تردید سهامداران

به گزارش صدای بورس ،بورس در فروردین ۱۴۰۲ رشد قابل توجهی داشت و بر خلاف ۱۴۰۱ که با خروج سنگین حقیقی مواجه بودیم، ورود پول ۹ همتی داشتیم. این اتفاق از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده بود و تا اواسط اردیبهشت ماه نیز ادامه پیدا کرد اما پس از اتفاقاتی که رخ داد همچون بحث قیمت‌گذاری دستوری پالایش‌ها و پتروشیمی‌ها و همچنین رانت گسترده اطلاعاتی از ۱۷ اردیبهشت شاهد خروج پول بودیم و این خروج در تمام ماه‌های بعد به جز آذرماه و اسفندماه تداوم داشت. در نهایت مجموعا در سال ۱۴۰۲ شاهد خروج بیش از ۳۸ همت خروج نقدینگی از بازار سرمایه بودیم. فروردین ۱۴۰۳ نیز بازار سرمایه در حالت متعادل بود اما شنبه ۱۸ فروردین شاهد خروج ۱.۲ همتی حقیقی‌ها بودیم.

از مهمترین اتفاقات فروردین هدف موشک قرار گرفتن کنسولگری ایران در دمشق بود که به شهادت سرداران سپاه منجر شد، پس از آن و با تهدیدهای جمهوری اسلامی برای تلافی، بیم جنگ در منطقه بیشتر و اثر آن بر بازار سرمایه ایران و رژیم صهیونیستی به وضوح مشخص شد.
در بازارهای موازی شاهد رشد چشمگیری بودیم و از ۱۹ فروردین ۱۴۰۲ تا ۱۹ فروردین ۱۴۰۳ دلار از ۵۰ هزار و ۵۰۰ تومان در تاریخ مشابه سال قبل به ۶۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسید و ۲۸ درصد افزایش نرخ داشت، یورو نیز از ۵۵ هزار و ۲۸۰ تومان به ۷۰ هزار و ۵۸۳ تومان رسید و ۲۷.۷ درصد رشد داشت، طلا از ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسید و افزایش ۴۱.۲ درصدی پیدا کرد، سکه هم با رشد بسیار زیادی از ۲۸ میلیون تومان به ۴۳ میلیون تومان رسید که نشان دهنده رشد ۵۳.۲ درصدی آن است.
در این میان اما بازار سرمایه با رشد تنها ۱.۴۸ درصدی کمترین بازدهی را از سایر بازارها داشت و به شدت عقب مانده است. این درحالی است که با توجه به افزایش نرخ دلار انتظار می‌رود بورس نیز رشد چشمگیری داشته باشد.
با بررسی وضعیت ورود و خروج پول حقیقی از سال ۱۴۰۱ تا امروز شاهدیم که به طور کل هرسال خروج پول داشته ایم به طوری که از ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ به ترتیب ۴۵ و ۳۸ همت خروج پول داشته ایم. به این ترتیب در این ۲ سال مجموعا بیش از ۸۳ همت نقدینگی از بازار سرمایه خارج شده است. همچنین از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا ۱۹ فروردین ۴/۱ همت خروج را شاهد بودیم.

