قانون باید توان تطبیق خود با آینده را داشته باشد

اگر قرار باشد بازار مالی خوب کار کند و وظایف خود را به درستی انجام دهد باید ۳ مولفه را به شکل مناسب داشته باشد. ۱- مولفه قانون و مقررات بازار ۲-مولفه نهادهای مالی بازار ۳-مولفه ابزارهای مالی بازار. در هر سه زمینه اگر بازاری ناقص و ضعیف باشد، قطعا نمی‌تواند به یک بازار خوب تبدیل شود و نمی‌تواند انتظارات سرمایه‌گذاران و فعالان بازار را برآورده کند.
در خصوص قانون بازار اوراق بهادار بورس، اولین نکته این است که قانون باید جامع و مانع باشد یعنی تمام محدوده‌ها و شرایط لازم را در بر داشته باشد و از طرفی مانع از این شود که عوامل مزاحم بتواند در بازار سرمایه دخالت کنند و فعالیت و کارکرد بازار سرمایه را دستخوش اختلال کنند. یکی از جنبه‌های جامع بودن قانون این است که بتواند شرایط زمانی و مکانی مختلف را شامل شود و با تغییر شرایط، بخصوص گذشت زمان، بتواند خود را با شرایط جدید منطبق کند. برای این موضوع باید حتما امکان بازنگری در قانون بورس دیده شده باشد. یک قانون خوب با شرایط متغیر امروزی باید امکان داشته باشد تا هر دو سال یکبار بازنگری شود و تکمله‌ها و متمم‌های آن قانون زده شود تا قانون به روز شود. در خصوص مانع بودن هم باید گفت قانون باید به گونه‌ای طراحی و نوشته شده باشد که جلوی عوامل مزاحم را بگیرد، مثلا در بازار سرمایه امروز ما یکی از عوامل مزاحم، دخالت‌های بی‌رویه دولت در بازار است و قانون این امکان را ندارد که جلوی دخالت دولت را بگیرد و اجازه ندهد که با دخالت‌های مختلف، سازوکار بازار را بهم بریزد مثل قیمت‌گذاری دستوری، عزل و نصب‌های دولتی در بازار و غیره.
قانون بازار در سال ۸۴ تدوین شد و قانون خوبی بود اما با تغییر شرایط حتما قانون باید به روز می‌شد، البته سال ۱۳۸۸ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی نوشته شده و به قانون بازار اضافه شد و برخی از کاستی‌ها برطرف شد اما هنوز با کاستی مواجه است. در خصوص ابزارهای جدید و نظارت‌های جدید، قانون جامعیت لازم را ندارد و در خصوص رمز ارزها، معاملات الگوریتمی و تکنولوژی‌های جدیدی که در بازار سرمایه آمده، قانون پیش‌بینی‌های لازم را نکرده است و طبیعی هم هست زیرا قانون قدرت پیش گویی آینده را ندارد ولی باید توان تطبیق خود با آینده را داشته باشد. الان رمز ارز یک رقیب برای بازار است زیرا بازار نمی‌تواند این تکنولوژی‌ها را در خود راه دهد. یکی از موضوعات دیگر هوش مصنوعی است که قانون باید در خصوص استفاده از هوش مصنوعی در بازار و نحوه نظارت و مدیریت ریسک‌های حاصل از آن سازوکار داشته باشد و به روزرسانی شود و لازم است در این خصوص تدابیر لازم اندیشیده شود. در کل اگر اتاق فکر در بازار سرمایه وجود داشته باشد تا هم قانون، نهادها و ابزارها را به‌روزرسانی کند قطعا بازار سرمایه مترقی و رقابت‌پذیر خواهیم داشت.

• ابوالفضل شهرآبادی - مدیرعامل شرکت سبدگردان داریک پارس

• شماره ۵۷۵ هفته نامه اطلاعات بورس