در خصوص صنعت تامین سرمایه چه نظری دارید ؟
در صنعت تامین سرمایه ۱۰ شرکت وجود دارد و در حال حاضر ۹ شرکت فعالیت می کنند .پذیره نویسی یکی از شرکت ها انجام شده و منتظر مجوز فعالیت خود است .امروزه در مناسبات از سیاست گذاری های شرکت های تامین سرمایه نام برده می شود . شرکت های تامین سرمایه می توانند نقش بسیار مهمی در اقتصاد به ویژه در حوزه تجهیز منابع و تسهیل تامین مالی بنگاه های اقتصادی ایفا کنند.
درآمد شرکت های تامین سرمایه از چه محلی تامین می شود ؟
حدود 80 درصد درآمد شرکت های تامین سرمایه از دو محل اصلی تامین می شود. یکی درآمد تعهد پذیره نویسی انواع اوراق بهادار و دیگری درآمد حاصل از بازارگردانی انبار اوراق است. عمدتا درآمد بازارگردانی اوراق بدهی را خود شرکت تامین سرمایه متعهد پذیره نویسی شده ، تقبل می کند. البته سایر درآمد ها که سهم کم تری دارند نیز شامل مدیریت صندوق ها، مشاوره های مالی و... است.
به عنوان نمونه دولت در سال گذشته ، تا آخرین روز های سال ۹۸ در بازار سرمایه اوراق بدهی مختلفی را منتشر کرد که آخرین آن ها اوراق مرابحه ای بود که منتشر کرد . نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان حجم تامین مالی دولت از این محل بود .
تعهد پذیره نویسی چه مفهومی دارد ؟
تعهد پذیره نویسی یعنی بنده به عنوان یک شرکت تامین سرمایه متعهد می شوم اوراقی را که برای تامین مالی مد نظر گرفته شد و به بازار فروخته نشد و دیگری خریداری نکرد را به عنوان یک متعهد پذیره نویس بردارم . بابت این موضوع حق کارمزدی را مطالبه می کنم که درآمدش تحت عنوان درآمد تعهد پذیره نویسی ثبت می شود. این درآمد معاف از مالیات نیست و ۲۵ درصد آن به دولت پرداخت می شود.در سال گذشته بر اساس نوع قرارداد، شرکت های تامین سرمایه با دولت برای انتشار این اوراق قراردادی بستند؛ نحوه قرارداد این چنین بود که نزدیک به ۱۰ درصد ارزش اوراق به عنوان کارمزد تعهد پذیره نویسی به شرکت های تامین سرمایه پرداخت شد.
دررابطه با جنبه های درآمدی تامین سرمایه ها چه نظری دارید ؟
جنبه های درآمدی شرکت های تامین سرمایه برای بخش قابل توجهی از مردم شناخته شده نیست، گاهی بنده اعداد و رقم هایی کدر تحلیل ها میبینم که دقیق نیستند. سعی میکنیم در همین موارد گزارشگری که خود دستورالعمل ها تعیین کرده اند، گزارش ارائه کنیم و شفاف تر توضیح دهیم تا ابهامات مرتفع شود .
کاهش نرخ سپرده چه تاثیری بر صنعت تامین سرمایه خواهد داشت؟
همه شرکت های تامین سرمایه دارای صندوق های بزرگی هستند که بیش از ده هزار میلیارد تومان ارزش دارایی های تحت مدیریت آن ها است که بخش قابل توجه آن ها در سپرده گذاری های بانکی سپرده گزاری می شود. وقتی نرخ سپرده بانکی کاهش می‌یابد یعنی بخشی از دارایی های تامین سرمایه ها در سال جدید بر اساس قرارداد های جدید باید با نرخ های پایین تری سرمایه گذاری شود.
این نسبت در تامین سرمایه ها و صندوق ها متفاوت است . برای مثال در تامین سرمایه ملت نزدیک به ۳۵ درصد ارزش صندوق ها در سپرده های بانکی است که البته قرارداد های آن ها قدیمی است.
منابع شرکت تامین سرمایه که قالبا دارایی های نقد و در قالب سرمایه گذاری ها کوتاه مدت هستند بخشی از آن ها سپرده بانکی می شوند. قاعدتا با کاهش نرخ سپرده بانکی تحت تاثیر قرار میگیرند اما این میزان بسیار کم است.
کاهش نرخ بهره می تواند تاثیر بگذارد بر انکه بسیاری از پروژه ها دوباره توجیه پیدا کنند و در نهایت کسب و کار شرکت های بازار سرمایه را تغییر دهد . با توجه به اینکه نیاز مالی در بسیاری از شرکت ها افزایش یافته و برای تامین مالی درخواست خواهند داشت، با کاهش نرخ ها تقاضای آن ها از طریق بازار مالی برای افزایش سرمایه رونق می گیرد .
