نیروگاه‌های برق لاستیک پنجرگیری شده‌اند

دلایل اصلی ناترازی انرژی مسلما یک دلیل نیست و یک شبه هم اتفاق نیفتاده است؛ ایران ۹۳ هزار مگاوات ظرفیت منصوبه نیروگاهی دارد و در پیک تابستان امسال و با حداکثر توان تولید حدود۶۴ هزار مگاوات بار تامین شد یعنی فاصله زیادی بین ظرفیت اسمی و توان تولیدی وجود دارد. قدیمی بودن بخش زیادی از نیروگاه‌ها که عمری بالای ۴۰ سال دارند یکی از این دلایل است. عملکرد نیروگاه‌ ها به دلیل گرمی هوا، بار زیاد و فرسودگی شبیه لاستیکی است که ۱۰۰ هزار کیلومتر با آن رفته‌اید. پنجر می‌شود، شما پنجری آن را می‌گیرید، اما وقتی دوباره راه می‌ روید، نمی‌توانید تضمین دهید که در ۱۰۰ کیلومتر دیگر دوباره پنجر نشود!
در پیک تقاضا که امسال به ۸۰ هزار مگاوات رسید، توان تولید بیشتر از ۶۴ هزار مگاوات نبود. طبق اعلام توانیر ۱۷ هزار و ۴۰۰ مگاوات کسری وجود داشته است و پیش‌بینی می‌شود تابستان سال آینده کسری مصرف به ۲۴ هزار مگاوات برسد. هم اکنون به بخش صنعت نامه داده‌اند که صنایع بزرگ از اول آبان روی گاز حساب نکنند! بنابراین کمبود برق فقط به تابستان ختم نمی‌شود و به کل سال رسیده است زیرا ۹۰درصد تولید کل برق وابسته به گاز است. اگر تدبیر نشود تا ۴ سال دیگر ناترازی در تمام حامل‌های انرژی به صورت همزمان خواهیم داشت. من هنوز جواب این سوال را نگرفته‌ام که معاونت برنامه‌ریزی وزارت نیرو تاکنون چه می‌کرده است؟ این مشکلات مثل روز روشن بود که اتفاق می افتد. وقتی رشد تقاضا بیشتر ازرشد تولید است فقط مساله زمان است که مشخص می‌کند چه زمانی به ناترازی می‌رسیم.
دولتمردان می‌گویند ‌مصرف باید کم شود این نشان‌دهنده تفکرات مسئولان صنعت برق کشور است. کار دولت این است که سیاست‌هایی اتخاذ کند که برای مصرف کننده کمتر استفاده کردن به صرفه باشد؛ از جمله قیمت گذاری. دولت برق را از کالای تجاری به ابزار سیاسی تبدیل کرده است. انتقال، توزیع و تولید با خود دولت است، ۶۵ درصد بخش خصوصی هم دروغ است و در دست خصولتیهاست. دولت می‌خواهد در بازار دخالت کند و تمام ضعف‌های ناشی از مدیریت دولتی هم بر دوش مردم است؛ نتیجه اینکه ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی شرکت توانیر است. راه‌حل کوتاه‌مدتی هم پیش‌روی دولت نیست. اولین کاری که واجب است برای بهتر شدن وضعیت در ۵ سال دیگر انجام شود، تزریق سرمایه به صنعت برق است. اگر کسی در این شرایط از جذب سرمایه خارجی صحبت کند صددرصد دروغ می گوید. سرمایه گذاری در بخش برق حداقل ۲۰ میلیارد دلار است، دولت در دادن حقوق به کارمندان و بازنشستگان خود مانده است، بنابراین سرمایه‌گذاری دولتی هم کذب است. آیا بخش خصوصی توانایی سرمایه گذاری دارد؟ بله. می آید؟ خیر. بخش خصوصی به دولت برق فروخته اما سال‌ها دنبال گرفتن پول است. این یک کار درازمدت است و نیاز به ثبات اقتصادی، سیاسی و نیاز به اعتماد به دولت دارد. بانک‌ها حاضر نیستند برای تاسیس نیروگاه وام بدهند. کشور با کمبود گاز مواجه است. بنابراین کشور باید به سمت انرژی تجدیدپذیر برود. دولت باید به جای دلالی انرژی حکمرانی انرژی کند.

• هاشم اورعی - رئیس انجمن انرژی بادی ایران

• شماره ۵۶۱ هفته نامه اطلاعات بورس