اتفاقاتی که هرروز در جریان معاملات بورس می‌افتد و بعضی افراد عده زیادی را دستمایه پولسازی خود می‌کنند و با پخش شایعه و سوءاستفاده از ناآگاهی مردم، سهمی‌بی‌ارزش را به آنها می‌اندازند، قیمت سهم را بالا می‌برند و به‌سرعت می‌فروشند و عده زیادی در آن سهم بی‌ارزش گرفتار می‌شوند. از اینگونه اتفاقات در بورس ما کم پیش نیامده و هرچه توصیه و تاکید میشود که معاملات با آگاهی و تحلیل انجام شود و از شایعات و برخی جریان‌ها پیروی نشود، انگار گوش کسی بدهکار نیست. گاهی اوقات این بازی‌ها روی سهام قدیمی‌انجام میشود و گاهی هم روی سهام شرکت‌های کوچک تازه‌وارد. سهام شناور این شرکت‌ها کم بوده و امکان بازی روی آن بیشتر است. آیا نوسان‌گیرها روی سهام شرکت‌های کوچک تمرکز کرده‌اند؟ آیا سهام این شرکت‌ها در حال تبدیل شدن به آفت بازار سرمایه است؟ یا آفت بازار سرمایه همان ناآگاهی بسیاری از فعالان بازار سرمایه است؟
سهام شناور شرکت‌های کوچک کم است
آریا ملکی خرم، مدیر صندوق سرمایه‌گذاری مشترک امین آوید، با اشاره به امکان بازی روی سهام شرکت‌های کوچک گفت: اشکال از جایی شروع میشود که به دلیل کوچک بودن برخی شرکت‌ها، با پول کم می‌توان آنها را نوسان داد. بنابراین اگر بورس یا فرابورس می‌خواهند شرکت‌های کوچک را پذیرش کنند، یا باید شناور آنها را بالا ببرند به نحوی که بیش از 10 درصد از سهام عرضه شود یا اینکه سهام آنها در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) معامله شود.او با اشاره به اینکه برخی از شرکت‌های کوچک، شناور پایینی دارند، گفت: به طوری که می‌توان با یک یا دو میلیارد تومان شناور آن را جمع کرد و از آنجا به بعد در صورت هماهنگی با مدیر مالی و سهامدار عمده می‌توان قیمت را تغییر داد.
سهامداران باید آگاهی داشته باشند
ملکی با اشاره به اینکه بازار SME ریسک‌های خود را دارد، بیان کرد که البته خریدار و فروشنده در این بازار مشخص‌تر بوده و افراد حقیقی و خرد در آن کمتر درگیر هستند. باید توجه داشت که به دلیل کمتر درگیر شدن افراد حقیقی در این بازار، اینگونه تصور میشود کسی که سهم شرکتی از بازار SME را خریده، بنا به تحلیل خود و با تحقیق این کار را انجام داده است.
او ادامه داد: در بازار SME به دلیل اینکه خریدار باید مقدار بیشتری سهم بخرد، سهامداران خرد حقیقی کمتر در آن درگیر می‌شوند. ضمن اینکه سهامدارانی که تعداد زیادی سهم می‌خرند، باید تحلیل داشته باشند و ریسک را قبول کنند اما در خود بورس و فرابورس، چون سهامدار خرد می‌تواند تعداد کمی‌سهم بخرد، ممکن است در صف‌های صوری قرار گیرد و سهم را در قیمت پیک بخرد و متضرر شود. بنابراین در رابطه با شرکت‌های کوچک، به نظر من آفت بازار SME کمتر از بورس و فرابورس است.
آفت‌ها محدود به شرکت‌های کوچک نیست
سولماز وزیرزاده، رئیس هیئت مدیره شرکت مشاوره مدیران بارمان افرا، با بیان اینکه آفت مورد اشاره درباره برخی از قدیمی‌ترین شرکت‌های پذیرفته شده نیز وجود داشته، گفت: بنابراین بالا بردن قیمت یک سهم محدود به پذیرش‌های جدید نیست. از طرفی، باید این واقعیت را پذیرفت که نمی‌توان از نهاد ناظر درخواست اعمال محدودیت‌های بیشتر و نپذیرفتن برخی از شرکت‌ها را داشت؛ چرا که این موضوع با فلسفه، روح سازمانی و اهداف آن مغایرت دارد.
به عقیده او اتفاقا می‌توان این انتقاد را به نهاد ناظر وارد کرد که درمورد پذیرش بسیاری از شرکت‌ها بیش از حد سختگیری کرده است. او ادامه داد: اما اینکه سهامداران برخی شرکت‌ها شاید هدف بالا بردن ظاهری قیمت سهم را داشته باشند یا به مرور زمان با اینگونه اهداف سهامدار شده باشند، یک موضوع طبیعی است که مختص بازار ایران نیست و در همه دنیا حتی برترین بازارها وجود دارد.
سرمایه‌گذاران نهادی نوسان‌گیر شده‌اند
وزیرزاده آنچه را که مهم و آفت بازار سرمایه ایران است، در دو مورد می‌داند. او در این خصوص توضیح داد: نخست آنکه هدف اصلی سرمایه‌گذاران نهادی و بزرگ نباید نوسان‌گیری باشد اما آنها وارد این بازی شده‌اند. آفت دوم هم که بیش از گذشته به آن دامن زده شده، مربوط به آگاهی سرمایه‌گذاران حقیقی است؛ آنها بدون تخصص و تجربه هستند. البته تنها اشخاص حقیقی دچار این مشکل نیستند، بلکه این موضوع حتی در بین اشخاص حقوقی و حتی در میان مشاوران سرمایه‌گذاری، تامین سرمایه‌ها و واحدهای سرمایه‌گذاری هم وجود دارد. بعضی از کسانی که از سوی اشخاص حقوقی به‌عنوان متخصص در امور سرمایه‌گذاری تعیین شده‌اند هم متاسفانه بی‌تجربه هستند و براساس حرکات دسته‌جمعی یا حتی حس ششم خرید و فروش می‌کنند.