چشم انداز صنعت تامین سرمایه را چگونه می بینید؟
در رابطه با چشم انداز این صنعت ، مسیری که می رویم بسیاری از کشور ها تجربه کرده اند. شرکت های تامین سرمایه باید به لحاظ حجم عملیات و وزنشان جایگاه بیشتری پیدا کنند امروزه عمده فعالیت شرکت های تامین سرمایه خلاصه می شود در انتشار اوراق بدهی برای ناشران در بازار سرمایه که البته بخش جذاب و پر درآمدی است. تامین سرمایه می توانند حوزه های درآمدی دیگری را مدیریت کنند که قطعا در آینده این اتفاق می افتد..
تحلیل تان در خصوص شرکت های فعال در گروه مالی چیست؟
بانک ها چند ماهی است که با اقبال سرمایه گذاران مواجه شده اند. صورت های مالی بانک ها بسیار پیچیده است .بانک هایی نیز که در بورس قرار گرفته اند بانک های بزرگی هستند که ساختار مالی و اداری بسیار پیچیده دارند.
در صنعت بیمه موضوعی که کم تر مورد توجه قرار می گیرد بحث ذخایر است . ذخیره گرفتن د رصنعت بیمه موضوع پیچیده ای بوده که بسیاری از شرکت ها با یک رویه استانداردی که طبق دستورالعمل ها برایشان تعیین شده ،پیش می روند . این مسیله نیاز به نظارت بیشتر بیمه مرکزی دارد تا یک محصول همگن از شرکت های بیمه در بازار سرمایه داشته باشیم . در بازار سرمایه وقتی با سهام شرکت بیمه مواجه هستید عملا با دو محصول نا همگن از هم برخورد میکنید و کسانی که در صنعت بیمه سرمایه گذاری می کنند حتما باید به این موضوع دقت کنند .
افق سودآوری تامین سرمایه ملت را چگونه می بینید و تعهد پذیرش چه مقدا راوراق را در سال 99 دارید ؟
همه اطلاعاتی که در اواخر بهمن به بازار ارائه کردیم همان است. ما برای سال ۹۸ در حوزه تامین مالی بخش خصوصی بیشترین حجم را داشته ایم . در حوزه شهرداری ها هم که یک حوزه تامین مالی است ،سال گذشته رتبه دوم را داشته ایم . امسال نیز همچنان این موضوع را در سبد محصولات و خدمات خودمان ارائه خواهیم داد.
سال گذشته، حجم کمی از اوراق دولتی را برداشتم. زمانی که نرخ خوبی داشت و برای تامین سرمایه جذاب بود،شرکت کردیم .در سال 99 نیز درست است که حجم زیادی از اوراق دولتی قرار است منتشر شودو الزامی ایجاد شده تا ما 10 درصد منابع خودمان را به اوراق دولتی اختصاص دهیم ، اما همچنان الویت سرمایه گذاری برای بخش خصوصی خواهد بود .
مهم ترین پرونده ما در سال جاری که آخر سال به سرانجام رسید ،درج شرکت پتروشیمی آریا ساسول بود که اولین پرونده پذیرش ما در سال های جدید است. البته برای سال ۹۹ نیز با ۶ شرکت برای حضور و پذیرش آنان در بورس صحبت کردیم که به قرارداد نزدیک شده است .
عرضه آریاساسول چگونه انجام می شود ؟
آریاساسول برای اولین بار در ترکیب سهامداری این شرکت به عنوان سهام ممتاز گنجانده شد. این شرکت با سهامدار ممتاز به بازار معرفی می شود. با توجه به اینکه دو ترکیب مدیریتی در این شرکت وجود داشت برای هر کدام از این ها حضور در بورس کار ریسکی است و موضوعاتی که از آریاساسول مانده نهایی شدن گزارش های گردشگری و توافق بر درصد عرضه است.
نظرتان در رابطه با خرید ETF های دولتی چیست؟ این حجم عرضه و خروج پول از بازار چه اثری بر بازار خواهد داشت؟
در کشور همیشه دولت ها تصمیم به واگذاری گرفتند اما برخی از آن ها در شعار باقی مانده است. البته که بخشی از آن نیز به ساختار بازار و دستگاه های نظارتی که روی این موضوعات متمرکز هستند بر میگردد.
دولت تصمیم گرفته با در نظر گرفتن یک سری شرایط ۳ صندوق قابل معامله درست کند که تمرکز یک صندوق بر واسطه گری مالی است یعنی بیمه ها و بانک در یک صندوق قرار میگیرد و واحد های سرمایه گذاری نظیر این شرکت ها به مردم واگذار می شود. دولت سعی دارد کاری کند که تعداد مشارکت های مردم افزایش یابد، نقدینگی وارد بازار شود ودر نهایت تاثیر منفی نیز بر بازار سرمایه نگذارد.
