از آنجا که ناگزیر به حذف دامنه نوسان هستیم ولی چه اتفاقی رخ داد که اجازه ندادند این پروژه بسیار خوب و عالی محقق شود؟ باید پاسخ داد به خاطر فشارهای خارج از سازمان بورس یعنی از سمت حاکمیت، فعالان حقیقی، دولت و دیگر نهادها شرایطی را رقم زده که نتیجه‌اش عقب‌گرد بازار سرمایه و محدودسازی دوباره دامنه نوسان بود. حجم مبنا و دامنه نوسان برای بورس ایران محدودیت‌آفرین هستند.
اگر بورس را از خارج وارد ایران کرده‌ایم باید بدانیم نمی‌توان در آن دست برد و چیزهایی را به آن اضافه کرد که به زیان این بازار است؛ باید پذیرفت در هرجایی نیاز به بومی‌سازی نیست و نباید اقدامات زیان‌بار به اسم بومی‌سازی انجام شوند. سازمان بورس باید بدون توجه به اینکه قیمت سهام کجاست، شاخص چند است، آیا شاخص اکنون ریزشی یا صعودی است؛ به طور کلی فارغ از توجه به همه این مسائل یک برنامه زمان‌بندی‌شده برای افزایش دامنه نوسان و حذف حجم مبنا ارائه دهند و این برنامه را اعلام و به صورت تدریجی اجرا کنند حتی اگر شده هر سه ماه نیم درصد هم به دامنه نوسان اضافه شود ولی این برنامه را طی چهار سال پیش ببرند تا اینکه به دامنه نوسان حداقل ده درصدی دست پیدا کنیم. در صورت اتخاذ چنین تصمیمی، تغییر به صورت آرام اتفاق خواهد افتاد و بازار را با روزهای سخت مواجه نخواهد کرد. در مقطع کنونی به مدیران بسیار شجاع نیاز داریم که بتوانند تصمیمات سختی را اتخاذ کنند. وقتی دامنه نوسان به ده درصد افزایش پیدا کند، ایجاد صف خرید و فروش به ندرت اتفاق خواهد افتاد و در آن نمادهایی هم که صف وجود داشت، نهایتاً دو روز دوام آورد و سپس متعادل شد. دامنه نوسان ده درصدی مقدمه‌ای برای حذف کلی دامنه نوسان است و نباید خود را محدود به ده درصد کرد. مدیران بورس نباید از اینکه دامنه حذف شود ترس داشته باشند، اصلاً وظیفه آنها این نیست! وظیفه آنها بسترسازی برای روان شدن معاملات و نقدشوندگی بالا در بازار است.
آنهایی که وارد این بازار می‌شوند باید براساس تحلیل معاملات خود را انجام دهند؛ پس سازمان بورس مسئولیتی در سود و زیان معامله‌گران ندارد. معامله‌گر باید در زمان درست سهام را خریداری و در زمان مناسب هم به فروش برساند. اینکه سازمان بورس به اسم کاهش ریسک، بر سر دامنه نوسان می‌زند اصلاً منطقی نیست. نباید اجازه داد مفاهیم به ابتذال کشیده شوند. متأسفانه باید گفت بورس همانند اقتصاد ایران، ترسو شده؛ بورس دیگر دغدغه مردم ایران نیست و ۸۰ درصد فعالان دیگر به این بازار اقبالی ندارند؛ چرا؟ چون مردم از صف خسته شده‌اند. شرایط طوری شده فعالان بازارهای مالی حاضر هستند در یک روز ۲۵ درصد در ارزهای دیجیتال زیان کنند ولی در بورس ایران فعالیت نکنند زیرا می‌دانند دوباره قیمت پس از مدتی بازگشت خواهد داشت و فرصت ورود و خروج هم در هر زمانی فراهم است. مسئولان بازار سرمایه باید اجازه دهند قیمت‌ها آزادانه حرکت کنند یعنی نمی‌توان به زور مانع ریزش قیمت سهام شد یا به زور قیمت سهمی را بالا برد. اتفاقاً اگر بگذارند سهام بدون دامنه نوسان معامله شوند، ارزش ذاتی‌شان علنی خواهد شد و از سوی دیگر با حذف دامنه نوسان و حجم مبنا بورس ایران جذاب‌تر خواهد شد.
-
پیام الیاس کردی - کارشناس بازار سرمایه
-
شماره ۵۷۶ هفته نامه اطلاعات بورس