برندگان نوبل اقتصاد

گرچه از نظر فنی در مجموعه جوایز نوبل قرار نمی‌گیرد، اما دریافت‌کنندگان این جایزه را «برنده جایزه نوبل اقتصاد» می‌نامند.

امروزه این جایزه از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم به برندگان اهدا می‌شود. تاکنون ۵۴ جایزه نوبل اقتصاد به ۹۱ اقتصاددان از سراسر جهان تعلق گرفته است که اقتصاددانان آمریکایی با بیش از ۶۰ جایزه، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
در شماره‌های قبل، با تعدادی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد آشنا شدید. در این شماره نیز به معرفی موریس آله، اقتصاددان فرانسوی برنده نوبل اقتصاد در سال ۱۹۸۸ میلادی می‌پردازیم. او به دلیل مشارکت در توسعه تئوری بازارها و استفاده بهینه از منابع موفق به دریافت این جایزه شد.

موریس آله
موریس فلیکس چارلز آله، فیزیکدان و اقتصاددان فرانسوی در می ۱۹۱۱ در پاریس به دنیا آمد. او به همراه جان هیکس (اقتصاددان بریتانیایی، او را یکی از اثرگذارترین اقتصاددانان سده ۲۰ میلادی می‌دانند) و پاول ساموئلسون (نخستین آمریکایی برنده جایزه نوبل اقتصاد) تئوری بازارها و استفاده بهینه از منابع را توسعه داد و به همین دلیل در ۱۹۸۸ موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. حوزه‌های تخصصی او که به مکتب اقتصادی والراس تعلق داشت، اقتصاد کلان و اقتصاد رفتاری بود.
موریس آله پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده پلی‌تکنیک و دریافت مدرک دکترا، از ۱۹۴۴ به عنوان استاد اقتصاد در دانشگاه PSL و از ۱۹۴۶ در مقام مدیر در مرکز تحلیل اقتصادی شروع به کار کرد. او همچنین در ۱۹۴۹ موفق به دریافت مدرک دکترای مهندسی از دانشکده علوم دانشگاه پاریس شد. پس از آن در موسسات و دانشگاه‌های مختلف شروع به تدریس کرد.
نخستین کارهای آله او را به سمت علوم بتن و آزمایش‌های فیزیک بنیادی سوق داد که در این زمینه نوشته‌های متعددی را منتشر کرد. او پس از سفر به آمریکا در سال ۱۹۳۳ یعنی زمانی که این کشور درگیر رکود بزرگ اقتصادی بود، به اقتصاد تمایل پیدا کرد.
موریس آله گفته است، ابتدا تحت تاثیر آثار اقتصاددانانی همچون لئون والراس، ویلفردو پارتو و ایروینگ فیشر قرار گرفت. او تمایلی نداشت که به زبان انگلیسی بنویسد یا آثارش را به این زبان ترجمه کند، به همین دلیل ایده‌هایش زمانی شهرت یافت که اقتصاددانان مستقل انگلیسی‌زبان آثارش را به این زبان ترجمه کردند.
آله در مراسم افتتاح انجمن مونت پلرین (سازمان بین‌المللی متشکل از اقتصاددانان، فلاسفه، تاریخ‌دانان، روشنفکران و رهبران تجاری) حضور یافت اما تنها شرکت‌کننده‌ای بود که از امضای بیانیه پایانی خودداری کرد. در پایان جنگ جهانی دوم، بسیاری از اقتصاددانان فرانسوی همچون ژرار دبرو، ژاک لسورن، ادموند مالینوو و مارسل بواته از ایده‌ها و نوشته‌های موریس آله تاثیر پذیرفتند.
پاول ساموئلسون درباره او گفته است: اگر نوشته‌های آله پیش از اینها به زبان انگلیسی ترجمه شده بود، نسلی از تئوری‌های اقتصادی در مسیر متفاوتی قرار گرفته بودند. جایزه نوبل اقتصادی باید پیش از این به او اعطا می‌شد. همچنین اسار لیندبک، رئیس کمیته انتخاب جایزه نوبل اقتصاد درباره آله گفته است: در جهان تحلیل اقتصادی، آله یک غول است.
آثار موریس آله به عنوان نویسنده پژوهش‌های اقتصادی تئوریک و کاربردی، بر توسعه اقتصادی ریاضی به ویژه در حوزه‌های تئوری تعادل عمومی، تئوری سرمایه، تئوری تصمیم و سیاست پولی متمرکز بود. پژوهش‌های نظری موریس آله درباره ریسک، به عنوان کسی که در تحلیل‌های پولی کلان‌اقتصادی پیشگام بود، اعتبار زیادی دارد. این پژوهش‌ها در ‌پارادوکس مشهور او یعنی «هرچه ریسک کمتر باشد، معامله‌گران بیشتری می‌گریزند» نمود پیدا کرده است. پژوهش‌های او همچنین در حوزه‌های دیگری همچون نقش بانک‌های مرکزی و قیمت‌گذاری خدمات عمومی نیز پیشرو بوده است.
گرچه آله در انجمن مونت پلرین عضو بود اما معتقد بود که بین لیبرالیسم و سوسیالیسم قرابت وجود دارد. او در این زمینه گفته است: «برای لیبرال واقعی و سوسیالیست واقعی، تا زمانی که اهداف اصلی آنها یعنی کارآمدی و عدالت محقق شود، اهمیت چندانی ندارد که ابزار تولید خصوصی باشد یا عمومی».

• علی دانیال - روزنامه‌نگار
• شماره ۴۹۱ هفته نامه اطلاعات بورس