تورم پدیده‌ای پولی است که در اثر کاهش ارزش پول کشور ایجاد میشود هر زمانی که شاخص قیمت مصرف کننده بالا می رود این درصد به عنوان تورم برشمرده می شود درست است که این شاخص، شاخص تورم قلمداد میشود اما شاخص مصرف کننده هم به دلایلی می‌تواند بالارفته باشد برای مثال در حال حاضر در اروپا هزینه انرژی بالارفته است و در نتیجه تولید محصولات گران‌تر شده و سبد مصرف مصرف کننده با قیمت بالاتری به دستش خواهد رسید بنابراین شاخص مصرف کننده گزارش می‌دهد که قیمت سبد مصرف افزایش پیدا کرده است.
در اینکه آیا این پدیده تورم است و یا در اثر افزایش هزینه تولید یا قیمت برخی کالاها افزایش پیدا کرده است دونکته وجود دارد یکی پدیده اقتصادکلان و بعد پدیده پولی و گرانی که در واقع یک پدیده اقتصاد خرد است و مربوط به افزایش هزینه‌های تولید و یا در واقع سبد مصرف برخی از کالاهاست. به تمامی افزایش شاخص مصرف کننده تورم گفته می شود در حالی که این کاملا نادرست است بنابراین اگر نیاز به درمان است باید در ابتدا علت آن را بشناسیم که افزایش قیمت مصرف کننده از کجا نشات می‌گیرد؟ از تورم و یا در حقیقت کاست پوش که نشان دهنده برخی هزینه‌های دیگر است این‌ها دو عامل مختلف هستند که به اصطلاح باعث افزایش تب میشود که درمان‌های مختلفی دارد. تورم‌های کاست پوش و یا افزایش شاخص قیمت مصرف کننده که از سمت هزینه‌ها وارد می شود معمولا موقتی است و افزایش نقدینگی برای دوره‌های طولانی باقی می‌ماند و اثر انباشتی دارد که در طول زمان بیشتری نیز مشاهده خواهیم کرد.
تورم در کشور ما به صورت مزمن و بلند مدت بالغ بر ۲۴ درصد بوده و در سال‌های اخیر به صورت نقطه به نقطه بالای ۵۰ درصد هم رسیده است
(در سال ۱۳۷۴ تجربه آن را داشتیم) که ناشی از افزایش نقدینگی است، این افزایش از دو نقطه متاثر میشود در ابتدا کسری بودجه دولت که از طریق منابع بانک مرکزی ایجاد میشود و بخش دوم افزایش نقدینگی بر اثر مکانیسم خلق درون زای نقدینگی در نظام بانکی است هر دوی این‌ها در طول سنوات گذشته تاثیر داشتند و هر چه به جلو آمدند سهم خلق درون زای نقدینگی در افزایش نقدینگی در سطح نظام بانکی بانک‌های تجاری ما بیشتر شده است در سال‌های قبل از انقلاب بیشتر کسری بودجه دولت پولی بود که منجر به افزایش نقدینگی می‌شد. درمان هر کدام از این موارد مستلزم راهکاری جداگانه است تا بتوان تورم را کنترل کرد، درمورد افزایش هزینه‌های دولت و پولی شدن آن باید دانست که هیچ راه پولی پایداری برای جبران کسری بودجه دولت وجود ندارد حتی اگر کشوری پیشرفته با سرمایه زیاد هم بودیم که ارزش افزوده اقتصاد قابل توجه بود صرف جبران هزینه‌های دولت و صرف جبران کسری بودجه دولت با مکانیسم اوراق می‌شد که البته چنین شرایطی در کشور ما حاکم نیست و عده ای به اشتباه چنین تجویزهایی را انجام می دهند که دولت اوراق بفروشد، دولت باید برای حل آن هزینه‌های خود را کاهش دهد و به شکل بی رحمانه‌ای عمده هزینه‌های دولت باید کاهش پیدا کند.
-
رضا اعلایی - اقتصاددان
نظر شما