اولویت بندی برنامه‌های رییس جدید بورس

روز سه‌شنبه اعضای شورای عالی بورس به صیدی، به‌عنوان عضو هیات مدیره و رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار رای اعتماد دادند. در سوابق اجرایی صیدی؛ عضویت موظف در هیأت‌مدیره بانک‌صادرات و معاون بین‌الملل، مدیرعامل سرمایه‌گذاری خوارزمی، قائم‌مقام مدیرعامل سرمایه‌گذاری غدیر، نایب رئیس هیأت‌مدیره ایران‌خودرو، سرپرست حسابرسی در مؤسسه بنیاد مستضعفان و مدیرعامل بانک صادرات دیده می‌شود. معتقدم که رییس سازمان بورس وظیفه سنگینی به گردن دارد و میز ریاست در سازمان بورس را در یک شرایط سخت و بحرانی تحویل گرفته است.

مهمترین وظایف و برنامه‌های رئیس جدید سازمان بورس در ساختمان مطهری چه باید باشد ؟

به نظر وظایف و برنامه‌های صیدی را باید در ۳ دسته کوتاه‌مدتی، میان‌مدتی و بلندمدتی طبقه‌بندی کرد.

برنامه‌های کوتاه‌مدتی آن دسته از تصمیماتی هستند که به سرعت نتیجه می‌دهند و باید در کوتاه‌مدت اجرایی شوند. صیدی در بدو ورود به سازمان باید در اسرع وقت موضوع واریز وجه بانکها به صندوق توسعه و خرید آنها در بازار را پیگیری کند. متاسفانه طبق اخباری که به گوش می‌رسد، بانکها کارشکنی کرده و وعده تزریق منابع عملیاتی نشده است.

گام دوم این است که زنگ بحران را برای دولت به صدا درآورده تا اصلاحات اساسی هر چه سریعتر در دستور کار وزارتخانه‌ها و سازمان برنامه و بودجه قرار بگیرد. کاری که عشقی نتوانست در این سالها انجام دهد و رئیس جدید با این کار می‌تواند دل سهامداران را بدست آورده و بازار را دست‌کم در کوتاه‌مدت نجات دهد.

اما برنامه‌های میان‌مدتی چه باید باشد ؟

صیدی در زمان ریاست همتی در بانک مرکزی، مدیرعامل بانک صادرات بوده است. بنابراین ارتباط تنگاتنگی بین این دو فرد وجود دارد و تصور می‌کنیم انتخاب وی در راستای همسو شدن و پیش بردن برنامه‌های همتی است. لذا صیدی باید صیانت و دفاع از حق و حقوق سهامداران را در راس برنامه‌های خود قرار دهد. او باید در سمت درست ماجرا بایستد و برای مبارزه‌ای جدی آماده شده و یار و یاور همتی باشد. به نظر صیدی ۴ برنامه خاص میان‌مدتی دارد. البته منظور از میان‌مدت، اجرایی برنامه‌ها در بازه زمانی یک تا ۶ ماهه (نهایتا پایان سال) است.

او باید در نخستین گام، بانک مرکزی را برای اصلاح نرخ بهره تحت فشار قرار دهد. البته هنوز مشخص نیست که فرزین در جایگاه خود ابقاء می‌شود یا فرد دیگری راهی ساختمان شیشه‌ای میرداماد می‌شود اما به هر جهت هر فردی که در این جایگاه قرار بگیرد، در راستای اجرایی کردن برنامه‌های وزات اقتصاد، باید با رئیس سازمان بورس تعامل و همکاری نزدیک داشته باشد. فراموش نکنیم که سیستم بانکی در ایران، حامی تولید نیست. بنابراین موضوع نرخ بهره باید با فشار وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس اصلاح شود تا نقدینگی بداند که برای رشد نیاز به انتفاع تولید دارد و ادامه شیوه گذشته امکان‌پذیر نیست.

در سوی دیگر اصلاح دلار نیما از اوجب واجبات است. طی دو سال اخیر مستمرا شکافِ بین دلار آزاد و نیما افزایشی بوده و همین مساله منجر به پهن‌شدن سفر رانت برای دلالان، سفته‌بازان و سودجویان و کاهش انگیزه صادرات و سرمایه‌‎گذاری در کشور شده است. حتی تصور می‌کنیم اگر دلار نیما اصلاح شود، نرخ بهره بصورت اتومات و پلکانی، روند کاهشی را در پیش خواهد گرفت. چراکه افزایش انگیزه برای تولید، عاملی برای کاهش میزان سپرده در بانکها و بهبود فضای کسب و کار خواهد بود.

