به گزارش صدای بورس،با تغییرنام شرکت فیسبوک به متا، واژه متاورس دوباره بر سر زبان ها افتاد. اگرچه متاورس عبارت جدیدی نیست و پیدایش آن حداقل به سی سال پیش برمی‌گردد اما با گسترش همه‌جانبه تکنولوژی، امکان ایجاد و دسترسی کامل به متاورس فراهم شده است. افزایش سرعت اینترنت در سطح جهان، ایجاد بسترهای غیرمتمرکز و امن برای ساخت اپلیکیشن‌ها و ایجاد دستگاه‌های واقعی‌سازی دنیای مجازی از جمله دلایل پیشرفت متاورس هستند. در این مقاله، سوال متاورس چیست را با بررسی ویژگی‌های آن پاسخ می‌دهیم. تکنولوژی‌های مورد استفاده در متاورس، شرکت‌های بزرگ فعال در این حوزه و کاربردهای متاورس از جمله دیگر مباحثی هستند که به طور جامع و کامل در این مقاله بررسی می‌شوند.
«متاورس» از ترکیب دو کلمه «Meta» به معنی «فرا» و «Universe» به معنی «جهان» تشکیل شده است که روی هم معنی «فراتر از جهان» می‌دهد. این واژه اولین بار در سال 1992 در رمان «تصادف در برف» (Snow Crash) نوشته «نیل استفنسون» (Neal Stephenson) مطرح شده است. دنیایی که استفنسون در این رمان ساخته به این صورت است که افراد در دنیای مجازی، با استفاده از آواتارهای خود به معاشرت با یکدیگر می‌پردازند و خرید و فروش انجام می‌دهند و حتی با رقیبان خود مبارزه کرده و آن‌ها را شکست می‌دهند.
آن‌چه امروز به عنوان متاورس در دنیا مطرح است، مشابه داستان استفنسون است با این تفاوت که مفاهیم مطرح شده دیگر داستان نیستند و روزبه‌روز بخش‌های مختلفی از آن تبدیل به واقعیت می‌شود. متاورس دنیای مجازی فراتر از دنیای فیزیکی است که افراد با استفاده از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مختلف به آن وصل می‌شوند و با داشتن هویت مستقل، می‌توانند فعالیت‌های مختلفی مانند شرکت در یک کنسرت، خرید زمین در متاورس و استفاده از آن برای فعالیت‌های مختلف، شرکت در یک مسابقه و برگزاری جلسه کاری را انجام دهند.
با گسترش علم و تکنولوژی، بسیاری از فعالیت‌های روزمره در دنیای واقعی، در متاورس قابل انجام خواهد بود و در سال‌های آینده به احتمال زیاد چرخه فعالیت‌های انسان‌ها به شدت تغییر خواهد کرد. نکته‌ای که در مورد متاورس باید به آن توجه کرد این است که متاورس، تفاوت‌های اساسی با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی موجود دارد. در ادامه و در بخش ویژگی‌های متاورس چیست این مساله را عمیق‌تر بررسی می‌کنیم.
ویژگی‌های اساسی متاورس چیست ؟
در بخش متاورس چیست گفته شد که متاورس با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی موجود تفاوت‌های زیادی دارد. در واقع می‌توان گفت ایجاد فضای مجازی و گسترش شبکه‌های اجتماعی پیش‌نیاز ساخت متاورس است. متاورس سه ویژگی اساسی و کلیدی دارد و این ویژگی‌ها، تفاوت اساسی دنیای متاورس با فضای مجازی موجود را نمایش می‌دهند. «حضور»، «تعامل» و «استانداردسازی» سه ویژگی اساسی متاورس هستند که در ادامه به بررسی مفهوم هر یک از این ویژگی‌ها می‌پردازیم.
ویژگی «حضور» در متاورس چیست ؟
«حضور» (Presence) در فضای متاورس به این معنی است که وقتی افراد در این فضا قرار می‌گیرند باید تا حد امکان، احساس واقعی بودن و لمس کردن فضا را در آن داشته باشند. در دنیای مجازی، بخشی از این حس با تماس صوتی و تصویری ایجاد می‌شود. طبیعی است که تماس تصویری احساس بهتری نسبت به تماس صوتی و چت‌کردن به آدم‌ها ارائه می‌کند اما، تصویر دو بعدی ایجاد شده در تماس تصویری بدون این‌که محیط اطراف تبدیل دو طرف تماس یکی باشد، در انتقال حس واقعی حضور همچنان ناموفق است.
در متاورس به دنبال افزایش احساس حضور با استفاده از دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های جدید هستند. نمونه‌ای از این نوع حضور را می‌توان با استفاده از عینک‌های سه بعدی و چند بعدی تجربه کرد. با استفاده از این عینک‌ها و نمایشگرها، کاربران قادر هستند دنیای موجود در اطراف مخاطبان خود را به صورت سه بعدی لمس کنند. علاوه بر این، با داشتن سنسورهایی در سر، دست و پا، امکان شبیه‌سازی حرکت و لمس نیز در این فضا به وجود می‌آید.
