به گزارش صدای بورس، با توجه به اینکه نرخ تورم اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۲ عدد ۴۳ درصد بوده است، از لحاظ آمارهای اقتصادی، نرخ مالیات پرداختی شرکت‌ها باید عددی حدود ۱۱۰۰ همت می‌شد اما طبق آمار مالیات پرداختی شرکت‌ها حدود ۴۷ همت بوده است که نشان می‌دهد دولت عددی حدود ۶۲ همت منابع مالیاتی از بورس را از دست داده است.
در سال ۱۴۰۲ مالیات بر درآمد صنایع حاضر در بورس نسبت به سال گذشته کاهشی بیش از ۳۹ درصد داشته است. مالیاتی که به نظر می‌رسد رابطه مستقیم با میزان سودآوری صنایع و شرکت‌های بورسی دارد و این کاهش میزان مالیات می‌تواند حاکی از کاهش سودآوری شرکت‌های حاضر در بورس و وضعیت قابل توجه بازار سرمایه کشور که از بازارهای مهم اقتصاد است، داشته باشد. اما؛ نمی‌توان این کاهش سودآوری شرکت‌ها را عامل اصلی کاهش مالیات دانست چون عوامل دیگری نیز وجود دارد که باعث کاهش مالیات شرکت‌های بورسی می‌شود برای مثال باید به گزارش هیات مدیره شرکت‌ها توجه کرد که شاید سهم هزینه‌های دولت مانند انرژی و خوراک بیشتر و حاشیه سود شرکت‌ها کمتر شده باشد. موارد دیگری که به کاهش مالیات شرکت‌ها منجر می‌شود مانند افزایش سرمایه از محل سود انباشته است که معافیت مالیاتی ایجاد می‌کند و یا اینکه نرخ مالیات شرکت‌های تولیدی را کمتر کردند هم از دیگر عوامل موثر بر سودآوری و کاهش مالیات شرکت‌های بورسی است. طبق آمارهای منتشر شده؛ ارزش دلاری روند سودآوری بورس از زمستان سال ۱۴۰۰ از ۲۱.۵ میلیارد دلار به ۱۰.۶۰ میلیارد دلار در زمستان ۱۴۰۲ رسیده است که روند کاهشی سودآوری بورس در این سال‌ها را نشان می‌دهد. البته که این مورد می‌تواند یکی از بزرگترین عواملی باشد که روند کاهش مالیات را ایجاد کرده است اما اکثر کارشناسان این کاهش روند سودآوری را دلیل اصلی کاهش مالیات شرکت‌ها نمی‌دانند و برخی نیز این کاهش را متاثر از عوامل مختلفی عنوان می‌کنند.
صنایع بورسی چقدر مالیات پرداخت کردند؟
طبق آمارها، مالیات پرداختی توسط کل صنایع حاضر در بورس ۳۹.۵۸ درصد کاهش داشته است و از ۷۷۹ میلیون و ۶۷۴ هزار میلیون ریال در سال ۱۴۰۱ به ۴۷۱ میلیون و ۳۹ هزار میلیون ریال رسیده است. در میان ۴۶ صنعت حاضر در بورس صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی بیشترین مالیات بر درآمد را در سال ۱۴۰۲ پرداخت کردند که مبلغی حدود ۱۱۱ میلیون و ۷۶۷ هزار میلیون ریال بوده است و نسبت به سال قبل ۳۹ درصد کاهش داشته است. در رتبه دوم هم صنعت فلزات اساسی، ۱۰۹ میلیون و ۳۵۶ هزار میلیون ریال مالیات بر درآمد پرداخت کرده که با کاهشی ۲۶ درصدی نسبت به سال قبل همراه بوده است. فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای هم صنعت سوم است که بیشترین مالیات را پرداخت کرده؛ این صنعت در سال قبل ۱۷۲ میلیون و ۴۰۲ هزار میلیون ریال مالیات بر درآمد پرداخت کرده که با کاهش ۵۷ درصدی در سال ۱۴۰۲ به ۷۳ میلیون و ۴۰۳ هزار میلیون ریال رسیده است. در این میان صنایع اطلاعات و ارتباطات؛ ساخت رادیو، تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی؛ فعالیت‌های رفاهی، فرهنگی و ورزشی در سال جاری مالیاتی پرداخت نکردند. همچنین صنعت سایر فعالیت‌های تجاری هم کمترین مالیات را پرداخت کرده است که سال گذشته ۶ هزار میلیون ریال مالیات بر درآمد پرداختی داشته و سال ۱۴۰۲ حدود ۵ هزار میلیون ریال مالیات پرداختی داشته است. (جدول یک)
ابرمالیات دهندگان بورسی
