پشت پرده سفر عراقچی به ریاض

به گزارش صدای بورس، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در چارچوب دیپلماسی فعال سیاست خارجه دولت چهاردهم بر مبنای کنترل تنش‌های فراگیر در منطقه غرب آسیا امروز به عربستان سفر می‌کند. بر این اساس یکی از اهداف اصلی سفر عراقچی به ریاض را می‌توان تاکید بر برگزاری نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی که مقر آن در جده واقع شده است، عنوان کرد.

عراقچی روز گذشته پیش از عزیمت به ریاض در حاشیه همایش «‌طوفان الاقصی: آغاز نصرالله» که به همت دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی برگزار شد، در جمع خبرنگاران گفت که تلاش‌ها و رایزنی‌های جمهوری اسلامی برای جلوگیری از ادامه جنایت‌های اسرائیل ادامه دارد و تاکید کرد: «در این راستا بعد از رایزنی‌هایی که در نیویورک داشتیم سفری نیز به بیروت و سوریه داشتیم. از عصر امروز (سه‌شنبه) سفر منطقه‌ای من به ریاض و برخی دیگر از کشورهای منطقه آغاز می‌شود.»

وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی در ارتباط با پیشنهاد ایران جهت برگزاری نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی در ارتباط با تحولات اخیر در منطقه یادآور شد: «ما به صورت رسمی به دبیرکل سازمان همکاری اسلامی پیشنهاد دادیم که نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی یا مثل اجلاس قبلی اجلاس مشترک کشورهای اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی برگزار شود، دبیرکل در این زمینه در حال رایزنی هستند. نظرات مثبتی تاکنون از سوی کشورهای عضو اعلام شده است و رایزنی‌ها در این زمینه ادامه دارد».

وی در پاسخ به سوالی در مورد برگزاری اولین نشست مشترک وزیران امور خارجه ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و اهمیت این اجلاس اذعان کرد: «همان‌طور که اشاره کردیم اولین نشست مشترک وزیران امور خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و ایران به صورت غیررسمی در دوحه قطر برگزار شد. روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس در این سال‌ها دارای فراز و نشیب‌هایی بوده است. البته این یک امر طبیعی است و این اراده بین ایران و کشورهای این منطقه وجود دارد که این رابطه به همکاری‌های منطقه‌ای منجر شود.»

به هر روی، استفاده از وزن سیاسی و جایگاه عربستان برای مدیریت تنش‌ها در منطقه را می‌توان یکی از اهداف این سفر برشمرد. همچنین برعهده گرفتن یک نقش مسئولانه‌تر در قبال فلسطین نیز بخش دیگری از رایزنی‌های عراقچی محسوب می‌شود. البته وزیر امور خارجه چندی پیش در میان آتش پراکنی‌های رژیم اشغالگر قدس، به لبنان و سوریه رفت تا با راهبردهای دیپلماتیک بتواند آبی بر شراره‌های بی پایان آتش این جنگ ریخته و در راستای برقراری آتش‌بس و توقف تجاوزات اسرائیل در لبنان حرکت جدیدی ایجاد کند.

به هر روی، سفر امروز عراقچی به ریاض را می‌توان در امتداد دیپلماسی تقویت سیاست همسایگی ایران با مجموعه شورای همکاری اسلامی تلقی کرد که هفته گذشته در صبحانه کاری وزرای خارجه در نشست غیررسمی ۱+۶ در دوحه قطر بروز یافت. نشستی که به تعبیر دستیار دبیرکل شورای همکاری در امور سیاسی و مذاکراتی شورا، تاریخی و آغاز راهی جدید بین شمال و جنوب خلیج فارس است که البته نیازمند اعتمادسازی و پایبندی به اصول منشور ملل متحد خواهد بود.

در همین رابطه عبدالعزیر حمد العویشقی در یادداشت روز شنبه روزنامه الشرق الاوسط بر ضرورت احیای روابط ایران و بحرین تاکید کرده بود؛ وزیر خارجه ایران نیز در مصاحبه خبری خود با خبرنگاران در تهران به این موضوع اشاره کرد و گفت: «در طول ۳ ماه گذشته سه بار وزیر امور خارجه بحرین به قطر و ایران برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیایی، مراسم درگذشت شهید رئیسی و مراسم تحلیف رئیس‌جمهور سفر کرده‌اند و این اراده برای برقراری روابط وجود دارد». وی با یادآوری قطع رابطه با یکی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بر تداوم رایزنی‌ها تاکید کرد و گفت: «من در آن جلسه هم گفتم دو نوع موضوع بین ما وجود دارد. موضوعاتی که واقعاً مورد اختلاف است و باید درباره آنها صحبت کرد یا می‌توانیم حل کنیم یا اگر نتوانیم، حداقل درک بهتری از همدیگر پیدا خواهیم کرد. مسئله دوم موضوعاتی است که بر اساس سوءتفاهم به وجود آمده است و این سوءتفاهم‌ها را می‌توان رفع کرد».

به نظر کارشناسان، با وجود پیشرفت‌ها در مناسبات ایران و شورای همکاری خلیج فارس، اما این روابط همچنان با برخی عدم‌قطعیت‌ها از جمله تشدید تنش‌ها و درگیر شدن منطقه خلیج فارس مواجه است چرا که نزدیکی تأسیسات حیاتی نفت و گاز خلیج فارس به ایران، آنها را مستعد حملات در صورت ادامه تشدید در درازمدت خواهد کرد. با وجودی که هفته گذشته برخی منابع به خبرگزاری «رویترز» گفتند که کشورهای عرب خلیج‌فارس به دنبال این هستند که به ایران اطمینان دهند در درگیری ایران و اسرائیل بی‌طرف خواهند ماند اما پایتخت‌های عربی همچنان معتقدند که ایران شورای همکاری خلیج فارس را جز لاینفک مواضع استراتژیک ایالات متحده در منطقه می‌داند و در لحظه کنونی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس احتمالاً عمیقاً ناآرام هستند، چرا که درگیری احتمالی بین ایران و اسرائیل پتانسیل تبدیل شدن به یک رویارویی منطقه‌ای با پیامدهای گسترده برای اقتصاد و امنیت آنها را خواهد داشت.

بر این اساس، بازیگران شورای همکاری‌ها و در رأس آنها عربستان، امارات و قطر با استفاده از ظرفیت‌های سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک خود با آمریکا و اسرائیل تلاش دارند تا نسبت به مدیریت رفتار تهاجمی دولت اسرائیل به ریاست نتانیاهو اهتمام ویژه و اقدامات ملموسی را در دستور کار قرار دهند.

به گزارش ایمنا، عباس عراقچی در این سفر اهداف دیگری در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دنبال خواهد کرد و انتظار می‌رود اقدامات وزیر امور خارجه به بهبود روابط فی مابین ایران با عربستان و دیگر کشورهای عربی منطقه کمک کرده و به ویژه به کاهش تنش‌ها در منطقه کمک کند.