برنامه سوم صیدی باید تسهیل فعالیت معامله‌گران به ویژه حقیقی‌ها در بازار باشد. از زمان به قدرت رسیدن عشقی، متاسفانه به بهانه‌های واهی نظیر جلوگیری از تخلف و در راستای توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و ابزارهای نوین، شاهد انواع و اقسام بگیر و ببندها و طرح شکایت و مسدودی کدها در بازار بوده‌ایم.

تیم قبلی سازمان در نظر داشت تا نقدینگی حاضر در بازار را به هر ضرب و زوری که شده به سمت صندوق‌ها سوق دهد. این رویکرد سبب شد تا برخی از حقیقی‌ها و حقوقی‌ها که دارندگان نقدینگی قوی هستند، عطای بازار را به لقایش ببخشند. بنابراین با اصلاح برخی قوانین می‌توان زمینه را برای برگشت بخشی از نقدینگی و کمک به بازار هموار کرد. به نظر این موضوع را از همین امروز باید پیگیر بود. چراکه ورود نقدینگی معامله‌گران قدیمی منجر به بسته شدن کف قیمت‌ها و برگشت اعتماد به بورس خواهد شد.

اما برنامه مهم و چهارم صیدی، رایزنی با هیات دولت و مجلس بر سر لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ دولت است. چشم بهم بزنیم پائیز آغاز شده و به زودی به آبان و آذر یعنی فصل بودجه‌بندی می‌رسیم. بازار سرمایه طی دو سال اخیر به دلیل سیاست‌های غلط دولت سیزدهم ضربه مهلکی از بودجه خورده. بی‌قانونی و دست‌درازی به جیب شرکتها در این سالها باب بوده و لذا اقتصاد حالت پیش‌بینی پذیری خود را از دست داده است.

تعیین فرمول مشخص برای نرخ خوراک و سوخت، تعیین تکلیف بهره مالکانه، جلوگیری از مالیات‌ستانی بی‌رویه، توقف قیمت‌گذاری دستوری (مطابق با قانون برنامه هفتم توسعه) و برخی موارد ریز و درشت دیگر که منجر به آسیب به تولید و فرار نقدینگی از بازار شده، باید با جسارت و قدرت در دستور کار رئیس جدید سازمان بورس قرار بگیرد.

گفته می‌شود یکی از دلایلی که صیدی در این سمت قرار گرفته این بوده که لابی خوبی با هیات دولت و مجلس دارد. بنابراین به این موضوع خوشبینیم که دست‌کم بخشی از این مشکلات تا پایان سال حل و فصل شده و بخشی دیگر به در فصول ابتدایی سال ۱۴۰۴ تعیین تکلیف شود.

اما برنامه‌های بلندمدت رئیس سازمان بورس چه باید باشد ؟ شاید برنامه‌های بلندمدتی در این شرایط درجه اهمیت بالایی نداشته باشند؛ چراکه بازار به قدری گرفتاری و مشکلات کوتاه‌مدتی و میان‌مدتی دارد که شاید خیلی به رویدادهای بلندمدتی فکر نشود اما به هر جهت نمی‌توان از نیاز به اصلاحات ساختاری و زیربنایی بازار چشم‌پوشی کرد. توسعه ابزارها، آماده‌سازی زیرساخت تامین مالی دولت از بازار، اصلاح رویه‌های عرضه اولیه و سهام پروژه، اصلاح نرخ کامزد معاملات، سر و سامان دادن صندوق‌های حمایتی (توسعه و تثبیت)، اصلاح اساسنامه صندوق‌های اهرمی، تقویت زیرساخت‌های معاملاتی، تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی نظیر سامانه جامه اطلاع‌رسانی ناشران (کدال)، تقویت ارتباط با رسانه‌ها، ایجاد تغییرات مثبت در بازوهای اجرایی، سر و سامان دادن به روند اعطای مجوز نهادهای مالی، هموار کردن فضا برای آشتی جامعه با بازار سرمایه، ایجاد ارتباط قوی و موثر با ناشرین و فعالین حقیقی‌ و حقوقی، استفاده از ظرفیت‌های ناشرین، اصلاح مقررات معاملاتی و ... باید در دستور کار هیات مدیره جدید سازمان بورس باشد.

مهبد قندچی / مدیر تحلیل و توسعه بازار کارگزاری بورسیران