ویژگی «تعامل» در متاورس چیست ؟
دومین ویژگی اساسی متاورس که باعث تفاوت فاحش آن با دنیای مجازی فعلی می‌شود، ویژگی «تعامل» (interoperability) است. ویژگی تعامل به این معنی است که دنیاهای مختلف ساخته شده در فضای متاورس باید قابلیت تعامل با یکدیگر را داشته باشند. این به این معنی است که شما اگر در یک بازی متاورسی یک ماشین دارید می‌توانید از آن در یک دنیای متاورس دیگر برای مسافرت استفاده کنید. با این ویژگی شما قادر خواهید بود در تمامی فضاهای موجود دارایی‌های مجازی خود را به همراه داشته باشید و در صورت نیاز آن‌ها را بفروشید یا معامله کنید.
در فضای مجازی کنونی این ویژگی وجود ندارد. شخصیتی که شما به عنوان مثال در اینستاگرام دارید و محتوایی که در آن به عنوان دارایی برای خود ثبت کرده‌اید، هیچ ارتباطی با محتوا و پروفایل شما در لینکدین ندارد. علاوه بر این، بسیاری از تعاملات خرید وفروش بدون کمک گرفتن از ابزارهای متمرکز مثل سیستم بانکی قابل انجام نیست. البته توجه داشته باشید که تعامل‌پذیری بی‌مرز ممکن است مشکلاتی برای کاربران ایجاد کند و علاوه بر آن خیلی از شرکت‌هایی که بر روی متاورس کار می‌کنند منفعت زیادی از تعامل به دست نمی‌آورند. بنابراین، تعامل در این فضا نیز به احتمال زیاد بی‌مرز نخواهد بود.
ویژگی استانداردسازی در متاورس چیست ؟
ویژگی «استانداردسازی» (Standardization) در واقع تلاش عملی برای تعیین استانداردهای ساخت تجهیزات و برنامه‌ها است تا متاورس‌های مختلف بتوانند از ویژگی‌های مشترکی پشتیبانی کنند و از این طریق، امکان تعامل بین پلتفرم‌های مختلف به وجود بیاید. بدون تعیین استاندارد مشخص برای این کار تلاش شرکت‌های مختلف در این حوزه بی‌معنی خواهد بود. طبیعی است که استانداردسازی لزوما به معنی ارائه آزادی کامل در تعامل با پلتفرم‌های مختلف نیست.
فرض کنید ابزارهای سه بعدی ساخته شده توسط شرکت فیسبوک، قابلیت استفاده در پلتفرم‌های دیگر برنامه‌ها را نداشته باشد. در این صورت، کاربران مجبورند برای استفاده از هر پلتفرمی ابزارهای مخصوص آن را خریداری نمایند. این مساله هم هزینه زیادی را به کاربران تحمیل می‌کند و هم احتمال گسترش فضای متاورس را کاهش می‌دهد. بنابراین، اسانداردسازی فعالیت‌ها در متاورس یکی از بخش‌های حیاتی آن است. این استانداردسازی توسط شرکت‌ها و افراد فعال در حوزه متاورس تدوین می‌شود. یکی از مسائلی که به تحقق این ویژگی کمک می‌کند استفاده از بلاک چین‌ها است چرا که بسیاری از بلاک چین‌های نسل سوم می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند.
فلسفه ایجاد متاورس
تمایل به خلق، یکی از ویژگی‌های اساسی انسان‌ها است که آن‌ها را از سایر موجودات جدا می‌کند. این تمایل، در طول تاریخ بشریت وجود داشته و منجر به ایجاد ابزارها و فناوری‌های جدید شده است. ابزارهای جدید ساخته شده نیز به نوبه خود منجر به ایجاد فرهنگ‌های جدید و تغییرات اساسی در زندگی بشر شده‌اند. متاورس را می‌توان به عنوان ایده خلاقلانه‌ای در نظر گرفت که به انسان‌ها اجازه می‌دهد با رفع برخی از محدودیت‌های فضا و منابع، بتوانند بیشتر از گذشته در فعالیت‌های دلخواه خود شرکت داشته باشند.
انسان‌ها در انقلاب صنعتی اول و دوم از طر یق تقسیم کار که منجر به جدا شدن فرآیند تولید از مصرف شد، کارایی فعالیت‌های خود را افزایش دادند. در انقلاب صنعتی سوم، با ایجاد بستر آنلاین، داده‌های آنلاین تبدیل به کالای مهمی شدند و امروزه بسیاری از تراکنش‌ها و انتقال اطلاعات از این بسترها صورت می‌گیرد. در انقلاب صنعتی چهارم، یک انقلاب هوشمند در حال وقوع است که در آن انسان‌ها بیش از گذشته به هم متصل هستند. یک مولفه همگرایی در این عصر وجود دارد که در آن تولید و مصرف همزمان اتفاق می‌افتد.