شرکت‌هایی که جزو صنایع بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی؛ فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای و صنعت فلزات اساسی بودند؛ بالطبع در سال ۱۴۰۲ بیشترین مالیات را هم پرداخت کردند. بانک ملت با ۹۷ میلیون و ۱۹۹ هزار میلیون ریال، شرکت بورسی است که بیشترین مالیات را پرداخت کرده است که تقریبا ۸۷ درصد مجموع مالیات صنعت خود یعنی بانک‌ها، موسسات اعتباری و نهادهای پولی را تشکیل می‌دهد. فولاد مبارکه اصفهان هم با مالیات بر درآمد ۷۲ میلیون و ۱۸۵ هزار میلیون ریالی دیگر شرکتی است که بیشترین مالیات را پرداخت کرده و تقریبا ۷۸ درصد مالیات صنعت فلزات اساسی را تشکیل می‌دهد. شرکت پالایش نفت بندرعباس با ۵۴ میلیون و ۷۷۱ هزار میلیون ریال و شرکت ملی صنایع مس ایران هم با ۴۴ میلیون و ۷۳۹ هزار میلیون ریال رتبه سوم و چهارم در میان شرکت‌هایی هستند که بیشترین مالیات را پرداخت کردند. بانک پاسارگاد، بانک تجارت، معدنی و صنعتی گهر زمین، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تهران و معدنی و صنعتی چادرملو هم دیگر شرکت‌هایی هستند که رقم مالیات بیشتری نسبت به سایر شرکت‌های بورسی پرداخت کردند.
۲۳۴ شرکت مالیاتی نداند
در میان ۷۷۳ شرکت فعال در بورس ۲۳۴ شرکت هم در سال ۱۴۰۲ هیچ مالیاتی پرداخت نکردند که برخی شامل معافیت‌های مالیاتی می‌شدند و برخی هم مجموع مالیات خود را ذخیره کردند. شرکت‌هایی مانند سرمایه‌گذاری‌های استانی، پتروشیمی زاگرس، کود شیمیایی اوره لردگان و... مالیاتی پرداخت نکردند. همچنین شرکت‌هایی مانند صنعتی دوده فام، صنایع شیمیایی سینا، گروه سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج فارس و چندین شرکت دیگر هم کل مجموع مالیات بر درآمد پرداختی خود را ذخیره مالیات کردند.
در این بین شرکت سرمایه‌گذاری ارس صبا هم با ۱۲ میلیون ریال کمترین مالیات پرداختی شرکت‌های بورسی را ثبت کرده است. همچنین طبق آمار شرکت‌های سرمایه‌گذاری اقتصاد شهر طوبی و گروه مالی شهر به ترتیب با ۳۰ و ۴۵ میلیون ریال جزو شرکت‌هایی بودند که مالیات کمتری پرداخت کردند. در پایان اینکه میزان مالیات پرداختی صنایع بورسی و هر شرکت را نمی‌توان معیار مناسبی برای میزان سودآوری آنها دانست و برای شرکت‌های بورسی باید عوامل مختلف دیگری که در گزارش ذکر شد را هم در نظر گرفت. با توجه به این موارد شاید بتوان این کاهش را امری مثبت برای شرکت‌ها به شمار آورد. (جدول دو)
سهم بورسی‌ها از پرداخت مالیات چقدر بوده است؟
آمارهای مالیاتی منتشر شده نشان می‌دهد مالیات پرداختی توسط کل صنایع حاضر در بورس ۳۹.۵۸ درصد کاهش داشته است و از ۷۷۹ میلیون و ۶۷۴ هزار میلیون ریال در سال ۱۴۰۱ به ۴۷۱ میلیون و ۳۹ هزار میلیون ریال رسیده است. در این بین و از میان ۴۶ صنعت حاضر در بورس، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی با پرداخت مبلغی حدود ۱۱۱ میلیون و ۷۶۷ هزار میلیون رتبه اول، صنعت فلزات اساسی با ۱۰۹ میلیون و ۳۵۶ هزار میلیون ریال رتبه دوم و فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای با ۷۳ میلیون و ۴۰۳ هزار میلیون ریال رتبه سوم بیشترین پرداخت مالیات را داشته‌اند. هرچند این سه صنعت نیز کاهش پرداخت مالیات به ترتیب معادل ۳۹، ۲۶ و ۵۷ درصد را ثبت کرده‌اند. در جدول زیر تمام شرکت‌های حاضر در بورس و میزان مالیات پرداختی آورده شده است.
- نگین عظیمی - خبرنگار
- شماره ۵۵۰ هفته نامه اطلاعات بورس