به گزارش صدای بورس، شرکت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه ایران در نیمه دوم سال ۱۳۴۶ (بر پایه‌ی قانون تصویب شده توسط مجلس شورای ملی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۵) تاسیس شد و با ورود سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی و در ادامه شرکت نفت پارس رسما فعالیت خود را آغاز کرد. بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۴۰۲ به بورس تهران تغییر نام داده. بورس تهران بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. شرکت بورس تهران تحت نظارت مستقیم سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد و بعد از شورای عالی بورس و سازمان بورس اوراق بهادار در کنار شرکت‌های فرابورس ایران، سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه، بورس کالای ایران، بورس انرژی ایران و مدیریت فناوری بورس ارکان بازار سرمایه ایران را تشکیل می‌دهند. ماموریت تعریف شده برای این شرکت، ایجاد بازاری منصفانه، کارآمد و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان به‌منظور ایجاد ارزش افزوده برای ذی‌نفعان است. در رابطه با فعالیت‌های این شرکت با محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
* وضعیت اجرای حاکمیت شرکتی ناشران به کجا رسیده است؟
دستورالعمل جدید حاکمیت شرکتی در تاریخ ۱۸/۷/۱۴۰۱ توسط هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار به تصویب رسید و برای اجرا به ناشران بورسی ابلاغ شد. پس از آن، پیگیری‌های متعددی در مورد چگونگی اجرای دقیق این دستورالعمل انجام شد. بررسی‌ها نشان داد که دستورالعمل نیازمند به‌روزرسانی است و بدین منظور جلسات متعدد کارشناسی برگزار شد و در نتیجه این جلسات، دستورالعمل حاکمیت شرکتی ناشران ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار دو بار در تاریخ‌های ۱/۱۲/۱۴۰۱ و ۲۳/۵/۱۴۰۲ مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت. مصوبات فوراً به ناشران ابلاغ شد و هم‌اکنون ناشران در حال اجرای اصول حاکمیت شرکتی مطابق آخرین اصلاحیه دستورالعمل حاکمیت شرکتی هستند. جزئیات مربوط به چگونگی اجرای این دستورالعمل توسط هر ناشر از طریق هیأت مدیره هر شرکت در گزارش تفسیری مدیریت و گزارش فعالیت هیأت مدیره هر شرکت برای عموم افشاء میشود. همچنین حسابرس نیز در همین گزارش‌ها بر اساس چک لیست حاکمیت شرکتی اقدام به اظهار نظر در مورد اجرای مفاد دستورالعمل حاکمیت شرکتی می‌کند. پس از اجرای دستورالعمل حاکمیت شرکتی توسط ناشران، نیاز به رتبه‌بندی شرکت‌ها در حوزه حاکمیت شرکتی امری ضروری به نظر می‌رسد. در این خصوص پس از انجام بررسی‌های مورد نیاز، پیش‌نویس دستورالعمل رتبه‌بندی شرکت‌ها در حوزه حاکمیت شرکتی و امتیازدهی به ناشران تدوین شد. این دستورالعمل در حال حاضر در انتظار بررسی نهایی و تصویب توسط هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق قرار دارد. پس از تصویب این دستورالعمل، جزئیات مربوطه به اطلاع عموم خواهد رسید.
* در زمینه ورود هلدینگ‌های تازه وارد توضیح دهید.
بورس تهران در سال ۱۴۰۲ تلاش مستمری برای ورود هلدینگ‌ها به بورس انجام داد که در نتیجه آن فرآیند پذیرش ۱۱ شرکت هلدینگ در بورس تهران انجام شد. از بین این هلدینگ‌ها، دو شرکت در بورس تهران عرضه اولیه شدند و یک شرکت نیز از فرابورس ایران به بورس تهران منتقل شد. باقی شرکت‌ها در حال طی مراحل لازم برای عرضه هستند به عبارت دیگر سه شرکت در جریان عرضه اولیه، چهار شرکت در جریان درج و یک شرکت در جریان طرح در هیأت پذیرش در حال سپری کردن فرآیندهای مورد نیاز هستند.