با توجه به این دیدگاه ،مالکیت این شرکت ها از دست دولت خارج نمی شود؟
یکی از اقدامات، انجام مصوبات در رابطه با تخفیف قابل ملاحظه ای بود که قرار شد به مشارکت کنندگان تعلق بگیرد . اعلام فراخوان عمومی که صرفا منحصر به کسانی که امروز در بازار سرمایه هستند نباشد، قابل توجه است . حتی اعلام شد افراد با کد ملی نیز می توانند متقاضی خرید واحد های سرمایه گذاریETF ها شوند و عملا دولت میخواهد جریان نقدینگی به سمت بازار سرمایه هدایت کند.
وزارت اقتصاد نیز بانی شد و از شرکت های زیر مجموعه خود آغاز کرد . اولین صندوق که تحت عنوان صندوق واسطه گری مالی است در اینده ای نزدیک، طی یکی دو هفته آینده کارهای پذیره نویسی اش انجام می شود .
با این شرایط هیچ سهمی از بانک ها مستقیم به بازار عرضه نمی شود همه این سهم های دولت در بانک ها و بیمه ها در قالب صندوقی قرار میگیرد و واحد های سرمایه گذاری صندوق به مردم واگذار می شود . مدیریت این صندوق نیز غیر فعال است زیرا سهمی در این ها فروخته نمی شود و مالکیت آن طبق مصوبات طی دو سال از دست دولت خارج می شود .
با توجه به رشد سریع سهم برخی شرکت ها، چشم انداز پیش رو بازار سرمایه را چگونه می بینید ؟
در شرایط کنونی با سه دسته شرکت در بازار مواجه هستیم. به لحاظ تعدادی شاید بسیاری از شرکت ها از ارزش ذاتی خود فاصله زیادی پیدا کرده اند. مثلا وقتی میگوییم قیمت شرکتی ۲۰ برابر افزایش پیدا کرده، احتمالا با ارزش های ذاتی برآوردی خود فاصله بسیاری گرفته است. بنده بر اساس برآوردی که داشته ام به این جمع بندی رسید م که تعداد این ها بسیار است اما وزن کمی دارند. زیرا امروزه بازار ما بورس و فرابورس بوده که ارزش آن ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است.
یک دسته از شرکت ها به نظر می رسد به قیمت معامله می شوند که تعداد کمی دارند و وزن بسیاری هم ندارند.یعنی اگر جریان بازار عکس شود، با افت قیمت شدید در این شرکت ها روبرو نخواهیم بود .
تعدادی از شرکت ها که تعداد کمی دارند هم از وزن بالایی برخوردارند، آن ها شرکت هایی هستند که بر اساس مدل های مختلف تحلیل می شوند. مثلا اگر تحلیلی بر متغیر های اثر گذار و سود آوری آن ها داشته باشیم می گوییم احتمال افزایش سودآوری این شرکت ها وجود دارد. یا اگر از دید ارزش های جایگزینی نگاه کنیم و در نظر بگیریم ایجاد این شرکت ها بسیار بیشتر از این تعداد و نیاز به سرمایه گذاری دارند.
در کل این اتفاق بیانگر این است که عامل اصلی رشد قیمت ها در بازار تحلیل سودآوری نیست ، بلکه درایوراصلی بازار این روز ها نقدینگی است . عامل اصلی که منجر به رشد بازار شده نقدینگی است. چون بخش کمی از شرکت ها هستند که با توجه به سودآوری ممکن است توجیه داشته باشند . جریان نقدینگی هر روز تقویت می شود . آمار نقدینگی سال ۹۹ بسیار است و این عامل تحلیل را عملا کمرنگ می کند . براین اساس نمی توان دقیق گفت تا چه زمانی این روند ادامه دار خواهد بود. اما تا زمانیکه جریان نقدینگی باشد و اتفاق خاصی در متغیر ها رخ ندهد بازار این مسیر را طی خواهد کرد.
گروه های مالی که در بازار فعال هستند همانند کارگزاری ها و تامین سرمایه ها که تاکنون وارد بازار نشده اند،حضورشان چه کمکی به روند بازار خواهد داشت ؟
ورود هر تیپ شرکت به بازار خوب است زیرا باعث می شود میزان تنوع صنایع در بازار افزایش پیدا کند. قطعا این موضوع در مقاطعی کمک می کند تا جریان نقدینگی بین صنایع به شکل مناسبی شکل بگیرد . اما مسئله مهم اینجاست که ما میگوییم شرکت کارگزاری وارد بورس شود اما، مسائل بسیاری در رابطه با آینده این ها وجود دارد که بهتر است قبل از ورود حل شود . مثلا در رابطه با مجوز های صنعت کارگزاری ، مقام ناظر سخت گیری هایی دارد و مجوز جدید صادر نمی شود . اگر قرار است یک شرکت کارگزاری وارد بورس شود بهتر است از قبل این موضوع حل شود . مردم و کسانی که سرمایه گذاری می کنند باید بداند که روزی ممکن است بحث مجوزها کاملا آزاد شود .زیرا آن زمان یک شرکت کارگزاری عام با چند صد هزار سهامدار مواجه است که یک دفعه مسیر کسب و کارش تغییرمی کند .
