اینکه این اتفاق تا چه حد می تواند به اقتصاد ایران جان دوباره داده و تبعات مثبت داشته باشد، بر کسی پوشیده نیست. به زعم بسیاری از اقتصاددانان ورود سرمایهگذار خارجی به کشور در حالی اتفاق می افتد که هنوز ساختارهای اقتصادی نیاز به تغییر بنیادی دارد و مشکلات ساختاری هر نهادی در کشور، اقتصاد را به سمت سوداگری برده و در این شرایط نیز ورود بی رویه کالا دور از انتظار نیست و ادامه این روند تولید داخلی را تحت تاثیر قرار می دهد.
وحید شقاقی شهری اقتصاددان و استاد دانشگاه، معتقد است که اقتصاد ایران سال ها بیمار بوده اما این اقتصاد به تکانه ها و شوک هایی منفی برخورده که علایم بیماری خودش را نشان می دهد. وقتی تکانه های مثبت اقتصادی، مثل افزایش درآمد نفت این علایم را مخفی می کند، اقتصاد به سمت سوداگری می رود.
شقاقی شهری با ابراز تاسف از اینکه مشکلات ساختاری هر نهادی اقتصاد کشور را به سمت سوداگری برده درباره سرمایه گذاری خارجی می گوید: فعالیت های سوداگری در اقتصاد زیاد و بازدهی پایین است؛ برعکس تولید که بازدهی بالا دارد و سوداگری در آن کمتر است. این نبود توازن بین ریسک و بازدهی در بخش مولد و غیر مولد باعث شده است سرمایه ها به سمت دلالی برود. حالا وقتی این وضعیت را به تحریم گره زدیم باعث شد مشکلات خودش را بیشتر نشان دهد.
وی بازار سرمایه و نظام بانکی را به منزله دو بال کلیدی در هر کشوری می داند که باید سپرده های مردمی را به سمت تولید روانه کنند. بعد از تحریم به مرور زمان مشکل کمتر می شود اما مشکلات ساختاری و نهادی همچنان وجود دارد.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: اقتصاد و تولید وابسته به نفت، اقتصاد رانتی و درگیر فساد ساختاری و نظام اداری ناکارآمد و فرسوده مثل سه ضلع مثلث است که هر چه درآمدهای بیشتری وارد کشور شود بجای رفتن به سمت تولید هدر رفته و اقتصاد را تحت تاثیر خود قرار داده است.
هدایت نقدینگی به سمت تولید
با برداشته شدن تحریم ها پول های فراوانی وارد ایران می شود اما چون مشکلات ساختاری هنوز حل نشده و از اقتصاد دانش بنیان فاصله زیادی داریم یا از بازار دلالی سردرآورده یا شروع به واردات اقلام بی رویه خاص می کنند و مثل حبابی که در بازار مسکن بوجود آمد اجازه نمی دهد اقتصاد رونق واقعی بگیرد و اگر نتوانیم این مشکلات را اصلاح کنیم برمی گردیم به دوران قبل از تحریم.
شقاقی شهری نظام بانکی و ساماندهی سریع بازار را مهم ترین بخش از اقتصاد می داند که با سیستمی که در حال حاضر شکل گرفته نمی تواند از بخش مولد حمایت واقعی داشته باشد. بانک مرکزی 800 هزار میلیارد تومان پول در دست مردم به عنوان نقدینگی دارد و نمی تواند نظارت کند که این نقدینگی به سمت تولید بیاید. در همین سال های اخیر شاهد تاسیس موسسات مالی بسیاری بودیم که بانک مرکزی نتوانسته پاسخگو باشد. در حال حاضر 50 درصد از سپرده های مردم در بانک ها در بخش مسکن بلوکه شده چون بانک مرکزی نتوانسته نظارت دقیقی داشته باشد.
به گفته این اقتصاددان، بیش از 100 هزار میلیارد مطالبات معوق در اقتصاد موجود است و بانک مرکزی با نظارت خود باید پول ها را به سمت تولید هدایت کرده و شفافیت اقتصادی در دستور کار قرار بگیرد. دولت باید بپذیرد فعالیت ها و مبادلات اقتصادی در داخل کشور شفاف باشد. نمی دانیم چه کسی چه میزان ثروت دارد و اگر نتوانیم شفاف سازی کنیم اقتصاد رانتی شکل می گیرد.
منبع: پايگاه اطلاع رساني بازار سرمايه -سنا-
نظر شما