* دلیل تعلیق تجدید ارزیابی بورس تهران چه بود؟
تجدید ارزیابی بورس تهران تعلیق نشده است بلکه انجام فرآیند آن نیازمند اخذ پایان‌کار ساختمان بورس تهران است. معاونت حقوقی و پشتیبانی شرکت بورس در حال پیگیری امور برای دریافت پایان کار هستند. پس از دریافت آن، سایر اقدامات مورد نیاز برای انجام تجدید ارزیابی انجام خواهد شد.
* مراجعه شرکت‌ها برای تأمین مالی از بورس چگونه است؟
در حال حاضر تأمین مالی شرکت ها در بورس تهران از طریق عرضه اولیه سهام، انتشار انواع اوراق بدهی، انتشار اوراق تبعی، پذیره نویسی شرکت پروژه و پذیره نویسی صندوق های زمین و ساختمان و صندوق‌های املاک و مستغلات امکان‌پذیر است. شایان ذکر است با راه اندازی بازار سرمایه گذاری حرفه ای در بورس تهران در سال جاری، علاوه بر روش های سنتی، تأمین مالی از طریق پذیره نویسی شرکت های پروژه، صندوق های خصوصی و صندوق‌های جسورانه نیز فراهم شده است. برای تسهیل دسترسی شرکت‌ها به دستورالعمل‌ها و فرم های مربوطه، تمام اطلاعات مورد نیاز در تارنمای شرکت بورس تهران بارگزاری شده و شرکت‌ها با مراجعه به آن می‌توانند به آخرین مستندات دسترسی یابند. علاوه بر این شرکت‌ها می توانند با تماس با واحد پذیرش و واحد ابزارهای نوین مالی بورس تهران اقدام به اخذ مشاوره و راهنمایی در مورد هر یک از روش‌های تأمین مالی کنند.
* در رابطه با بازارهای قرارداد آتی توضیح دهید.
با راهبری بورس تهران و همکاری شرکت‌های مدیریت فناوری بورس تهران، سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت‌های OMS، زیرساخت‌های مورد نیاز راه‌اندازی قراردادهای آتی تک نماد از جمله زیرساخت‌های تسویه روزانه، سرویس ارائه اطلاعات تسویه روزانه به شرکت‌های کارگزاری، انجام معاملات، سرویس ارائه اطلاعات نمادها به شرکت‌های OMS، نرم‌افزار آنلاین در شرکت‌های OMS، ثبت حسابداری تسویه روزانه در بک‌آفیس شرکت‌های کارگزاری و تسویه نهایی در تاریخ ۱۷ خردادماه ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسید و بورس تهران به طور رسمی از قرارداد آتی تک نماد در بازار مشتقه رونمایی کرد. این ابزار بر روی سه نوع متفاوت از دارایی‌های پایه، شامل سهام، صندوق‌های قابل معامله و اوراق بدهی به بازار ارائه شده است. با وجود نوپا بودن ابزار یادشده در بازار مشتقه بورس تهران، حجم و ارزش معاملات قراردادهای آتی تک نماد از ابتدای راه‌اندازی تاکنون رشد مناسبی کرده‌اند و پیش‌بینی میشود با آشنایی هرچه بیشتر فعالان بازار با این ابزار و نحوه استفاده از آن برای رفع نیازمندی‌ها در حوزه پوشش ریسک، شاهد افزایش حجم معاملات و عمق بازار باشیم. همچنین به منظور کمک به رونق معاملات بازار آتی تک نماد، کتابچه آموزشی بازار آتی و فیلم آموزشی ساختار بازار توسط بورس تهران تهیه شده و در دسترس فعالان قرار گرفته است. علاوه بر این اقدامات توسعه‌ای در حوزه مقررات و نرم‌افزار در دست بررسی قرار دارد. به عنوان نمونه در حوزه مقررات، تعیین و ابلاغ ضرایب وجوه تضمین قراردادهای آتی مبتنی بر اوراق بدهی با همکاری شرکت سپرده‌گذاری اخیراً نهایی شد. همچنین امکان‌سنجی فراهم نمودن راهبردهای معاملاتی بین سررسیدهای قرارداد آتی و بین قراردادهای آتی و اختیار معامله مطالعات در حال انجام است.
