حمایت لازم نیست، اجرا کنید

IOSCO به‌عنوان بالاترین مرجع نظارتی بازار سهام دنیا، در هفته پیش‌رو و برای هشتمین سال پیاپی، اقدام به برگزاری هفته جهانی سرمایه‌گذار می‌کند. بر اساس اعلام این مرجع جهانی «حمایت از سرمایه‌گذاران» و «آموزش به آنها» دو مسئله‌ای است که به دنبال پیاده‌سازی آن در دنیای سرمایه‌گذاری است. اهمیت این موضوع در قانون اوراق بهادار ایران هم دیده شده و در ماده ۲ آمده است که هدف اصلی سازمان بورس و اوراق بهادار حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران است. با اینکه آذر امسال حدود ۱۹ سال از تولد قانون جدید می‌گذرد، اما هنوز نکات کلیدی و مهمی وجود دارد که شاید در ظاهر به آن توجه می‌شود و حتی قوانین بالادستی دیگر هم بر آن تاکید داشتند، اما در عمل به آن بی‌توجه‌اند.
موارد کلیدی مثل قیمت‌گذاری دستوری که همه در مذمت آن صحبت می‌کنند، اما سهامداران هزینه‌های سنگین تحمیل آن را می‌پردازند یا چند نرخی شدن قیمت ارز که به صراحت رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید حاضر نیست کنترل نرخ تورم را فدای تک‌نرخی شدن ارز کند، موجب می‌شود بازهم هزینه کنترل تورم از جیب سهامداران پرداخت ‌شود.
شاید یکی از مهم‌ترین خواسته فعالان بازار سهام در این سال‌ها ایجاد کانون سهامداران حقیقی بوده است که با وجود وعده‌های مستمر، اما هنوز شاهد پیشرفت چندان آن نیستیم و با اینکه همه در ظاهر موافقند، اما گویا نظر واقعی‌شان چیز دیگری است. حال که بستر قانونی و یا هر دلیلی برای ایجاد آن فراهم نیست، بی‌شک می‌توان کانون ناشران بازار سرمایه را ایجاد کرد تا آنها بدون تعارف‌ها به دنبال منافع شرکت و سهامدارانشان باشند یا شاید کانون تحلیلگران، شبیه آنچه قانون ایجادشان را پیش‌بینی هم کرده است.
اگر شرایط فعالیت و بستر مناسب برای سرمایه‌گذاران مهیا باشد، شاید اصلا به حمایت نیازی نداشته باشند، اما وقتی ناکارایی عملیاتی یا عدم تقارن اطلاعاتی پیدا می‌شود، باید گروهی برای حمایت سرمایه‌گذاران اقدام کنند.
شاید در این هفته مهمترین سوالی که باید پرسیده شود این است‌که صندوق‌های حمایتی فعال در بازار هدف سودآوری ندارند یا بازارگردانی اجباری سبب افزایش سرمایه‌گذاری شده یا سرخوردگی سهامداران!؟ و مهم‌تر اینکه هر حمایتی، ماهیت حمایتی دارد یا اینکه سبب دسترسی گروهی خاص به رانت اطلاعاتی و عملیاتی می‌شود.

• امیر آشتیانی عراقی مدیرمسئول

• شماره ۵۵۹ هفته نامه اطلاعات بورس