رتبه بندی، جایگزین وثایق و تضامین

تا به حال حجم بازار بدهی در بازار سرمایه چندان قابل توجه نبوده است، علی رغم اینکه حجم آن در بازار سرمایه جهانی شاید دو تا سه برابر حجم سهام بازارهای کشورهای توسعه یافته در دنیا باشد اما در کشور ما این اتفاق نیفتاده است، به این دلیل که اولا جوان است، دوم نبود زیرساخت‌ها و سوم بالا بودن نرخ ضمانت و پیچیده بودن تامین مالی و چهارم ناآشنا بودن بنگاه‌های اقتصادی با آنها در ایران است.

در حال حاضر نرخ تامین مالی برای اکثر شرکت‌ها بین ۳۳ تا ۳۴ درصد تمام می‌شود و از نرخ بدهی بانک‌ها کمی بالاتر است ولی با توجه به اینکه سقف تامین مالی بانک‌ها بسته است و در حال حاضر مشکلات تسهیلات دهی دارند شاید برای خیلی از بنگاه‌های اقتصادی که نیازمند تامین مالی هستند توجیه داشته باشد.
دولت یکی از مهمترین بازیگران این بخش است که باید به نوعی بازتأمین کرده و بدهی‌های گذشته را نیز پرداخت کند و از طریق تامین مالی جدید و در قالب اسناد خزانه، اوراق مشارکت و تامین مالی، صکوک و اجاره و... اقدام به انتشار اوراق بدهی کند، ولی علیرغم اینکه بازار ظرفیت انتشار اوراق بدهی بیشتری دارد، ظرفیتش محدود است. بیشتر فعالان بازار سرمایه ترجیح می‌دهند در حال حاضر اوراق مالکیتی داشته باشند و جریان نقدینگی تحت بازار سرمایه با رونق بازار سرمایه اتفاق می‌افتد. بازار گنجایش تامین ارقام بالاتر از این که تاکنون وجود داشته را ندارد و اگر اتفاق بیفتد دچار مشکل شده و نقدینگی از بازار سرمایه خارج خواهد شد.
بحثی که در آینده می‌تواند برای انتشار اوراق مورد توجه قرار گیرد چه اوراقی که توسط دولت و چه غیر آن منتشر می‌شود، بحث رتبه بندی است که به نوعی مغفول مانده است. علیرغم اینکه بحث رتبه بندی در دنیا به نوعی جایگزین وثایق و تضامین سنگین شده است و درصورتی که شرکت‌ها، بنگاه‌های اقتصادی و تامین‌مالی کنندگان از رتبه خوبی برخوردار باشند می‌توانند با نرخ‌های پایین‌تری تامین مالی کنند.

• حمید میرمعینی - کارشناس بازار سرمایه
• شماره ۵۰۱ هفته نامه اطلاعات بورس