این موضوعی نیست که دولت نتواند آن را پیش‌بینی کند؛ به خصوص آن که بسیاری از کارشناسان در همان زمان نسبت به بی‌اثر بودن این جابجایی هشدار داده بودند اما دولت با این تصور که این جابجایی می‌تواند بازار را با کاهش تنش روبه‌رو سازد و اقدامات بعدی فرزین معجزه خواهد کرد، دست به این تغییر زد.
بدون شک صالح آبادی و تیم او برای کنترل بازار ارز ضعیف و بی‌تجربه بودند، اما فرزین هم قرار نیست تخم دو زرده بگذارد؛ چراکه اولا حجم نقدینگی در کشور با روند فزاینده بسیار وحشتناکی روبه‌رو شده به طوری که در مقایسه با پنج سال گذشته ۳۰۰ درصد رشد کرده است و از هزار و ۵۰۰ تریلیون تومان در آغاز سال ۹۷ به نزدیکی ۶ هزار تریلیون تومان در ماه‌های اخیر رسیده است.
در همین مدت تحریم‌های مجدد آمریکا و خروج ترامپ از برجام باعث افت دلارهای نفتی و بروز مشکلات متعدد در بازگشت ارز ناشی از صادرات غیرنفتی در خلال سال‌های اخیر شد و این در حالی است که رکود اقتصادی دوران کرونا و افت بسیاری از کسب و کارها مانند حوزه‌های گردشگری و همچنین خروج سرمایه از کشور که طبعا به صورت ارزی است و بسیاری موضوعات دیگر همگی باعث شده تا بازار ارز به یکی از شکننده‌ترین بازارها در کشور تبدیل شود.
این در شرایطی است که بروز کسری بودجه‌های گسترده و عبور از خط قرمزهای مهار این آسیب مالی باعث تنزل بسیار شدید ارزش پول ملی شده است. به عنوان مثال، هرچند برآورد دقیقی از چاپ پول بدون پشتوانه در کشور وجود ندارد اما این رقم هر ساله با رشد دو رقمی روبه‌روست و به یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای تامین کسری بودجه تبدیل شده است.
در عین حال دولت در خلال سال‌های اخیر و البته در دوره‌های گذشته نیز بخش‌هایی از کسری بودجه را از محل رشد قیمت ارز تامین مالی کرده است و به عبارتی رشد ارز وضعیتی خودخواسته دارد. این در حالی است که اصرار دولت به سامانه نیما و خرید ارزهای صادرات بر اساس قیمت‌های پایین‌تر از قیمت‌های بازار آزاد و شل و سفت کردن شیر تزریق ارز به بازار به مدلی برای تامین ریال مورد نیاز دولت تبدیل شده است. در چنین فضایی فرقی نمی‌کند صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی باشد یا فرزین و همگی در همان مسیری حرکت خواهند کرد که وضعیت اقتصادی کشور و روش‌های گذشته دیکته می‌کند.
فرزین با شعار تثبیت ارز روی کار آمد و از زمانی که او بر صندلی بانک مرکزی تکیه زده ۱۰ درصد قیمت هر دلار آمریکا افزایش یافته است. این در حالی است که فرزین می‌گفت سیاست‌هایی مثل تثبیت نرخ دلار نیما روی ۲۸۵۰۰ تومان برای واردات تمام کالاهای اساسی و مواد اولیه و ماشین‌آلات، کوچک کردن بازار ارز آزاد، دریافت ارز بدون صف، نرخ تابلو و ثبت‌نام برای صرافی‌ها، ثبات ارزی، مداخله و نرخ‌سازی در بازار معاملات آزاد در نهایت بازار ارز را به تعادل خواهد رساند.
حالا قیمت ارز در لحظه تنظیم این گزارش دوباره از ۴۳ هزار و ۴۰۰ تومان عبور کرده است و این در حالی است که کارشناسان معتقدند قیمت واقعی دلار در حدود ۴۰ هزار تومان است و اگر همه موضوعاتی که فرزین تلاش می‌کند رعایت کند، موفقیت آمیز باشد قیمت دلار پایین‌تر از این رقم نخواهد بود. در حال حاضر نیز بر اساس اعلام بانک مرکزی، معاملات بازار متشکل ارز ایران در ۷ روز هفته انجام خواهد شد. طبق اعلام بانک مرکزی، بازار متشکل معاملات ارزی تا اطلاع ثانوی، همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۹ فعال است.
با تغییر سیاست ارزی بانک مرکزی و حذف دلار توافقی از معاملات بازار متشکل ارزی، نرخ فروش ارز به صورت اسکناس توسط صرافی‌ها در سایت بازار متشکل معاملات ارز ایران اعلام میشود و این در حالی است که کارشناسان معتقدند این سیاست‌ها مانند یک شوک یا یک مُسکن موضعی عمل می‌کنند و طولی نمی‌کشد بازار دوباره بی توجه به این تصمیمات به مسیر خود ادامه می‌دهد. واقعیت آن است که بانک مرکزی دیگر مانند گذشته روی بازار ارز تسلطی ندارد و این بازار بیش از بانک مرکزی در اختیار صاحبان میلیاردها دلار ارزی است که در خلال سال‌های اخیر آن را از چرخه خارج و با عملیات سفته‌بازی روی ارز، بازار را در اختیار گرفته‌اند و تا زمانی که دولت نتواند ارز کافی تامین کند، آش همان است و کاسه همان!
- شماره ۴۸۱ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما