شبانه‌روزی شدن معاملات در بورس اتفاقی است که می‌تواند اثربخش و منجر به توسعه بورس ایران و بازار سرمایه شود. در حال حاضر، معاملات ۲۴ ساعته در بورس نیویورک انجام می‌شود و این موضوع تحول مثبتی برای بورس ایالات متحده ایجاد کرده است. همچنین این روند، بورس‌های بین‌المللی از قاره‌های مختلف با افق‌های زمانی متفاوت را تحت تأثیر قرار داده است.
به لحاظ تکنولوژی، شبانه‌روزی شدن معاملات بورس و توکنیزه شدن نمادهای بورسی اقدامی پیشرو تلقی می‌شود. منتهی، باید ابتدا مشخص شود که گستره این اقدام تا کجا پیش خواهد رفت؛ به عبارت دیگر، جامعه هدف و کشورهای مخاطب این طرح باید تعیین شوند. افزون بر این، مشخص شدن نوع دارایی‌ها نیز اهمیت زیادی دارد؛ اینکه آیا این طرح شامل تمامی دارایی‌ها می‌شود یا تنها نمادهای تابلوی اصلی بازار اول را در بر می‌گیرد. در نتیجه، لازم است منتظر ماند و ادامه این روند را به دقت بررسی کرد. به طور کلی، این اقدام در مسیر تحولات و همسویی با بازارهای جهانی قابل دفاع و مثبت ارزیابی می‌شود.
هرچند این مهم مزیت‌های فراوانی دارد اما همچون تمام طرح‌ها معایبی هم برای آن می توان بر شمرد؛ یکی از چالش‌های اساسی در مسیر اجرایی شدن این طرح، مربوط به جذب سرمایه‌های خارجی است؛ نکته ای که همچنان به رغم وجود پتانسیل در بازار سرمایه گره ای ناگشودنی است. در کنار موضوع جذب سرمایه‌های خارجی، مسئله اصلی، تحریم‌های بانکی و عدم اتصال نظام بانکی ایران به بانک‌های جهانی است که همین موضوع دشواری‌های زیادی در تحقق این هدف ایجاد کرده است.
به عنوان مثال، در ترکیه مدت‌هاست که این طرح عملیاتی شده است، زیرا «تاکاس بانک» این کشور، عملیات مربوطه را بدون مشکل انجام می‌دهد. البته در ایران نیز در گذشته طرح‌هایی مبنی بر اینکه بانک‌هایی در منطقه آزاد کیش وارد این عرصه شوند، مطرح شده بود؛ اما فاصله‌ای طولانی تا تحقق این برنامه‌ها وجود دارد که برای تحقق آن باید تلاش و از تمامی ظرفیت ها استفاده کرد.
در پایان، موضوع دیگری که به تازگی مورد توجه قرار گرفته، احتمال راه‌اندازی صندوق‌هایی متشکل از ارزهای دیجیتال است. این مسئله اما در شرایط کنونی بعید به نظر می‌رسد زیرا هنوز بانک مرکزی تصمیمات دقیقی در این باره اتخاذ نکرده است. همچنین جایگزین‌هایی برای ارزهای دیجیتال جهان‌روا مطرح شده، اما به دلیل اینکه بانک مرکزی و بازار سرمایه تاکنون نتوانسته‌اند به تفاهم و توافق مشخصی در این زمینه دست یابند، احتمال عرضه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال همچنان ضعیف است هرچند با پیگیری‌های بیشتر، شاید در آینده شاهد تحقق چنین طرح‌هایی باشیم.
-
علی رحمانی - مدیرعامل اسبق سازمان بورس
- شماره ۵۷۴ هفته نامه اطلاعات بورس