یکه‌تازی شایعه در بازار سرمایه ایران
او با اشاره به اینکه نهاد ناظر هیچ‌کجای دنیا به‌اندازه بازار سرمایه ایران سختگیری نمی‌کند، گفت: می‌توان این انتقاد را به نهاد ناظر وارد کرد که سختگیرانه پذیرش می‌کند و بايد توجه داشت که شرکت‌های کوچک از آنچنان قدرتی برخوردار نیستند به نهاد ناظر برای پذیرش خود فشار بیاورند. این کارشناس بازار سرمایه همچنین تاکید کرد: نهاد ناظر تعهد می‌گیرد که هنگامی‌که حس می‌کند سهامدار قصد واگذاری سهم و خروج از آن را دارد، از درصدی بالاتر به او اجازه واگذاری ندهد، ضمن آنکه از او تعهد می‌گیرد تا ظرف مدت مشخصی اجازه واگذاری سهام خود را نداشته باشد. اما این موضوع که حجم مبنای شرکت‌های کوچکتر کمتر است، درست بوده و طبیعی است که راحت‌تر بتوان روی آن بازی کرد اما اگر خرید و فروش حسی و تصور سود قطعی در همه عرضه‌های اولیه در این بازی اصلاح شود، مطمئنا این مشکل ایجاد نمی‌شود و یک سری از افراد نمی‌توانند از این فضا سوءاستفاده کنند. او با تاکید بر اینکه بازار امروز ما فقط از شایعه پیروی می‌کند، گفت: این موضوع در همه جای دنیا وجود دارد اما متاسفانه در بازار سرمایه حال حاضر ایران شایعه یکه‌تاز است.
این رشدها دستکاری قیمت نیست
مهدی پاشایی، مدیر سرمایه‌گذاری تامین سرمایه نوین، با به کار بردن لفظ «آفت بازار» برای شرکت‌هایی که مورد اشاره قرار گرفت، مخالفت کرد. او در این باره توضیح داد: انتظار بر این است که بازار پویا باشد و کنشگران آن براساس تحلیل و ارزیابی خود عمل کنند. به‌طور قطع کسی که در بازار سهام فعالیت می‌کند، (به‌خصوص روی سهمی‌که بیشتر فعالان بازار اعتقادی به ارزندگی آن ندارند و معتقدند قیمت آن بالاتر از ارزش ذاتی است) خودش تصمیم می‌گیرد که پولش را در کجا سرمایه‌گذاری کند. او ادامه داد: ممکن است به آن «سفته‌بازی» یا «دستکاری قیمت» بگویند اما وقتی بیشتر فعالان بر ارزنده نبودن سهمی‌تاکید می‌کنند، سرمایه‌گذاری که آن سهم را می‌خرد، کار اشتباهی می‌کند و در صورت ریزش قیمت سهم، تاوانش را می‌دهد. کسی که سهم گرانی را می‌خرد، حتما می‌داند که چه کار می‌کند و خودش مسئول تصمیمش است.
مشکل اصلی ناآگاهی است
پاشایی با بیان اینکه به عقیده او اینگونه اتفاقات دستکاری قیمت محسوب نمی‌شود، گفت: من موافق سرمايه‌گذاري در سهامي كه بالاتر از ارزش ذاتي معامله مي‌شوند نيستم اما با بالا رفتن قيمت چنين سهامي نيز مشكلي ندارم چون کسی که سهم را با قیمت بالا می‌خرد، می‌داند که پول خود را کجا سرمایه‌گذاری می‌کند و ریسک آن را پذیرفته است. بقیه اگر معتقدند که با توجه به اطلاعات موجود، سهم نمی‌ارزد، مختارند که آن را نخرند. البته ممکن است خریدار آن سهم اطلاعات نهانی داشته باشد و اطلاعات همه فعالان با هم متقارن نباشد.او تاکید کرد که همه فعالان باید با تحلیل سرمایه‌گذاری کنند و کسی که بدون آگاهی و چشم‌بسته این کار را انجام می‌دهد، باید ریسک بالا را بپذیرد و آماده ضرر باشد. او ادامه داد: کسی که بدون آگاهی یک سهم با ارزندگی پایین اما با قیمت بالا می‌خرد، اگر یک سهم ارزنده هم بخرد باز هم ممکن است ضرر کند و فرقی نمی‌کند؛ چون او اصلا نمی‌داند که چه سهمی‌می‌خرد و برای چه به بازار آمده است.مدیر سرمایه‌گذاری تامین سرمایه نوین با اشاره به اهمیت منابع مالی مورد استفاده برای خرید و فروش سهم گفت: اگر عده‌ای بخواهند قیمت چنین سهمی‌را با استفاده از منابع صندوق‌ها يا سبدهاي مشتريان یا منابع حقوقی با ذینفع شدن اشخاص بالا ببرند،خیانت در امانت کرده اند اما اگر پول شخصی یک کد حقیقی باشد،ایرادی ندارد.نکته حائز اهمیت این است که بازار باید آگاهی و تحلیل داشته باشد.
نظر شما