استان‌های خراسان شمالی، زنجان، گیلان، مرکزی، اصفهان، کرمان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان شرقی به برگزاری مجمع مبادرت ورزیده‌اند و هنوز تکلیف سایر شرکت‌ها مشخص نیست و سازمان بورس هم با استناد به این موضوع از بازگشایی کامل همه نمادهای متوقف‌شده سر باز می‌زند.
اخیراً حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده با آماده شدن صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت، مجامع آنها به‌زودی برگزار خواهد شد، البته اخباری پیرامون برگزاری مجامع این شرکت‌ها مطرح شده اما خیلی قابل استناد نیستند و از آنجا که مسئولان شورای عالی بورس حاضر به پاسخگویی نبوده‌اند، نمی‌توان این خبر را تأیید کرد.
اما پرسش‌های اصلی آن است آیا نمی‌توان این هفت شرکتی را که مجامع‌شان برگزار و صورت‌های مالی‌شان شفاف‌سازی شده، فعلاً بازگشایی شوند تا شاید امید را به سهامداران بازگرداند و از وضعیت ابهام کمی کاسته شود؟ آیا در شرایط کنونی شرطی کردن بازگشایی این نمادها به صلاح است؟ از سوی دیگر مگر شورای عالی بورس در آذر ماه سال گذشته مصوب نکرده بود که تا ابتدای شهریور ۱۴۰۳ باید تمامی مجامع شرکت‌ها برگزار شود، پس چرا این اتفاق نیفتاده و سازمان بورس نظارت دقیق بر این رویه نداشته است؟
۲۹ نماد منتظر مجمع
ولی‌الله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس در گفت‌وگو با اطلاعات بورس، به این پرسش‌ها پاسخ داد و می‌گوید: تاکنون به غیر از ۹ شرکت، مجامع دیگر شرکت‌ها برگزار نشده البته مابقی در تکاپوی برگزاری مجامع هستند که اخیراً استان همدان در کدال آگهی برگزاری مجمع را منتشر کرده و با مراجعه به سامانه کدال می‌توان این آگهی را ملاحظه کرد اما به طور کلی طبق مصوبه شورای عالی بورس تا زمانی که تمامی مجامع این ۲۹ شرکت‌ها برگزار نشود بازگشایی نماد اتفاق نخواهد افتاد و در حال حاضر تصمیم جدیدی در این باره اتخاذ نشده و اگر قرار باشد بازگشایی هم صورت گیرد باید در شورای عالی بورس مطرح شود.
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس از اتمام حجت شورای عالی بورس با شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی که تا پایان شهریور سال جاری مجامع خود را برگزار نکرده‌اند خبر داد و می‌افزاید: مذاکرات در این خصوص ادامه دارد و حتی کانون سهام عدالت را هم درگیر کرده‌ایم.
جعفری درباره بازگشایی نماد شرکت‌هایی که تعیین‌تکلیف شده‌اند، عنوان می‌کند: موضوع بازگشایی این نمادها پیچیدگی خاص خود را دارند و شرایط‌شان با ناشران دیگر سهام متفاوت است چون موضوعاتی مانند روش غیرمستقیم و مستقیم مطرح هستند که به این پیچیدگی‌ها افزوده‌اند و همه اینها را باید با هم دید و لذا صرفاً با بازگشایی این ۹ نماد نمی‌توان مشکل را حل کرد. در حال حاضر درصدد ارزیابی راهکارهای مختلف هستیم و بازگشایی این ۹ نماد تا زمانی که تکلیف دیگر شرکت‌ها مشخص نشود به صلاح نیست و تصمیمی هم در این خصوص اتخاذ نشده است.
نگرانی ۳۰ میلیون سهامدار
وی با حق دانستن نگرانی سهامداران می‌گوید: تعداد سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بسیار زیاد است و تعدادشان حداقل به ۳۰ میلیون نفر می‌رسد؛ در صورتی که بیشترین متقاضیان عرضه اولیه در تاریخ بورس ایران مربوط به شرکت برق و انرژی پیوندگستر پارس با پنج میلیون و ۷۵۰ هزار نفر بود. اغلب سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی از عامه مردم هستند و اطلاعات کافی بورسی ندارند و صرفاً از طریق سهام عدالت کد بورسی دریافت کرده‌اند و بنا به همین دلیل نوع تصمیماتی که در این رابطه اتخاذ می‌شود با نوع تصمیمی که برای دیگر ناشران گرفته می‌شود تفاوت دارد.