درآمد کارگزاران از محل کارمزد است ودرصورت خصوص تحقق دیدگاه مذکور، باید دید مقام ناظر سیاستی در این باره دارد.
مثلا یک شرکت پتروشیمی وقتی به بازار می آید باید از مقام ناظر چند تاییدیه بگیرد که بخشی از این تاییده ها در رابطه با این است که شرکت قصد دارد چه کارهایی انجام دهد و چه برنامه هایی خواهد داشت.
آنچنان که از دیگران انتظار داریم اینجا هم مقام ناظر ما کاملا شفاف عمل می کند. ایا واقعا شرکت های کارگزاری وارد بازار می شوند و دیگر هیچ مجوزی صادر نمی شود؟ این موضوع باید شفاف سازی شود حضور شرکت های کارگزاری نیز برای بازار سرمایه مفید خواهد بود .
از آن جاکه فعالیت آماری انجام داده اید ، نوسانات نفتی که در دنیا رخ داده چه اثری بر بازار سرمایه خواهند داشت؟
عامل اصلی پیش برنده شاخص و قیمت ها در بورس نقدینگی بوده، به همین دلیل است که تحریم ها در این اوضاع کم رنگ تر هستند. در این میان برخی از شرکت ها تحلیل های عمیقی تهیه کرده اند که به دلیل ارزش گذاری شرکت هایی که در شرف ورود به بازار هستند و تخمین اتفاقات و تاثیر آن بر سوداوری شرکت ها، عامل مهمی است . بر این اساس در اینده نزدیک شاهد ارائه گزارش های خوبی از سوی نهاد های متفاوت خواهیم بود .
بر اساس گزارش ماهانه ای که ارائه شد در اردیبهشت چه اتفاقی رخ میدهد ؟
گزارش های فروردین ماه ، گزارش های قابل اتکایی نبوده زیرا بسیاری از شرکت ها در این دوره عملا در تعطیلات نوروز بودند و فعالیت برخی شرکت های به دلیل کرونا تغییر کرد . البته که در برخی حوزه ها گزارش های متفاوتی نیز داریم، اما گزارش های ماهانه این دوره عامل تاثیرگذاری بر بازار نخواهد داشت، به جز یکی دو صنعت که مقدار تولید آن ها برای بازار مهم است که در حال حاضر به لیدر بازار تبدیل شده اند .
با توجه به حلول ماه رمصان ، اثر تقویمی برای برخی سهامداران مهم است .این موضوع تاثیری در بازار خواهد داشت ؟
در بازار ما تاکنون اتفاقی رخ نداده، هرچند انتظار می رفت در ماه رمضان ارزش معاملات کاهش یابد یا روند بازار تغییر پیدا کند اما فکر می کنم تغییر چندانی در بازار نداشته باشیم .
با توجه به استقبال مردم برای دریافت کد بورسی چه مواردی را برای سرمایه گذاری نوسهامداران در بازار سهام، پیشنهاد می کنید ؟
سرمایه گذاری غیر مستقیم که در کشور فقط به صندوق ها مراجعه کنیم فقط یک شعار است و در عمل این اتفاق رخ نمی دهد. دلیل آن این است که شما برای دسترسی مستقیم به بازار سرمایه، گرفتن کد معاملاتی و... خیلی راحت نمی توانید این کار را انجام دهید.
اینکه میگوییم به راحتی وارد بازار سرمایه شوید یک شعار است زیرا هنوز بستر های لازم در کشور فراهم نیست و سرمایه گذاران نمی توانند به راحتی به صندوق ها دسترسی پیدا کنند. اما توصیه همه ما این است که کسانیکه اطلاعات کافی ندارند به سمت صندوق های سرمایه گذاری بروند .
امروزه صندوق ها سرمایه گذاری در سهام زیادی را داریم که قابل معامله در بورس هستند و به محض دریافت کد معاملاتی، به جای گشتن و سردرگرم شدن میتوانند مستقیما صندوق های قابل معامله در سهام را خریداری کنند. در کشور خودمان ، بیش از دو ملیون نفر مستقیم در عرضه اولیه شرکت کردند. طبق آمارهایی که منتشر می شود ۱۱ میلیون نفر دارای کد بورسی هستند و کسانیکه مشارکت می کنند ۲ میلیون نفر هستند.
- فاطمه مشایخی - خبرنگار
- هفته نامه 351 اطلاعات بورس- صفحه 14
نظر شما