صندوق‌های با درآمد ثابت دچار بحران شدند؟

صدای بورس- احسان حاجی علی اکبری، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ در گفت‌وگو با صدای بورس گفت: با توجه به ماهیت ریسک گریزی صندوق‌های با درآمد ثابت و بازدهی بالاتر اغلب آنها نسبت به بازدهی سپرده بانکی در سال‌های اخیر، این صندوق‌ها مقصد مطمئنی برای کسب بازدهی ثابت ماهانه از طرف آحاد افراد جامعه قرار گرفته است، اما اخیرا اخباری مبنی بر بازدهی منفی ماهانه در صندوق‌های با درآمد ثابت در اخبار و فضای مجازی منتشر شده و سبب نگرانی بعضی از سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها گشته است.
وی افزود: ماهیت اصلی صندوق‌های با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های بدون ریسک است. بنابراین دارایی‌های ریسکی نظیر سهام نباید به صورت فعالانه در صندوق‌ها قرار گیرد، اما حد نِصاب سرمایه‌گذاری در سهام در صندوق‌های با درآمد ثابت توسط سازمان بورس (نهاد ناظر)، در سال‌های اخیر دچار تغییرات بسیار زیادی شده و از کف ۵ درصدی در سال ۱۳۹۵ به ۱۵ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده که تامل برانگیز است.
حاجی علی اکبری عنوان کرد: ممکن است تبعات سقوط قیمت سهام نگرانی‌هایی در خصوص تعدادی از این صندوق‌ها ایجاد کرده باشد، اما اکنون که نسبت دارایی‌های پرریسک صندوق در بالاترین حالت به ۱۵ درصد کل دارایی‌های آنها می‌رسد و ریسک اساسی متوجه صندوق‌ها نیست یا حداقل این موضوع مختص تمام صندوق‌ها نبوده و نیست و نمی‌توان یک نسخه برای همه آنها پیچید.
مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ تصریح کرد: با توجه به بزرگی صندوق‌های با درآمد ثابت، افزایش حد نصاب سرمایه‌گذاری در سهام در این صندوق ریسک ناخواسته‌ای را به صندوق‌ها تحمیل می‌کند. این ریسک با خرید سهام از جیب افراد ریسک گریز به جیب افراد ریسک پذیر وارد می‌شود؛ چراکه دارایی سهام،برخلاف اوراق بدهی که معمولا بدون ریسک است، عمدتا یک دارایی ریسکی است.
وی بیان کرد: در سال ۱۳۹۹ اتفاق عجیبی رخ داد که وابستگی زیادی به افزایش حد نصاب صندوق‌های با درآمد ثابت و ضعف ذخایر صندوق‌ها داشت. بعضی صندوق‌های درآمد ثابت که مدیریت ریسک ضعیفی داشتند در شهریور و مهر آن سال قادر به پرداخت سود ماهانه نشدند. در اواخر سال ۱۳۹۹ تعدادی از صندوق‌ها که در موج اول اصلاح شاخص، مشکل پرداخت سود نداشتند، با حرکت شاخص از محدوده ۱ میلیون و ۶۰۰ به ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی دچار مشکل شدند و نتوانستند سود ماهانه را پرداخت کنند. در سال ۱۴۰۰ نیز مشابه چنین وضعیتی را شاهد هستیم و ممکن است باز هم این اتفاقات رخ دهد؛ بنابراین مساله غیرعادی نیست.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، این بخش از مشکلات ایجاد شده برای صندوق‌های با درآمد ثابت ناشی از ریسک‌های کلی اقتصاد است و به عملکرد این صندوق‌ها ارتباط چندانی ندارد. شاید به دلیل همین مشکلات باشد که در بدو تاسیس صندوق‌های با درآمد ثابت، بانک مرکزی مخالف تاسیس آنها بود. از طرفی سازمان بورس نیز در مواقع بحران تحت فشار است و چاره‌ای جز، حساب باز کردن روی منابع این صندوق‌ها ندارد. بنابراین با توجه به استفاده از زیرساخت‌های بازار سهام، افزایش حد نصاب خرید سهام در صندوق‌ها از دید سازمان بورس کاملا طبیعی است.