اکنون با ورود به سه ماهه چهارم سال ۱۴۰۳ و نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، تداوم توقف این نمادها سبب شده تا سهامداران نسبت به سبد پرتفوی خود بی‌تفاوت شوند و امیدی به بهبود شرایط نداشته باشند یا حتی گاهاً تا تعیین‌تکلیف وضعیت سبد سهام‌شان، از تزریق پول به بازار جلوگیری کرده و ترجیح می‌دهند در دیگر بازارها سرمایه‌گذاری کنند. این اقدام سازمان بورس به مثابه تنبیه سهامداران تلقی شده و واقعاً چرا باید سهامدار تاوان سوءمدیریت‌ها را بپردازند!؟
در ایامی که بورس از کمبود نقدینگی رنج می‌برد و به شدت نیازمند ورود حجم عظیمی از نقدینگی است، قطعاً بازگشایی نمادهای متوقف‌شده به سیال شدن و پویایی بورس کمک کرده و اعتماد از دست‌رفته را دوباره به بازار سرمایه بازخواهد گرداند. همچنین هدف از راه‌اندازی سهام عدالت منتفع کردن مردم به ویژه دهک‌های پایین از سود شرکت‌هاست اما وقتی ۲۹ نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی متوقف هستند، سود تقسیم‌شده میان سهامداران کمتر از ارزش ذاتی خواهد بود و بر همین اساس ضرورت دارد سازمان بورس هرچه سریع‌تر این گره کوری که سال‌هاست گریبان سهامداران را گرفته باز کند تا ضمن بالا رفتن ارزش پرتفوی‌شان، سود توزیع‌شده هم افزایش یابد.
از سخنان ولی‌الله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس می‌توان چنین استنباط کرد که برگزاری مجامع تمامی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به تنهایی برای بازگشایی این ۲۹ نماد کفایت نمی‌کند بلکه از بیم هیجانی رفتار کردن سهامداران و با هدف جلوگیری از نوسانات شدید در بازار سهام و تا زمانی که موضوع سهامداری مستقیم و غیرمستقیم در زمینه سهام عدالت و سازوکارهای مربوط به آن مشخص نشود، نمی‌توان به این زودی‌ها امید به بازگشایی نمادهای مذکور داشت.
پشیمانی سهامداران از سهامداری
پشیمانی و خشم سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی آنقدر افزایش پیدا کرده که با کمی جست‌وجو در صفحات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به عمق مشکلات و نارضایتی آنها می‌توان پی برد. سازمان بورس و دولت موظف به صیانت و حفاظت از اموال و دارایی‌های مردم در بورس هستند نه اینکه سه سال سهام خریداری‌شده متوقف باشد! تشدید تورم و گرانی‌های افسارگسیخته سبب شده سهامداران دلسرد شوند و خود را مدام سرزنش کنند و با خود بگویند اگر سه سال قبل خودرو، طلا، ارز یا زمین خریداری کرده بودند امروز ارزش پولشان چندین برابر شده بود نه اینکه ارزش سهام کمتر از تورم باشد.
در هیچ اقتصادی نمادی بی‌دلیل و فقط به خاطر برگزار نشدن مجمع سه سال مسدود نمی‌شود و آنقدر نظارت بر عملکردها وجود دارد که شرکت‌های بورسی مجبور به تبعیت از قانون و انجام تکالیفی قانونی هستند. زمانی که ۲۹ نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی متوقف شدند، اوج شهرت بورس بود و اکنون که دوباره بورس رونق گرفته و افق روشنی برای آن ترسیم شده ضرورت دارد هرچه سریع‌تر این نمادها بازگشایی و اجازه ندهیم که سهامدار به جای مدیران شرکت تنبیه شوند.
نتیجه‌گیری
حبس پول و گرفتار شدن سهامدار بی‌اعتمادی را تشدید کرده و بورس را از جذابیت می‌اندازد به ویژه اینکه سهامدار نمی‌داند پس از سه سال، بازگشایی نماد با چند درصد سود همراه خواهد بود؟ آیا سودی که تعلق می‌گیرد جبران زیان‌ها یا انتظار سه ساله را می‌کند؟
با توجه به ظرفیت بالای استان‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری، ضرورت دارد از طریق بازگشایی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به جذب سرمایه در پیشبرد پروژه‌های اقتصادی در استان‌ها کمک کرد. بسیاری از پروژه‌های عمرانی در استان‌ها به خاطر نبود نقدینگی متوقف شده‌اند و پیشرفتی نداشته‌اند و اکنون زمان مناسبی است در دولت جدید به نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی توجه ویژه‌ای شود تا بدون خلق نقدینگی و تشدید تورم و فشار وارد شدن به بودجه فقط از طریق تأمین مالی مردمی یا بورس این پروژه‌ها را از سرگرفت و به سرانجام رساند تا هم استان‌ها و هم سهامداران منتفع شوند.
-
سعید امینی - خبرنگار
- شماره ۵۷۳ هفته نامه اطلاعات بورس