نیاز به بازار عمیق‌تر
فرهاد رمضان - کارشناس بازار سرمایه: با توجه به کاهش‌های اخیر بورس می‌توان گفت انتظارات و نگاه سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه تغییر کرده است. لازم به ذکر است که باید بین اشخاصی که نگاه بنیادین به بازار دارند و اشخاصی که در سال‌های اخیر با نگاه کوتاه مدت وارد بازار سرمایه شدند تفاوت قائل شد، زیرا بین دو گروه انتظارات و دیدگاه‌ها با هم بسیار متفاوت است.
اگر با پیش فرض‌های محتمل نگاه کلی به بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ داشته باشیم مشخص است اتفاقاتی همچون مسائل سیاسی، منطقه‌ای و ... که در سال ۱۴۰۲ بر بازار سرمایه موثر بوده، تاثیر خود را بر بازارها و کالاهای دیگر نیز در سال جدید خواهدگذارد و قاعدتا می‌تواند بر صنایعی که متاثر از قیمت‌های جهانی هستند همچون فولاد، سنگ آهن، ‌ مشتقات و فراورده‌های پتروشیمی و گاز و ... بگذارد. درحال حاضر شاهدیم بازار مسکن، خودرو و فلزات گران‌بها در سال ۱۴۰۲ رشد داشته‌ و شاید انتظار رشد مجدد این بازارها خیلی دور از انتظار نباشد. البته تنها بازاری که از این عرصه تغییرات قیمتی جامانده است بازار سرمایه است. اثرات قیمتی و بنیادین ناشی از فرازونشیب بازارهای موازی در بازار سرمایه هنوز به درستی مستهلک و اثرگذار نبوده است. این نگاه که بازار سرمایه می‌تواند با احتمال بالایی در بلند مدت جایگاه مناسبی برای سرمایه‌های سرگردان و غیر مولد باشد بیش از پیش وجود دارد.
در سالیان گذشته از محل سودهایی که اشخاص حقیقی و حقوقی از محل بازارهای موازی داشتند می‌توان به سوی بازار سرمایه به جهت توزیع ریسک و مهار کاهش ارزش پول نسبت به انتظارات تورمی قرار گیرد. به نظر می‌رسد بازار سرمایه سال ۱۴۰۳ می‌تواند جایگاه خود را در میان سایر بازارهای مالی داشته باشد. یکی از ریسک‌های بازار سرمایه و سایر بازارها نوسان قیمت ارز و قیمت جهانی کالاها است. این موضوع سال جاری برای شاخص بورس و سایر بازارها مشکل ساز خواهد بود و باید حل شود زیرا اصلی ترین ریسک بازارسهام همین موضوع است.
مساله بعدی قوانین، دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های خلق‌الساعه بوده و پس از آن تسریع در اجرای افزایش سرمایه و کاهش زمان بسته بودن نمادها است که بسیاری از فعالان بازار با آن مشکل دارند زیرا تحلیل‌های آنها را به چالش می‌کشد. گزارش دهی و شفاف سازی نیز از مسائل مورد اهمیت است. با توجه به لزوم توسعه و تجهیز بازار سرمایه در کنار توسعه خدمات لازم است سازمان بورس و اوراق بهادار عمق بازار سرمایه را بیشتر کند تا با هر اتفاق و شایعه‌ای بازار دچار شوک و اثر تکانه بر روی قیمت‌های سهام موجود نشود.

خروج پول در سال ۱۴۰۳ ادامه دارد؟
حامد ستاک- مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری سعدی: به طور کلی سرمایه یکی از پدیده‌هایی است که به شدت نسبت به ریسک حساس بوده و آستانه تحمل پایینی نسبت به ریسک دارد و هر وقت احساس کند ممکن است روند کاهشی باشد و آن سودی که مورد نظر هست محقق نمی‌شود از آن محیط خارج می‌شود.
بازار سرمایه مدتی است دچار این مشکل شده که علیرغم ارزندگی که به جهت رشد قیمت‌ در سایر بازارها وجود دارد، سهامداران و سرمایه‌گذاران حاضرند به هر قیمتی از این بازار خارج شوند زیرا توانایی تحمل این سطح از ریسک را ندارند و به طرف بازارهایی که ریسک و نبود اطمینان نقش کمتری در آنها دارد یا این موضوعات باعث رشد آنها می‌شود مثل دارایی‌های ثابت، ارز و بازار طلا می‌روند.
خروج پول از بازار سرمایه دستورالعمل خاصی ندارد به طور کل اگر رونق در بازار باشد انواع شاخص‌هایی که برای بازارها تعریف می‌شود وقتی صعودی باشند سرمایه و نقدینگی به این باور می‌رسد که باید وارد فضای بازار شود و سود کند، وقتی شاخص‌ها و موضوعات مختلفی که به بازار سرمایه مربوط می‌شود روند نزولی را نشان می‌دهد یا عقب ماندگی از سایر بازارها را در دل خود نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران لزومی نمی‌بینند که خود را به ماندن در بازار سرمایه ملزم کنند و وارد سایر بازارها از جمله هر بازاری که جذابیت بیشتری داشته باشد همچون بازار سپرده، بازار دارایی‌های ثابت و ... می‌شوند به همین مناسبت نمی‌توانیم بگوییم که چه کار باید کرد؟ بازارگردان‌های متعهد و متخصص می‌توانند به تلطیف این روند صعود و نزول کمک کنند ولی باید فضای کلی مناسبی باشد تا اینکه به بازار سرمایه امیدوار باشیم تا رفتارها به شکل منطقی تری رخ دهد.
تمام فاکتورهای رشد در بازار سهام وجود دارد ولی این عدم اطمینانی که بین سرمایه‌گذاران به دلایل مختلف ایجاد شده باعث می‌شود همه در انتظار باشند تا ببینند، سیاست‌های بانک مرکزی، دولت و... به نفع بازار سرمایه است یا تخریب کننده آن، هر وقت سرمایه‌گذاران به این جمع بندی برسند که سیاست‌ها در بازار سرمایه سرکوبگرانه نیست و یا این سیاست‌های سرکوبگران توانایی مقابله با شرایط بازار را ندارد به نظر می رسد روند رو به صعود بازار سرمایه شروع خواهد شد. اگر روند موجود ادامه پیدا کند امسال هم مثل سال گذشته بیشتر خروج پول را شاهد خواهیم بود.

خبرنگار: محمدرضا شاهوردیلو

شماره ۵۳۶ هفته نامه اطلاعات بورس