* یکی از دغدغه‌های سهامداران بازارگردانی سهام شرکت‌هاست، در این خصوص رویه مدون و مشخص وجود ندارد. در این باره توضیح دهید.
در حوزه بازارگردانی، دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در تاریخ ۱۸/۰۵/۱۴۰۰ به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید و برای اجرا ابلاغ شد. علاوه بر این دستورالعمل، مصوبه های متعددی نیز در ارتباط با فعالیت بازارگردانی به تصویب رسیده است. بر این اساس مفاد مقررات مصوب، وظایف هر یک از ارکان بازار سرمایه از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار، بورس ها، صندوق های اختصاصی بازارگردانی، ناشران و سهامداران عمده در فرآیند بازارگردانی نمادهای پذیرفته شده در بورس به صورت شفاف تصریح شده است.
از دیگر سو، طبق دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، نحوه بازارگردانی از جنبه‌های مختلف عملیاتی، سفارش‌گذاری، معاملاتی، نظارتی و حقوقی به صورت دقیق تعیین شده و این فعالیت از ابعاد مختلف دارای رویه مدون و مشخص است. به عنوان نمونه، در مواد ۱۲ الی ۱۸ این دستورالعمل الزامات سفارش‌گذاری و معاملاتی بازارگردان، مواد ۲۷، ۲۸ و ۳۰ اقدامات نظارتی و حقوقی به صورت دقیق بیان شده است. مفاد دیگر این دستورالعمل مربوط به سایر جزئیات مرتبط به رویه اجرایی فعالیت بازارگردانی است. در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که دستورالعمل فعلی بازارگردانی با بهره‌گیری از مطالعات گسترده بورس تهران در مورد سازوکار بازارگردانی در سایر بورس‌های اوراق بهادار تدون شده است. علاقمندان می‌توانند با مراجعه به تارنمای بورس تهران، گزارش‌های مربوط به بازارگردانی مانند گزارش آسیب شناسی بازارگردانی در بازار سرمایه ایران با بررسی تطبیقی روش‌های بازارگردانی در بورس‌های دنیا و گزارش الزامات بازارگردانی سهام در بورس‌های اوراق بهادار را دریافت و مطالعه کنند.
* بحث عرضه اولیه سهام در بورس‌های دنیا فارغ از شرایط بازار سهام انجام میشود اما در ایران شاهد نوسان آن با توجه به شرایط بازار هستیم.
در تمام بازارهای سرمایه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، شرایط بازار بر تصمیم ناشر برای عرضه موثر است. در بورس‌های دنیا چنانچه بازار سرمایه شاهد بحران یا شرایط نزولی باشد، احتمال استقبال اندک سرمایه‌گذاران از عرضه اولیه یا کشف قیمت پایین در عرضه اولیه بالا می‌رود. به همین دلیل است که عموماً شرکت‌ها شرایط بازار را برای عرضه در نظر می‌گیرند و تمایل اندکی برای عرضه در شرایط نامساعد بازار دارند زیرا علاوه بر موارد یاد شده، ممکن است عرضه با شکست مواجه شود و شرکت نتواند در عرضه اولیه به میزان مورد نیاز سهام بفروشد. بدیهی است شرکت‌ها در بازار سرمایه ایران نیز شرایط بازار را برای عرضه در نظر می‌گیرند تا بتوانند با قیمت بالاتری دارایی خود را به فروش برسانند.
* دستاوردهای بورس در خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان چه‌بود؟ چه اقداماتی در این خصوص شده است؟
در سال ۱۴۰۲ فرآیند پذیرش ۱۳ شرکت دانش بنیان در بورس تهران در حال انجام بوده است. در این خصوص یک شرکت در بورس تهران عرضه اولیه شده است. همچنین یک شرکت نیز در جریان عرضه اولیه قرار دارد. چهار شرکت دانش بنیان در جریان درج و هفت شرکت در جریان طرح در هیأت پذیرش و در حال سپری نمودن فرآیند مربوطه هستند. علاوه بر این به منظور تسریع پذیرش شرکت های دانش بنیان و مرتبط با اقتصاد دیجیتال به بورس تهران، پیوست شماره ۷ دستورالعمل پذیرش در سال جاری اصلاح شد.
- علیرضا نجفی - خبرنگار
- شماره ۵۳۲ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما